دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها631
تعداد مقالات6,584
تعداد مشاهده مقاله8,926,551
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,456,839
صالحی, معصومه, دهقانی, فرهاد, هاشمی نژاد, یوسف, کرمی, علی داد, مساوات, سید افشین. (1403). سازگاری و پایداری عملکرد کینوا دانه سیاه در مقایسه با لاین های دانه سفید در شرایط شور. , 17(4), 1-22. doi: 10.22069/ejcp.2025.22090.2614
معصومه صالحی; فرهاد دهقانی; یوسف هاشمی نژاد; علی داد کرمی; سید افشین مساوات. "سازگاری و پایداری عملکرد کینوا دانه سیاه در مقایسه با لاین های دانه سفید در شرایط شور". , 17, 4, 1403, 1-22. doi: 10.22069/ejcp.2025.22090.2614
صالحی, معصومه, دهقانی, فرهاد, هاشمی نژاد, یوسف, کرمی, علی داد, مساوات, سید افشین. (1403). 'سازگاری و پایداری عملکرد کینوا دانه سیاه در مقایسه با لاین های دانه سفید در شرایط شور', , 17(4), pp. 1-22. doi: 10.22069/ejcp.2025.22090.2614
صالحی, معصومه, دهقانی, فرهاد, هاشمی نژاد, یوسف, کرمی, علی داد, مساوات, سید افشین. سازگاری و پایداری عملکرد کینوا دانه سیاه در مقایسه با لاین های دانه سفید در شرایط شور. , 1403; 17(4): 1-22. doi: 10.22069/ejcp.2025.22090.2614

سازگاری و پایداری عملکرد کینوا دانه سیاه در مقایسه با لاین های دانه سفید در شرایط شور

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 1، دوره 17، شماره 4، دی 1403، صفحه 1-22    اصل مقاله (2.08 M)
نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.22090.2614
نویسندگان
معصومه صالحی* 1؛ فرهاد دهقانی2؛ یوسف هاشمی نژاد3؛ علی داد کرمی4؛ سید افشین مساوات5
1دانشیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی- یزد- ایران
2استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی- یزد- ایران
3استادیار ،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران،
4دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
5استادیار ، بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران،
چکیده
مقدمه: کینوا گیاه دولپه از خانواده آمارانتاسه است. به دلیل ارزش غذایی بالای گیاه برنامه‌های به نژادی متعددی در نقاط مختلف دنیا بر روی کینوا آغاز شد. کینوا از نظر تجاری دارای سه رنگ سیاه، قرمز و سفید می‌باشد. رقم صدوق با عنوان رقم دانه سفید و متحمل به تنش شوری معرفی شده است (7). هدف از معرفی رقم دانه سیاه نیاز بازار جهت تولید کینوای سه رنگ می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی سازگاری کینوا رقم رحمت با دانه سیاه و درشت در مقایسه با ارقام و لاین‌های دانه سفید است.
مواد و روش: این مطالعه طی دو سال زراعی (99-1398) در 4 منطقه (یزد، سبزوار، شیراز و ایرانشهر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 ژنوتیپ و سه تکرار انجام شد.تاریخ کاشت بر اساس داده‌های هواشناسی روزانه در هر منطقه تعیین شد. بعد از برداشت عملکرد دانه، وزن هزار دانه، سایز دانه و میزان ساپونین اندازه‌گیری شد. در ابتدا آزمون بارتلت انجام شد و تجزیه مرکب و تجزیه پایداری با استفاده از روش‌های مختلف پارامتریک و غیر پارامتریک انجام گردید.
نتایج: تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر متقابل سه جانبه سال، مکان و لاین بر صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. بالاترین میزان عملکرد دانه رقم رحمت در ایرانشهر (407 گرم در متر مربع) بعد از رقم صدوق (488 گرم در متر مربع) بود. کمترین عملکرد دانه رقم رحمت در مناطق مورد بررسی در یزد (249 گرم در متر مربع) مشاهده شده است. از لحاظ وزن هزار دانه بیشترین و کمترین وزن هزار دانه به ترتیب در ایرانشهر (9/3 گرم) و یزد (9/2 گرم) مشاهده شد. در ایرانشهر 68 درصد و در سایر محیط‌ها 45 درصد بذور رقم رحمت در طبقه درشت قرار گرفتند. میزان ساپونین رقم رحمت به شدت تحت تاثیر محیط قرار گرفت. بیشترین و کمترین میزان ساپونین رقم رحمت در سبزوار و ایرانشهر مشاهد شد. بررسی روش GGEbiplot نشان داد که رقم رحمت بعد از صدوق سازگاری خصوصی بالایی در ایرانشهر و سبزوار داشت. بر اساس میانگین مجموع رتبه به ترتیب رقم صدوق (2.0±1.18)، لاین C (2.2±1.37) و رقم رحمت (3.5±2.61) بیشترین پایداری عملکرد دانه را داشتند.
