دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها626
تعداد مقالات6,517
تعداد مشاهده مقاله8,746,413
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,317,272
شفیعی, مینا, بهپوری, علی, بیژن زاده, احسان, میردورقی, مریم. (1401). بررسی عملکرد و اجزای عملکرد مخلوط غلات مختلف به تنش آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک. , 15(2), 35-52. doi: 10.22069/ejcp.2022.19232.2435
مینا شفیعی; علی بهپوری; احسان بیژن زاده; مریم میردورقی. "بررسی عملکرد و اجزای عملکرد مخلوط غلات مختلف به تنش آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک". , 15, 2, 1401, 35-52. doi: 10.22069/ejcp.2022.19232.2435
شفیعی, مینا, بهپوری, علی, بیژن زاده, احسان, میردورقی, مریم. (1401). 'بررسی عملکرد و اجزای عملکرد مخلوط غلات مختلف به تنش آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک', , 15(2), pp. 35-52. doi: 10.22069/ejcp.2022.19232.2435
شفیعی, مینا, بهپوری, علی, بیژن زاده, احسان, میردورقی, مریم. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد مخلوط غلات مختلف به تنش آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک. , 1401; 15(2): 35-52. doi: 10.22069/ejcp.2022.19232.2435

بررسی عملکرد و اجزای عملکرد مخلوط غلات مختلف به تنش آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک

مجله تولید گیاهان زراعی
دوره 15، شماره 2، تیر 1401، صفحه 35-52    اصل مقاله (890.66 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2022.19232.2435
نویسندگان
مینا شفیعی1؛ علی بهپوری* 2؛ احسان بیژن زاده3؛ مریم میردورقی1
1دانشجوی کارشناسی‌ارشد اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران،
2استادیار، گروه اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران،
3دانشیار، گروه اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران،
چکیده
سابقه و هدف: براساس گزارشات سند 2030 (فائو، 2016) کشاورزی امروزه بیش از هر زمان دیگری با چالش مواجه است. نیاز بیشتر مردم به موادغذایی ، کمبود آب، کاهش بهره‌وری زمین و کاهش نیروی کار کشاورزی، نیاز به کشاورزی پایدار در جهان را بیش از پیش افزایش داده است.
لذا هدف از انجام این مطالعه ایجاد تنوع در سامانه‌زراعی غلات با استفاده از کشت‌مخلوط غلات زمستانه گندم نان، جو و تریتیکاله و واکنش آنها در برابر تنش‌آبی آخر فصل در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک می‌باشد.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی واکنش عملکرد و اجزاء‌عملکرد کشت مخلوط ارقام مختلف غلات به تنش‌آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک،آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب–دانشگاه شیراز انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول رژیم آبیاری در دو سطح آبیار‌ی‌ نرمال و تنش‌آبی و فاکتور دوم شامل ده سطح از ژنوتیپ‌های (لاین جو پابلند EB-95-97 ،لاین جو پاکوتاه EB-95-97لاین گندم نان پاکوتاهS-92-19 ،رقم گندم نان پابلند خلیل و یک رقم تریتیکاله جوانیلو)بودند که به صورت سری‌جایگزینی کشت‌مخلوط ردیفی دوتایی و خالص کشت شدند. کشت‌های مخلو‌ط دوتایی به صورت یک در میان ردیفی که شامل: جو پاکوتاه–جو پابلند (یک ردیف جو پاکوتاه+یک ردیف جو پابلند)، جو پاکوتاه–تریتیکاله (یک ردیف جو پاکوتاه+یک ردیف تریتیکاله)، جو پابلند–تریتیکاله (یک ردیف جو پا بلند+یک ردیف تریتیکاله)، گندم پاکوتاه–تریتیکاله (یک ردیف گندم پاکوتاه+یک ردیف ترتیکاله) و گندم پابلند- تریتیکاله (یک ردیف گندم پابلند+یک ردیف تریتیکاله) با نسبت کاشت 50:50 و کشت‌خالص شامل: جو پاکوتاه،جو پابلند،تریتیکاله،گندم پابلند و گندم پاکوتاه با نسبت کاشت 100:0 بود. با توجه به تراکم بوته (400 بوته در متر مربع برای جو،450 بوته در متر مربع برای گندم و