
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,651,059 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,256,850 |
تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت میاندوآب تحت تأثیر سیاستهای انقباضی تخصیص آب | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
دوره 31، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 27-49 اصل مقاله (1.1 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2024.21638.3677 | ||
نویسندگان | ||
احسان جوادی1؛ بهزاد حصاری* 2؛ مهسا محمد حسین زاده3 | ||
1دانشآموخته کارشناسیارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
2نویسنده مسئول، دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
3دانشآموخته دکتری مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: به علت محدودیتهای منابع تجدیدشونده آب شیرین، مدیریت صحیح میان منابع و مصارف، یکی از عوامل اصلی برای دستیابی به مدیریت پایدار است . هدف در این پژوهش بررسی تأثیرات سیاست انقباضی دولت در قبال کاهش حق آبه سطحی و زیرزمینی در دشت میاندوآب و بررسی اثرات آنها در آبخوان ، بهصورت کمی است. مواد و روشها: در مدلسازی کمی آب زیرزمینی دشت میاندوآب از اطلاعات 120 چاه مشاهدهای استفاده شد و لایههای خاکشناسی، زمینشناسی، تغذیه و... برای منطقه جمعآوری گردید. تغییرات تراز آب زیرزمینی از مهر 1389 (2010) تا شهریور1395 ( 2016) در حالت پایدار و ناپایدار با کد مادفلو مدلسازی و مورد بررسی قرار گرفت. در GMS تحت کد MODFLOW، مراحل واسنجی مدل بر اساس تنظیم پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان مثل هدایت هیدرولیکی و تغذیه... برای 50 گام زمانی از آبان 1389 (70% دوره مدلسازی) انجام شد و بهترین تطبیق بین مقادیر محاسباتی و مشاهداتی به روش دستی و خودکار انجام شد. 30 % دادهها برای صحت سنجی استفاده شد. حساسیت مدل به ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان بررسی گردید. درنهایت سناریوهای مختلف حاکم و پیش روی منطقه و اثر آنها بر روی رفتار آب زیرزمینی مثل سناریوها کاهش برداشت و کاهش تغذیه باکم کردن آب سطحی ورودی دشت کمی سازی شدند. یافتهها: نتایج نشان داد مقدار خطای RMSE به ترتیب برای حالت پایدار و ناپایدار در حدود 1 و 1.68 متر بوده و مقادیر هدایت هیدرولیکی در آبخوان بین 5/3 و 28 متر در روز و مقادیر آبدهی ویژه در آبخوان بین 3 الی 24 درصد متغیر است. مدل به تغذیه سطحی بیشترین حساسیت و برای آبدهی ویژه کمترین حساسیت را از خود نشان داد. ضریب پیرسون دوره واسنجی و صحت سنجی حالت ناپایدار بالای 0.98 بوده و مدل از دقت بالایی برخوردار است .کلیه تأثیرات سیاستهای انقباضی دولت در قبال کاهش 40% آب سطحی و تعادل بخشی آبخوان با سطوح کاهش تغذیه طبیعی آبخوان اعمال گردید. با توجه به اینکه مقدار افت متوسط تراز آب زیرزمینی حدود 1/0 متر در سال است بهمنظور تعادل بخشی به آبخوان و همچنین راهکارهای مدیریتی سناریو کاهش برداشت از کلیه چاه بهرهبرداری اعمالشده است که با کاهش 5% برداشت، آبخوان نیم متر افزایش سطح ایستابی را تجربه خواهد کرد. آبخوان میاندوآب به خاطر کم شیب بودن دشت ، حساس بوده و در کاهش برداشت با نرخ بالا ، قسمتی از دشت زه داری را نشان میدهد لذا هرگونه سیاستگذاری باید مبتنی بر مدلسازی باشد . نتیجهگیری: بهمنظور بهبود شرایط آبخوان میاندوآب که یکی از خاصترین آبخوانهای کشور است، پیشنهادهایی مبنی بر تغییر در الگوی کشت محصولات کشاورزی ، نظارت بر برداشتهایی آب از چاههای بهرهبرداری موردتوجه سازمانها قرار گیرد و اثر تغییر اقلیم و خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی ازنظر کمی و کیفی موردبررسی قرار گیرد. سناریوهای مختلفی ازجمله بهینهسازی و تغییر الگوی کشت و همچنین احداث زهکش در مناطقی که تبخیر از آبخوان زیاد است در جهت بهبود وضعیت آبخوان مورد ارزیابی قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
GMS؛ Modflow؛ کمیت آب زیرزمینی؛ دریاچه ارومیه | ||
مراجع | ||
1.Chitsazan, M., & Kashkoli, H. A. (2002). Ground Water Modeling and Solving Hydrogeological Problems Ahvaz .2-.Shamsaei, A., & Farghani, A. (2013). integrated use of surface and underground water resources in dry areas. Scientific-research journal of water resources research in Iran. 7-20.3.Shahid Chamran University Press. 680p. [In Persian]2Raja, O., Parsinejad, M., & Tajrishy, M. (2022). Simulation of Groundwater Balance Using Integrated Surface and Groundwater SWAT-MODFLOWNWT Model (Case Study: Mahabad Plain). Journal of Water and Soil. 36 (1), 31-52. [In Persian with English abstract]. DOI:10.22067/JSW.2022.74890.1138.4.Jonubi, R., Rezaverdinejad, V., Behmanesh, J., & Abbaspour, K. (2018), Investigation of quantitative changes in the groundwater table of Miandoab plain affected by surface and groundwater resources management using the MODFLOW-NWT mathematical model, Iranian Journal of Soil and Water Research, 49 (2), 467-481. doi: 10.22059/ ijswr.2017.239340.667731.5.Karamati, M., & Saeed, A. (2007). Simulation and sensitivity analysis of groundwater level with MODFLOW model, 7th Iran Hydraulic Conference, Tehran, Iran Hydraulic Association, Water and Power Industry University. 