نتیجه گیری کلی: مجموع رتبه کانگ و سایر روش‌های غیر پارامتریک استفاده شده موجب انتخاب لاین‌های بسیار پایدار محیط‌های بررسی شده گردید ولی روش GGEbiplot این توانمندی را داشت که سازگاری خصوصی رقم رحمت را با محیط‌ها نشان دهد. روش‌های پارامتریک و غیر پارامتریک بر اساس رتبه عملکرد و واریانس پایداری نشان داد که رقم رحمت رتبه سوم را داشت و بهتر از رقم تیتیکاکا در محیط‌های بررسی شده بود.
کلیدواژه‌ها
Chenopodium quinoa؛ اثرمتقابل ژنوتیپ×محیط؛ سایز دانه؛ رقم رحمت
مراجع
  1. Bazile, D., Bertero, H.D., & Nieto, C. (2015). State of the art report on quinoa around the world in 2013. 2015, FAO .650 pp.
  2. 2. Murphy, K.S. & Matanguihan, J. (2015). Quinoa: Improvement and Sustainable Production. John Wiley & Sons.235 pp.
  3. 3. FAO, (2020). FAOSTAT- Crops. Available online: http://www.fao.org/faostat/en.
  4. 4. Shahbandeh, M., (2022). Statista - Quinoa production worldwide from 2010 to 2020 (in metric tons). Available from: https://www.statista.com/statistics/ 486442/ globalquinoa-production.
  5. 5. Vega-Gálvez, , Miranda, M., Vergara, J., Uribe, E., Puente, L., & Martínez, E.A. (2010). Nutrition facts and functional potential of quinoa (Chenopodium quinoa willd.), an ancient Andean grain: a review. Journal of the Science of Food and Agriculture, 90(15), 2547-2541.
  6. 6. Alandia, G., Rodriguez, J.P., Jacobsen, S.E., Bazile, D., & Condori, B. (2020). Global expansion of quinoa and challenges for the Andean region. Global Food Security, 26, 100429.
  7. 7. Salehi, M. & Dehghani, F. (2024). Determination of salinity stress tolerance threshold of quinoa genotypes under field conditions. Enviromental Stresses in Crop Science, 16(4), 1123-1137.
  8. 8. Maleki, P., Bahrami, H.A., Saadat, S., Sharifi, F., Dehghani, F. & Salehi, M., (2018). Salinity threshold value of Quinoa (Chenopodium Quinoa‎) at‎ various growth stages and the appropriate‎ irrigation method by saline‎ water. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 49(15), 1815-1825.
  9. 9. Meskini-Vishkaee, F., Tafteh, A., & Goosheh, M. (2023). Determining the Quinoa Water Requirement and Plant Response Coefficients to Water Stress in Different Growth Stages in Khuzestan Climate. Journal of Water and Soil Science, 27(1), 275-286.
  10. 10. Tafteh, A. & Emdad, M.R., (2022). Determination of crop yield response factor (ky) in deficit irrigation management at different stages of Quinoa Plant Growth. Water Management in Agriculture, 8(2), 101-116.
  11. 11. Allen, R.G., Pereira, L. S., Raes, D. Smith, M. (1998). FAO irrigation and drainage paper.FAO.
  12. 12. Fghire, R., Anaya, F., Issa, O.A., & Wahbi, S. (2017). Physiological and growth response traits to water deficit as indicators of tolerance criteria between quinoa genotypes. Journal of Materials and Environmental Sciences, 8(6), 2084-2093.
  13. 13. Kanouni, H., Farayedi, Y., Sabaghpour, S., & Saeid, A. (2016). Assessment of genotype× environment interaction effect on seed yield of chickpea (Cicer arietinum) lines under rainfed winter planting conditions. Iranian Journal of Crop Sciences, 18(1), 295-312.