تریتیکاله(، بذور مربوط به هر پلات ) و به‌طور دقیق هر خط کاشت( قبل از کاشت با توجه به وزن هزار دانه محاسبه و اندازه‌گیری شد و در پاکت‌های جداگانه قرار داده شدند و به هنگام کاشت بر روی هر پشته که (شامل دو خط کاشت) کشت شدند. برداشت نهایی گیاه زراعی بعد از حذف ردیف‌ها به صورت دستی انجام شد. صفاتی مانند: وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک،شاخص برداشت،تعداد سنبلچه در سنبله،تعداد سنبله در بوته،طول سنبله،ارتفاع گیاه و عملکرد دانه اندازه‌‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در کشت‌مخلوط گندم پابلند–تریتیکاله با عملکرد 9472 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری‌نرمال و کمترین عملکرددانه در کشت‌خالص جو پاکوتاه در شرایط تنش‌آبی با میانگین 3934کیلوگرم در هکتار به دست آمد. نتایج ضرایب‌همبستگی در شرایط آبیاری‌نرمال نشان داد که بین عملکرددانه با عملکرد بیولوژیک در شرایط آبیاری‌نرمال (**847/0r= ) وتنش‌آبی (**792/0r= ) بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: سیستم کشت مخلوط گندم پابلند-تریتیکاله تحت شرایط آبیاری‌نرمال نسبت به سیستم کشت‌خالص گندم پابلند 16 درصد افزایش عملکرد نشان داد در حالی که با سیستم کشت‌خالص تریتیکاله تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. وجود پوشش گیاهی بیشتر،وجود علف‌های هرز کمتر،پایین‌تر بودن دمای سایه‌انداز و به دنبال آن بالاتر بودن فتوسنتز جاری در شرایط تنش‌آبی و بالاتر بودن اجزای‌عملکرد در سیستم‌های کشت‌مخلوط نسبت به کشت‌خالص غلات مختلف می‌باشد که مجموع این عوامل باعث بالا بودن عملکرد دانه در نظام‌های کشت مخلوط نسبت به کشت‌خالص غلات مختلف شد. کاهش عملکرد در کشت‌خالص نسبت به کشت‌مخلوط به دلیل تنش‌آبی در مرحله پر شدن دانه می‌باشد. بنابراین کشت‌مخلوط در شرایط تنش‌آبی نسبت به کشت‌خالص بازده بهتری را نشان می‌دهد که احتمالا به دلیل کاهش رقابت برون‌گونه‌ای در کشت مخلوط ارقام می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
تریتیکاله؛ جو؛ کشت مخلوط؛ گندم
مراجع
 FAO. 2016. Food and agriculture: key to achieving the 2030 agenda for sustainable development. Food and Agricultural Organization of the United Nations. Retrieved from http://www.fao.org/ 3/a-i5499e.

  1. FAO. 2016. Food and agriculture: key to achieving the 2030 agenda for sustainable development. Food and Agricultural Organization of the United Nations. Retrieved from http://www.fao.org/ 3/a-i5499e.
  2. Firouzi, M.A. and Hsiri, A. 2016. Investigating the role of agriculture in sustainable rural development (case study: Bardkhoon Borough of Deir City). J. Geogr. Urban. Plan. Zagros. Lands. 8: 27. 126-140. (In Persian)
  3. Ghorbani, S., Anvari Rostami, A.A., Xezri, T. and Ahmadian, V. 2017. Investigate the relationship between liquidity, disclosure quality and firm value based on the system of simultaneous equations. Account. Audit. Res. 35: 107-128. (In Persian)
  4. Zahedi, S. 2010. Sustainable development. Samt Press. Tehran.
  5. Thorsted, M.D., Olesen, J.E. and Weiner, J. 2006. Width of clover strips and wheat rows influence grain yield in winter wheat/clover intercropping. Field. Crop. Res. 95:2-3. 280-290.
  6. Lithourgidis, A.S., Dordas, C.A., Damalas, C.A. and Vlachostergios, D.N. 2011. Annual intercrops: an alternative pathway for sustainable agriculture. Aust J Crop Sci. 5: 396-410.
  7. Rizza, F., Badeck, F.W., Cattivelli, L., Lidestri, O., Fonzo, N.d. and Stance, A.M. 2004. Use of a water stress index to identify barley genotypes adapted to rainfed and irrigated conditions. Crop Sci. 6: 2127-2137.
