
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,503 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,655,716 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,259,434 |
اثر محلول پاشی عناصر غذایی و ملاتونین بر ویژگی های رشدی و تغییرات عناصر در ریشه گیاه جو در شرایط تنش غرقاب با آب شور | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403 | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2024.22641.3164 | ||
نویسندگان | ||
طاها نظری1؛ سرالله گالشی* 2؛ ابراهیم زینلی3؛ سرگی شابالا4 | ||
1گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
2استاد تمام،گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ، ایران | ||
3گروه زراعت، دانشکدهتولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
4استاد تمام، موسسه کشاورزی تاسمانی، دانشگاه تاسمانی، هوبارت، استرالیا | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف غرقابی و تنش شوری از تنشهای رایج در مناطق زیر کشت هستند و وقوع همزمان آنها میتواند منجر به کاهش بیشتر رشد و عملکرد در مقایسه با هر تنش به تنهایی شود. تنشهای ترکیبی همچنین طیف وسیعی از پاسخهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی را در گیاهان القا میکنند. درحالیکه مکانیسمهای فیزیولوژیکی و مولکولی پاسخهای گیاه به هر یک از این محدودیتهای محیطی به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفتهاند، مکانیسمهای اساسی تحمل گیاه به تنش ترکیبی آنها بسیار کمتر شناخته شده است. مواد و روشها با هدف بررسی اثر محلولپاشی ملاتونین و عناصر غذایی روی ارقام جو در شرایط تنش غرقاب با آبشور آزمایشی به صورت فاکتوریل با 3 فاکتور در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار به صورت گلدانی در محیط باز در دو سال زراعی 1400-1401 و 1401-1402 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل: چهار رقم جو (ماهور، اکسین، صحرا، فردان)، تنش غرقاب با آبشور (دو سطح: بدون تنش و اعمال تنش)، محلولپاشی ملاتونین و عناصر غذایی (سه سطح: بدون محلولپاشی، محلولپاشی در مرحله پنجهدهی و ساقهدهی) بود. در این مطالعه پارامترهای مختلفی از جمله طول و حجم ریشه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی اندازهگیری شد. همچنین نسبت وزن ریشه به وزن اندام هوایی، غلظت آهن و منگنز و نسبت سدیم به پتاسیم، کلسیم به پتاسیم و نیتروژن به پتاسیم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافتهها نتایج در چهار رقم جو نشان داد که شرایط تنش غرقاب با آبشور باعث کاهش 4/9 سانتیمتری طول ریشه، 2/0 سانتیمتر مکعب حجم ریشه، 5/0 گرم وزن خشک ریشه، 4/0 گرم وزن خشک اندام هوایی، 8/7 نسبت ریشه به اندام هوایی، 01/0 نسبت کلسیم به پتاسیم، 18/0 نسبت نیتروژن به پتاسیم و افزایش 8 میلیگرم در کیلوگرم مقدار آهن، 11 میلیگرم در کیلوگرم مقدار منگنز شد و اختلاف نسبت سدیم به پتاسیم به 11 رسید. محلولپاشی عناصر غذایی و ملاتونین باعث کاهش اثرات تنش و بهبود رشد گیاه گردید و اینگونه که طول و حجم ریشه به ترتیب با میانگین5/14، 3/11، 3/15 و 4/16 سانتیمتر و 78/2، 24/2، 18/4 و 43/3 سانتیمتر مکعب مربوط به ارقام ماهور، اکسین، صحرا، فردان پس از محلول پاشی در مرحله پنجهزنی به 2/19، 7/15، 9/19 و 21 سانتیمتر و 36/4، 73/3، 73/5 و 98/4 سانتیمتر مکعب بهبود یافت. همچنین مقادیر آهن و منگنز ریشه در شرایط تنش به ترتیب با میانگین 25/13، 75/12، 83/12 و 42/13 میلیگرم در کیلوگرم و 17، 5/17، 33/18 و 16 میلیگرم در کیلوگرم مربوط به ارقام ماهور، اکسین، صحرا، فردان پس از محلول پاشی در مرحله پنجهزنی آهن به 75/7، 08/8، 92/7 و 67/7 میلیگرم در کیلوگرم و منگنز به 42/11، 5/12، 67/10 و 08/12 میلیگرم در کیلوگرم کاهش یافت. نتیجهگیری تنش غرقابی و شوری به طور قابل توجهی بر رشد ریشه و اندام هوایی تأثیر گذاشت و منجر به عدم تعادل در هموستاز یونی شد. استفاده از مواد مغذی و ملاتونین در تنش غرقابی با آبشور، اثرات منفی تنش را از طریق مکانیسمهای مختلف، بهبود پارامترهای رشد و هموستاز یونی در ریشهها و اندامهای هوایی کاهش داد. در مورد غلظت آهن و منگنز می توان به این نکته اشاره کرد که محلولپاشی غلظت این عناصر را تحت تنش کاهش داده و احتمال سمیت را کاهش می دهد. همچنین لازم به ذکر است که محلولپاشی در مرحله پنجهزنی بسیار مؤثرتر از مرحله ساقهدهی بود که احتمالاً به دلیل طولانیتر بودن زمان اثر ملاتونین، جذب بیشتر مواد مغذی و بازسازی بیشتر بافتها بود. بنابراین میتوان محلولپاشی ملاتونین و عناصر غذایی را بهعنوان راهکاری مناسب برای کاهش خسارت این تنش در ارقام جو مد نظر قرار داد. پیشنهاد میدهیم که تحقیقات تکمیلی و کاربردی بیشتری با هدف بهبود انعطافپذیری به تنشهای محیطی در آینده صورت گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
طول ریشه؛ حجم ریشه؛ عناصر ریشه؛ پنجهزنی؛ هموئوستازی یونی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 190 |