  14. 14. Zali, H., Sabaghpour, S., Farshadfar, E., Pezeshkpour, P., Safikhani, M., Sarparast, R., & Hashem Beygi, A. (2008). Stability analysis of yield in chickpea genotypes by additive main effects and multiplicative interaction (AMMI). JWSS-Isfahan University of Technology, 11(42), 173-
  15. 15. Zobel, R.W., Wright, M.J., & Gauch Jr, H.G. (1988). Statistical analysis of a yield trial. Agronomy Journal. 80(3), 388-393.
  16. 16. Karimizadeh, R., Safikhani Nasimi, M., Mohammadi, M., Seyyedi, F., Mahmoodi, A., & Rostami, B. (2008). Determining rank and stability of lentil genotypes in rainfed condition by nonparametric statistics. JWSS-Isfahan University of Technology, 12(43), 93-102.
  17. 17. Asghari Zakaria, R. & Hassanpanah, D. (2018). Non-Parametric Stability Analysis of Tuber Yield in Potato (Solanum tuberosum) Genotypes. Journal of Crop Breeding, 10(28), 50-63.
  18. 18. Movahhedi, Z., Dehghani, H., & Mofidian, M., (2010). A study of yield stability in cold region ecotypes of alfalfa (Medicago sativa) through non-parametric measures. Iranian Journal of Field Crop Science, 40(4), 103-111.
  19. 19. Pourdad, S.S., Moghaddam, M., Faraji, A., & Naraki, H. (2014). Study on different non-parametric stability methods on seed yield of spring rapeseed varieties and hybrids. Iranian Journal of Field Crop Science, 44(4), 539-548.
  20. 20. Sabaghnia, N., Mohammadi, M., & Karimizadeh, R. (2013). Interpreting genotype× environment interaction of beard wheat genotypes using different nonparametric stability statistics. Poljoprivreda i Sumarstvo, 59(2), 21-35.
  21. 21. Segherloo, A.E., Sabaghpour, S.H., Dehghani, H., & Kamrani, M. (2008). Non-parametric measures of phenotypic stability in chickpea genotypes (Cicer arietinum). Euphytica, 162, 221-229.
  22. 22. Alizadeh, B., Rezaizad, A., Yazdandoost Hamedani, M., Shiresmaeili, G., Nasserghadimi, F., Khademhamzeh, H.R., & Gholizadeh, A. (2020). Evaluation of seed yield stability of winter rapeseed (Brassica napus) genotypes using non-parametric methods. Journal of Crop Breeding, 12(35), 202-212.
  23. 23. Mortazavian, S., Nikkhah, H., Hassani, F., Sharif-al-Hosseini, M., Taheri, M., & Mahlooji, M. (2014). GGE biplot and AMMI analysis of yield performance of barley genotypes across different environments in Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 16(3), 609-622.
  24. 24. Dehghani, M.R., Majidi, M.M., Mirlohi, A., & Saeidi, G. (2016). Integrating parametric and non-parametric measures to investigate genotype× environment interactions in tall fescue. Euphytica. 208, 583-596.
  25. 25. Khalili, & Pour, A. (2016). Parametric and non-parametric measures for evaluating yield stability and adaptability in barley doubled haploid lines. Journal of Agriculture Science and Technology, 18, 789-803.
  26. 26. Smith, E.L. (1987). A Review of Plant-breeding Strategies for Rain-fed Areas. Drought Tolerance in Winter Cereals. John wiley and sons.
  27. 27. Nassar, R. & Huehn, M. (1987). Studies on estimation of phenotypic stability: Tests of significance for nonparametric measures of phenotypic stability. Biometrics, 43, 45-53.
  28. 28. Huehn, M., 1990. Nonparametric measures of phenotypic stability. Part 1: Theory. Euphytica, 47, 189-194.
  29. 29. Thennarasu, K. (1995). On Certain Non-parametric Procedures for Studying Genotype-Environment Inertactions and Yield Stability. 1995. IARI, Division of Agricultural Statistics, New Delhi.
  30. 30. Salehi, M., Soltani, V., & Dehghani, F. (2019). Effect of sowing date on phenologic stages and yield of Quinoa (Chenopodium quinoa ) under saline condition. Enviromental Stresses in Crop Science, 12(3), 923-932.
  31. 31. Koziol, M.J. (1991). Afrosimetric estimation of threshold saponin concentration for bitterness in quinoa (Chenopodium quinoa Willd). Journal of the Science of Food and Agricultur, 54(2), 211-219.
  32. 32. Pour‐Aboughadareh, , Yousefian, M., Moradkhani, H., Poczai, P., & Siddique, K.H. (2019). STABILITYSOFT: A new online program to calculate parametric and non‐parametric stability statistics for crop traits. Applications in plant sciences, 7(1), e01211.
