
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,489 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,606,516 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,199,329 |
اثر پوششهای جنگل طبیعی، جنگلکاری و مرتعی بر مشخصههای آلی و معدنی خاک | ||
مجله مدیریت خاک و تولید پایدار | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejsms.2025.22139.2134 | ||
نویسندگان | ||
یحیی کوچ* 1؛ مهین فولادی دوقزلو2؛ کتایون حق وردی3 | ||
1گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
2مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس | ||
3استادیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: افزایش جمعیت و نیازهای رو به رشد آن، منجر به تنشهای زیادی در رویشگاههای جنگلی شده است و به عنوان یک عامل اصلی در تخریب رویشگاههای جنگلی و تغییر کاربری اراضی مطرح میشود. پوششهای مختلف اراضی اثرات قابل توجهی بر پویایی خواص خاک دارند. تغییر کاربری اراضی به واسطه تخریب پوششهای گیاهی اثرات منفی بر روی مشخصههای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک دارد. گزارشهای اندکی از بررسی کیفیت خاک در کاربریهای مختلف اراضی مشاهده میشود. با این حال، پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر کاربریهای مختلف اراضی بر ویژگیهای لایه آلی و معدنی خاک در منطقه عباس آباد استان مازندران انجام شد. مواد و روشها: در این پژوهش، مشخصههای مختلف خاک در هر یک از رویشگاههای جنگل طبیعی ممرز- انجیلی، جنگلکاری خالص توسکا، جنگلکاری خالص پلت، جنگلکاری آمیخته و پوشش مرتعی در منطقه عباس آباد استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات پوششهای اراضی بر مشخصههای مختلف لایههای آلی و معدنی خاک، پس از بررسیهای اولیه و بازدیدهای میدانی، بخشهایی از اراضی فوقالذکر انتخاب شد که به صورت پیوسته با هم بوده و حداقل اختلاف ارتفاع از سطح دریا، حداقل تغییر درصد و جهت شیب در آنها مشاهده شد. سپس در هر یک از رویشگاهها سه قطعه یک هکتاری (100×100) با فواصل حداقل 600 متر انتخاب شد. در هر یک از قطعات، تعداد 4 نمونه از لایه آلی (لاشبرگ یا لاشهریزه سطح زمین) و معدنی خاک (سطح 30 × 30 سانتیمتر تا عمق 10 سانتیمتری) برداشت و در مجموع از هر یک از رویشگاههای مورد مطالعه تعداد 12 نمونه لایه آلی و 12 نمونه خاک جهت تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه منتقل شد. یک بخش از نمونههای خاک جهت انجام آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی، پس از خشک شدن از الک 2 میلیمتری عبور داده شده و بخش دوم نمونهها برای انجام آزمایشهای زیستی تا زمان آزمایش در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شد. به طور کلی برای انجام آزمایشهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک از روشهای استاندارد خاک استفاده گردید. یافتهها: نتایج حاکی از آن است که مقادیر بالای نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم باعث بهبود ویژگیهای حاصلخیزی خاک، مشخصههای فیزیکی و شیمیایی فعالیت میکروبی و آنزیمی، جمعیت کرمهای خاکی، جمعیت موجودات خاکزی تحت جنگل طبیعی و جنگلکاری آمیخته شده است. این در حالی است که رویشگاههای مرتعی، جنگلکاری خالص پلت و جنگلکاری خالص توسکا با تولید مواد آلی محتوای کربن و نسبت کربن به نیتروژن بالاتر، منجر به کاهش تجزیه موادآلی (ضخامت بیشتر لایه لاشبرگی) و در نتیجه کاهش مشخصههای مذکور در لایه معدنی خاک شدند. همچنین پوشش جنگل طبیعی دارای مقادیر بالاتری از آمونیوم و نیترات نسبت به سایر کاربریها بود. علاوه بر این، خاک جنگل طبیعی به دلیل وجود بقایای گیاهی و همچنین بیشتر بودن میزان نیتروژن و کمتر بودن نسبت کربن به نیتروژن خاک در تغییر شکل نیتروژن اثرگذارتر میباشد. نتیجهگیری: با توجه به یافتههای پژوهش حاضر میتوان نتیجه گرفت که پوشش جنگل طبیعی در حفظ خاک و کیفیت آن نقش برجستهای دارد. در همین راستا، حفاظت از پوشش جنگل طبیعی باید مورد توجه قرار گیرد. ضمن اینکه در مناطق تخریب یافته میتوان از پوششهای درختی با ترکیب آمیختگی برای احیای اکوسیستمهای طبیعی، بهبود حاصلخیزی و چرخه عناصر غذایی خاک استفاده کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تخریب اکوسیستم؛ حاصل خیزی خاک؛ کاربری اراضی؛ مشخصه های فیزیکی و شیمیایی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 42 |