15-25.6.Mirabbasi, R., & Rahnama. (2016). Simulation of Sirjan plain aquifer using MODFLOW model and investigation of the effects of construction of Tangouye dam on it, Iranian Water Research Journal, first year, first issue. 4-10.7.Hosni, F., & Seyyed, J. (2015). Simulation of the effects of the construction of Gaoshan dam on the amount of groundwater loss downstream of the dam using MODFLOW software, the third international conference on new research achievements in civil engineering, architecture and urban management, Tehran, International Confederation of Inventors of the World (IFIA), University of Applied Sciences. 10-15.8.Aghaari, E., & Iraj, S. (2014). Hydraulic simulation of underground water flow in Zarinabad Goltepe plain in Zanjan province using MODFLOW model, 13th Iran Hydraulics Conference, Tabriz, Tabriz University - Department of Water Engineering. 40-50.9.Jabari, S., Sadradini, A., Nazimi, A., & Taran, F. (2014). Investigating the quantitative changes of coastal aquifers using a mathematical model-case study: Maragheh-Banab Plain, 13th Iran Hydraulic Conference, Tabriz, Tabriz University- Department of Water Engineering. 12-20.10.Shamsaei, A., & Farghani, A. (2013). integrated use of surface and underground water resources in dry areas. Scientific-research journal of water resources research in Iran. 7-14.11.Yari, P., Karimi, S., & Dadmehr. (2013). the response of the underground water resources system model of the Zarineh Rood plain to possible feeding and discharge factors through the irrigation and drainage network of the plain". The 4th Iran Water Resources Management Conference, Amir Kabir University. 20-30.12.Akbarpour, A., Azizi, M., & Shirazi, M. (2010). Management of exploitation of underground water in Mukhtaran Plain, 9th Iran Hydraulic Conference, Tarbiat Modares University. 12-20.13.Chepkemoi, A., Home, F., Raude, S., & Kiptum, T. (2023). Modeling of groundwater potential in Kericho County, Kenya, using GMS_MODFLOW. https://doi.org/10.1016/j.sciaf.2022.e01492.14.Hidalgo, S., Guardiola, A., & Heredia, C. (2021). Selecting Suitable MODFLOW Packages to Model Pond–Groundwater Relations Using a Regional Model. Water, 13, 1111. https://doi.org/10. 3390/w13081111.15.Xiang, Z., Bailey, R., Nozari, S., Husain, Z., Kisekka, I., Sharda, V., & Gowda, P. (2020). DSSAT MODFLOW: A new modeling framework for exploring groundwater conservation strategies in irrigated areas. Agricultural Water Management, Elsevier, 232(C). DOI: 10.1016/j.agwat.2020.106033.16.Lyazidi, R., Mohamed Abdelbaset Hessane, M., Jaouad Filali Moutei, J., & Bahir, M. (2020). Gareb-Bourag plains, Morocco embedding the groundwater modeling system. Groundwater for Sustainable Development 11 (3-4), 100471. doi:10.1016/j.gsd.2020.100471.17.Almuhaylan, M., Ghumman, A., Saleh Al-Salamah, I., Ahmad, A., & Ghazaw, Y. (2020). Evaluating the Impacts of Pumping on Aquifer Depletion in Arid Regions Using MODFLOW, ANFIS and ANN. Water, 12(8), 2297; https:// doi.org/ 10.3390/w12082297.18.Jalut, Q. (2020). Modelling of Groundwater Flow of Baquba District Area, Diyala Governorate, North-East, Iraq. Diyala Journal of Engineering Sciences, 13 (3), 9-22. doi:10.24237/ djes.2020.13302.19.Chakraborty, S., Maity, P., & Das, S. (2019). Investigation, simulation, identification and prediction of groundwater levels in coastal areas of Purba Midnapur, India, using MODFLOW. Environ. Dev. Sustain. 22, 3805-3837. https://doi.org/10.1007/ s10668-019-00344-1.20.Yari, E. (2018). The interaction of the irrigation and drainage network of Miandoab Plain (Zarine River) with the model of underground water resources of the plain, master's thesis, Urmia University.21.Jonubi, R., Rezaverdinejad, V,. behmanesh, J., & Abbaspour, K. (2018). Investigation of quantitative changes in the groundwater table of Miandoab plain affected by surface and groundwater resources management using the MODFLOW-NWT mathematical model, Iranian Journal of Soil and Water Research, 49 (2), 467-481. doi: 10. 22059/ijswr.2017.239340.667731. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 219 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 219 |