  33. 33. Istanbulluoglu, A., Gocmen, E., Gezer, E., Pasa, C., & Konukcu, F. (2009). Effects of water stress at different development stages on yield and water productivity of winter and summer safflower (Carthamus tinctorius). Agricultural Water Management, 96, 1429–1434.
  34. 34. El Hazzam, K., Hafsa, J., Sobeh, M., Mhada, M., Taourirte, M., El Kacimi, K., & Yasri, A. (2020). An Insight into Saponins from Quinoa (Chenopodium quinoa Willd): A Review. Molecules, 25(5), 1059.
  35. 35. Tabatabaei, I., Alseekh, S., Shahid, M., Leniak, E., Wagner, M., Mahmoudi, H., Thushar, S., Fernie, A.R., Murphy, K.M., & Schmöckel, S.M. (2022). The diversity of quinoa morphological traits and seed metabolic composition. Scientific data, 9(1), 323.
  36. 36. Alcocer, E., Choquecallata, S., López , & Marca, F. (2017). Development of Quinoa and Corn Extrusions. In: Records of the Scientific and Technological Symposium on Sustainable Production of Quinoa and Related Species [Memoria de la Jornada Científica y Tecnológica de la Producción Sostenible de Quinua y Especies Afines], pp. 130-132. CIQ, Bolivia. Available at: https://www.ciq.org.bo/images/documentos /MEMORIA%20JORNADAS%20CIENTIFICAS%20QUINUA2017.pdf.
  37. 37. Dendy, D.A. & Dobraszczyk, B.J. (2004). Cereales y productos derivados, Química y tecnología. Ed. Acribia. Zaragoza, España, 403-421.
  38. 38. Liu, C., Ma, R., & Tian, Y. (2022). An overview of the nutritional profile, processing technologies, and health benefits of quinoa with an emphasis on impacts of processing. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 64 (16), 5533-5550.
  39. 39. Yan, W. (2001). GGEbiplot—A Windows application for graphical analysis of multienvironment trial data and other types of two‐way data. Agronomy Journal, 93(5), 1111-1118.
  40. 40. Jafari, T. & Farshadfar, E. (2018). Stability analysis of bread wheat genotypes (Triticum aestivum ) by GGE biplot. Cereal Research, 8(2), 199-208.
  41. 41. Plaisted, R. & Peterson, L. (1959). A technique for evaluating the ability of selections to yield consistently in different locations or seasons. American Potato Journal, 36, 381-385.
  42. 42. Wricke, G. 1962. Uber eine Methode zur Erfassung der okologischen Streubreite in Feldverzuchen. pflanzenzuchtg, 47, 92-96.
  43. 43. Finlay, K. & Wilkinson, G. (1963). The analysis of adaptation in a plant-breeding programme. Australian Journal of Agricultural Research, 14(6), 742-754.
  44. 44. Eberhart, S.t. & Russell, W. (1966). Stability parameters for comparing varieties 1. Crop Science, 6(1), 36-40.
  45. 45. Shukla, G. (1972). Some statistical aspects of partitioning genotype environmental components of variability. Heredity, 29(2), 237-245.
  46. 46. Francis, T. & Kannenberg, L. (1978). Yield stability studies in short-season maize. I. A descriptive method for grouping genotypes. Canadian Journal of Plant Science, 58(4), 1029-1034.
  47. 47. Roostaei, M., Rajabi, R., Jafarzadeh, J. & Mohammadi, R. (2021). Assessment of drought tolerance and grain yield stability performance of rainfed winter bread wheat (Triticum aestivum) genotypes. Crop Breeding Journal, 11 (1 & 2), 25-44.
  48. 48. Roostaei, M., Sadeghzadeh Ahari, D., Hesami, A., Soleymani, K., Pashapour, H., Nader Mahmoudi, K., Pour Siah Bidi, M., Ahmadi, M., Hassanpour Hosni, M., & Abediasl, G. (2003). Study Of Adaptability And Stability Of Grain Yield Of Bread Wheat Genotypes In Cold And Moderate-Colddryland Areas. Seed and Plant Journal, 19(2), 263-275.
  49. 49. Daneshian, J. & Ahmadi, M. (2023). Selection of Advanced Soybean Lines in Dry Conditions Using Stability Methods. Iranian Journal of Field Crop Research, 54(2), 1-14.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 99
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب