
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,645,880 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,245,501 |
تجزیه پایداری لاینهای پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 8، دوره 29، شماره 3، مهر 1401، صفحه 127-141 اصل مقاله (945.3 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2022.19565.2883 | ||
نویسندگان | ||
طیبه جعفری نظرآبادی1؛ علی اصغر نصراله نژاد قمی* 2؛ علاءالدین کردنائیج3؛ خلیل زینلی نژاد4 | ||
1دانشجوی دکتری گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
2نویسنده مسئول، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. | ||
3گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
4گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیشبینی عملکرد میشود و چالشی برای برنامههای بهزراعی و بهنژادی است. پایداری عملکرد برای به دست آوردن عملکرد بالا و یکنواخت در دامنهی وسیعی از محیطها، اهمیت بسیاری دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه هفت لاین پیشرفته گندم نان (BC2F6) حاصل از تلاقی برگشتی رقم محلی طبسی و واریتهی اروپایی اصلاح شدهی تایفون با استفاده از مدل AMMI و برخی آمارههای پایداری بوده است. مواد و روشها: آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در طی سالهای زراعی (97-1396) و (98-1397) در گرگان، تهران و کرمانشاه به اجرا درآمد و تجزیهی پایداری برای 6 محیط انجام شد. در مزرعه هر کرت با تراکم چهارصد بذر در متر مربع کشت شد. هر یک از لاینها در کرتهایی با هشت خط چهار متری با فاصله خطوط 25 سانتیمتر کاشته شد. در پایان فصل محصول سنبلههای هشت ردیف چهار متری از هر کرت به صورت دستی برداشت و خرمنکوبی شد و وزن دانههای بدست آمده توسط ترازوی دیجیتال اندازهگیری و در مترمربع گزارش شد. یافتهها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس آثار اصلی جمعپذیر و اثر متقابل ضربپذیر (مدل AMMI) اختلاف معنیداری را در سطح احتمال یک درصد برای محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد که بیانگر عملکرد متفاوت ژنوتیپها در محیطهای مختلف است و بنابراین میتوان پایداری را بررسی نمود. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط توسط مدل AMMI به دو مولفهی اصلی تفکیک شد. دو مولفهی اول جمعاً 36/81 درصد و مولفههای باقیمانده در مدل 63/18 درصد از تغییرات کل اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه کردند. بر اساس مدل AMMI1 لاینهای L4 و L6 و بر اساس مدل AMMI2 لاینهای L4 و L7 به عنوان لاینهایی با عملکرد و پایداری بالا معرفی شدند. بر اساس نتایج حاصل از شاخص ارزش پایداری امی ASV)) لاین های L4 و L5 و بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ (GSI) لاینهای L4 و L6 به عنوان لاینهایی پایدار معرفی شدند. نتایج حاصل از روش اکووالانس ریک نشان داد که لاینهای L4، L7 و L3 دارای کمترین مقدار این شاخص بودند. بر اساس مدل AMMI1 لاینهای L2 و L7 با محیط E1(گرگان ، 97-96)،و E4 (تهران، 98-97)و لاینهای L1 ، L5و L3 با محیط E3 (تهران، 97-96) و بر اساس مدل AMMI2 لاین L2 با محیط E1 (گرگان ، 97-96) ، E2 (گرگان ، 98-97)وE4 (تهران ، 98-97)و لاینهای L3 و L5 با محیط E3 (تهران، 97-96)و لاین L1 با محیطهای E6 (کرمانشاه، 98-97)و E5 (کرمانشاه، 97-96)دارای سازگاری خصوصی بودند. نتیجه گیری: بر اساس تمامی روشهای اندازهگیری پایداری در این تحقیق و با در نظر گرفتن پتانسیل عملکرد دانه، لاین L4 بیشترین پایداری عمومی را به محیطهای مورد ارزیابی داشت و به عنوان لاین پایدار با عملکرد بالا معرفی شد. بنابراین میتوان این لاین را برای استفاده در برنامههای اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود. بر اساس هر دو مدل AMMI1 و AMMI2 لاین L2 با محیطهای E1 و E4 و لاینهای L3 و L5 با محیط E3 بیشترین سازگاری خصوصی را داشتند. اگر علت اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، عوامل قابل پیشبینی مثل نوع خاک، عملیات کشت باشد، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را میتوان با انتخاب ژنوتیپ-های دارای سازگاری خصوصی و اختصاص دادن آنها به محیطها، کاهش داد و حداکثر تولید را داشته باشیم. | ||
کلیدواژهها | ||
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط؛ تجزیه پایداری؛ گندم نان؛ مدل .AMMI | ||
مراجع | ||
1.Ghodrati-Niari, F. and Abdolshahi, R. 2014. Evaluation of yield stability of40 bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes using additive main effects and multiplicative interaction (AMMI). J. Crop Sci. 16: 4. 322-333. (In Persian)
2.Mohammadi, R., Haghparast, R., Amri, A. and Ceccarelli, S. 2010. Yield stability of rainfed durum wheat and GGE biplot analysis of multi-environment trials. J. Crop Pasture Sci. 61: 92-101.
3.Gauch, H.G. and Zobel, R.W. 1996. AMMI analyses of yield trials. In Kang, M.S., and Gauch, H.G. (Eds.), Genotype by Environment Interaction. CRC. Boca Raton, Florida, pp. 85-122.
4.Farshadfar, E. 2015. The interaction effect of genotype and environment in plant breeding. first volume. Islamic Azad University Press. Kermanshah. (In Persian)
5.Sadegzadeh Ahari, D., Hossaini, K. and Alizadeh, K. 2005. Study of adaptability and stability of durum wheat lines in tropical and sub-tropical dry land areas. J. Plant and Seed. 21: 561-576. (In Persian)
6.Phoelman, J.M. and Sleper, D.A. 1996. Breeding Field Crops (4th edition). Iowa State University Press, Ames, USA.
7.Croosa, J., Gauch, H.G. and Zobell, R.W. 1990. Additive main effects and multiplicative interaction analysis of international maize cultivar trials. J. Crop Sci. 30: 493-500.
8.Gauch, H.G. 1992. Statistical analysis of regional trials. AMMI analysis of factorial designs. Elsevier, Amsterdam, Netherlands. 287p.
9.Roustaei, M., Sadegh Zadeh Ahari, D., Hesami, A., Soleimani, K., Pashapour, H., Nader Mahmoudi, K., Pour Siyah Bidi, M.M., Ahmadi, M.M., Hasanpour Hasani, M. and Abedi Asl, Gh. 2003. Checking compatibility and performance stableness of, bread wheat genotypes in cold and temperate dry regions. J. Plant and Seed. 2: 263-280. (In Persian)
10.Dohlert, D.C., Mc Mullen, M.S. and Hammond, J.I. 2001. Genotypic and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. J. Crop Sci. 41: 1066-1072.
11.Farshadfar, E. 2010. New agument in biometery genetic. Islamic Azad university publication.
12.Yan, W. and Hunt, L.A. 2001. Interpretation of genotype × environment interaction for winter wheat yield in Ontario. J. Crop Sci.41: 656-663.
13.Hayward, M., Bosemark, D. and Romagosa, L. 1993. Plant breeding. London: Chapman and Hall, U. K.
14.Ebdon, J.S. and Gauch, H.G. 2002. AMMI analysis of national turfgrass performance trials. II. Genotype recommendation. J. Crop Sci. 42: 497-506.
15.Farshadfar, E. 2008. In corporation of AMMI stability value and grain yield in a single Non- parametric Index (GSI) in Bread wheat. Pakistan J. Biol. Sci.11: 14. 1791-1796. 16.Wricke, G. 1962. Uber eine method zur Erfassung der okologischen Streubreite in Feldversuchen. Z. Pflanzenzuchtg. 47: 92-96. 17.Kendal, E., Karamian, M., Tekdal, S. and Dogan, S. 2019. Analysis of promising barley (Hordeum vulgare L.) lines performance by AMMI and GGE BIPLOT in multiple traits and environment. Appl. Ecol. Environ. Res. 17: 2. 5219-5233.
18.Homma, S. 2015. AMMI, stabilityand GGE biplot analysis of durumwheat grain yield for genotypes tested under some optimum and high moisture areas of Ethiopia. Acad. J. Entomol.8: 3. 132-139.
19.Moayedi, A.A., Najafi Mirak, T., Taherian, M., Sasani, S. and Azarm, A. 2020. Evaluation of grain yield stability of durum wheat promising lines in moderate regions of Iran. J. Agron.12: 2. 365-378. (In Persian with English Summary)
20.Badooei Delfard, R., Mostafavi, Kh. and Mohammadi, A. 2016. Genotype-environment interaction and yield stability of winter barley varieties (Hordeum vulgare L.). J. Crop Breed.8: 20. 99-106. (In Persian)
21.Schoeman, L.J. 2003. Genotype × environment interaction in sunflower (Helianthus annuus) in South Africa. MSc. Thesis, Department of Agronomy, University of the Free State, Bloemfontein, 84p.
22.Albert, M.J.A. 2004. A comparison of statistical methods to describe genotype × environment interaction and yield stability in multi- location maize trials. MSc. Thesis. Department of Plant Sciences. The University of the Free State. Bloemfontein. 100p.
23.Gauch, H.G. and Zobel, R.W. 1989. Accuracy and selection success in yield trials analysis. J. Theor. Appl. Genet. 77: 443-481.
24.Purchase, J.L. 1997. Parametric analysis to describe G x E interaction and yield stability in winter wheat. Ph.D. Thesis. Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of the Orange Free State, Bloemfontein, South Africa.
25.Kang, M.S., Gorman, D.P. andPham, H.N. 1991. Application of a stability statistic to international maize yield trials. J. Theor. Appl. Genet.81: 162-165.
26.Barati, A., Tabatabae, S.A., Mahlooji, M. and Saberi, M.H. 2018. Assessment of grain yield stability of barley (Hordeum vulgare L.) promising lines under salinity stress using non-parametric and AMMI analysis methods. J. Crop Sci. 20: 3. 209-221. (In Persian with English Abstract)
27.Gauch, H.G. 2006. Statistical analysis of yield trials by AMMI and GGE. J. Crop Sci. 46: 1488-1500.
28.Romagosa, M. and Fox, P.N. 1993. Integration of statistical and physiological adaptation in barley cultivars. J. Theor. Appl. Genet.86: 822- 826.
29.Nachit, M.M., Nachit, G., Ketata, H., Gauch., H.G. and Zobel, R.W.1992. Use of AMMI andlinear regression models to analyze genotype- environments interaction in Durum wheat. J. Theor. Appl. Genet.83: 597-601.
30.Najafian, G., Kaffashi, A.K. and Jafar-Nezhad, A. 2010. Analysis of grain yield stability in hexaploid wheat genotypes grown in temperate regions of Iran using additive main effects and multiplicative interaction. J. Agri. Sci. 12: 213-222. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 345 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 299 |