  8. Mazaheri, D. 1996. Supportive production in intercropping. 4th Iran. Cong. Agric. Sci. Plan. Breed. Isfahan University of Technology.
  9. Ariel, C.E., Eduardo, O.A., Benito, G.E. and Lidia, G. 2013. Effects of two plant arrangements in corn (Zea mays) and soybean (Glycine max L.) intercropping on soil nitrogen and phosphorus status and growth of component crops at an Argentinean Argiudoll. Int J. Agric For. 1:2. 22-31.
  10. Hashemi Dezfuli, A., Koocheki, A. and Banayan, M. 1998. Maximizing crop yields. Mashhad University Press. 287 p.
  11. Emam, Y. 2004. Cereal cultivation. Shiraz University Press. 192 p (In Persian).
  12. Nazeri, M., Beheshti, A., Zarefizabad, A. and Hashemi, H. 2004. Effect of mixed cropping with different seeding rate on yield and agronomic traits of wheat cultivars. Proceeding of 8th Congress of Agronomy and Plant Breeding. University of Guilan Iran. Pp: 15-29. (In Persian)
  13. Rashed mohasel, M., Hosseini, M., Abdi, M. and Malafilapi, M. 1998. Cereal cultivation. Mashhad University Press. 406 p.
  14. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S. and Behpoori, A. 2020. The effect of water stress on shoots, roots and yield of durum wheat in intercropping of genotypes. J. Environ stress agric sci. 97-108. (In Persian)
  15. Willey, R.W. 1990. Resource use in intercropping systems. Agric. Water Manag. 17: 1. 215-231.
  16. Ansari, M.A., Rana, K.S., Ansari, M.H., Baishya, L.K., Babu, S., Das, A. and Hari, O.M. 2014. Effect of transpiration suppressants and nutrients under rainfed conditions: An integral view on crop productivity and biological indices in millet/pulses intercropping system. Afr J. Agric. 9: 3. 334- 344.
  17. Rastegar, M. 1992. Dry farming. Birjand University Press. 250 p. (In Persian).
  18. Alizadeh, A. 2006. Irrigation systems design. Emam Reza University Press. 286p.
  19. Chapman, H.D. 1965. Cation exchange capacity. P 891-901. In: C.A Black (eds), Methods of soil analysis. Part 2. America Society of Agronomy. Madison.
  20. Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S. and Dean, L.A. 1954. Estimation of available phosphorous in soils by extraction with sodium bicarbonate. U.S. Department of Agriculture: Washington, D.C., USDA Circ.939 p.
  21. Helmeke, P.A., and Sparks, D.L. 1996. Lithium, sodium, potassium, rubidium, and cesium. P. 551-574. In: D.L Sparks (eds). Method of soil analysis. Part III. 3rd Ed. Am Soc Agron, Madison. WI.
  22. Nelson, D.W. and Sommers, L.E. 1996. Total carbon, organic carbon, and organic matter: Loss-on ignition method. P 1004. In: D.L. Sparks, et al (eds). Methods of soil analysis. Part 3. 3rd American Society of Agronomy. Madison. WI.
  23. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S., Behpoori, A. and Dastfal, M. 2020. The study of row mixed cropping in durum wheat (Triticum durum) genotypes on yield and Yield components at post-flowering water stress conditions. J Plant Prod Res. 27: 1. 179-196 p (In Persian).
  24. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S. and Behpoori, A. 2020. The effect of water stress on shoots, roots and yield of durum wheat in intercropping of genotypes. J. Environ stress agric sci. 97-108. (In Persian)
  25. Afzali, S. 2014. Effects of genetic diversity and nitrogen fertilizers on weed competition in wheat crop system. MSc Thesis of Shiraz University.
  26. Faizabadi, A. and Emamverdian, A. 2011. Evaluation of the effect of intercropping of cultivars on agronomic characteristics and yield of wheat (Triticum aestivum). J Agroecol. 4: 2. 144-150. (In Persian)
  27. Samarah, N.H. 2005. Effect of drought stress on growth and yield of barley. Agron Sustain Dev J. 25: 145-149.
  28. Beladi, A., Hadjel, M. and Hassini, N. 2012. Effect of drought on winter wheat yield in a semiarid region. P 301-307. In: P. Gastescu., J.R. Lewis. and P. Etro Bretcan (eds.), Water resources and wetlands. Proceedings of a symposium on wheat. 14-16 September 2012. Tulcea. Romania.
  29. Motzo, R. and Giunta, F. 2007. The effect of breeding on the phonology of Italian durum wheats: From landraces to modern cultivars. Eur J Agron. 26: 4. 462-470.
  30. Pirasteh Anousheh, H. and Emam, Y. 2012. Manipulation of morpho-physiological traits of bread wheat and pasta wheat using growth regulators under different irrigation conditions. J. Crop Prod Process. 5: 29-69. (In Persian)
  31. Shepherd, A., Cinn, S.M.C., Cinn, M. and Yescure, G.C.L. Simulation of the effect water shortage on the yields of winter wheat in north- east England. J Plant Physiol. 147:1. 41-52.
  32. Hauggaard–Nielsen, H., Andferson, M.K., Jqrnsgaard, B. and Jensen, E.S. 2006. Density and relative frequency effects on competitive interactions and resource use in peabarley intercrops. Field Crop. 95:2-3. 256-267.
  33. Asadi, Gh.A. and Khorramdel, S. 2014. Effects of different ratio of barley and hairy vetch intercropping on yield, plant nitrogen content, weed population and diversity. Electron J Crop Prod. 7: 1. 131-156. (in Persian)
  34. Saber, Z., Pirdashti, H., Esmaeili, M.A. and Abbasian, A. 2011. The effect of plant growth promoting rhizobacteria, nitrogen and phosphorus on relative agronomic efficiency of fertilizers, growth parameters and yield of wheat (Triticum aestivum) cultivar N-80-19 in Sari. J Agroecol. 5: 39-49. (In Persian)
  35. Taghizadeh, M.S. and Koocheki, A. 1994. Effects of density and different planting ratios in intercropping on yield and yield components of soybean cultivars. J Agric Sci Technol. 2: 33-43.
  36. Karimzade, H., Emam, S.Y. and Muri, S. 2012. Responses of yield, yield components and tolerane indices in bread and durum wheat cultivas to post-anthesis drought stress. Ir J Field Crop Sci. 43: 1. 151-162. (In Persian)
  37. Emam, Y. 2004. Cereal cultivation. Shiraz University Press. 192 p. (in Persian)
  38. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S. and Behpoori, A. 2020. The effect of water stress on shoots, roots and yield of durum wheat in intercropping of genotypes. J. Environ stress agric sci. 97-108. (In Persian)
  39. Guttieri, M.J., Stark, J.C., Brien, K. and Souza, E. 2006. Relative sensitivity of spring wheat grain yield and quality parameters to moisture deficit. J. Crop Sci. 41: 327-335.
  40. Guttieri, M.J., Stark, J.C., Brien, K. and Souza, E. 2006. Relative sensitivity of spring wheat grain yield and quality parameters to moisture deficit. J. Crop Sci. 41: 327-335.
  41. Paknezhad, F., Majidi, A., Nourmohammadi, Gh., Sayyidat, A. and Vazan, S. 2007. Evaluation of the effect of drought stress on the traits affecting the accumulation of grain material in different wheat cultivars. J Agric Sci. 13: 1. 137-148. (In Persian).
  42. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S., Behpoori, A. and Dastfal, M. 2020. The study of row mixed cropping in durum wheat (Triticum durum) genotypes on yield and Yield components at post-flowering water stress conditions. J Plant Prod Res. 27: 1. 179-196 p (In Persian)
  43. Emam, Y. 2004. Cereal cultivation. Shiraz University Press. 192 p (In Persian)
  44. Eskandari, H. and Kazemi, K. 2011. Weed Control in maize-cowpea Intercropping system related to environmental resources consumption. Notr Sci Biol. 3:1. 57-60.
  45. Eskandari, H. and Ghanbari, A. 2009. Intercropping of maize and cowpea as wholecrop forage: effect of different planting pattern on total dry matter production and maize forage quality. Notul Bot Horti Agrobot Cluj-Napoca. 37: 2. 152-155.
  46. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S., Behpoori, A. and Dastfal, M. 2020. The study of row mixed cropping in durum wheat (Triticum durum) genotypes on yield and Yield components at post-flowering water stress conditions. J Plant Prod Res. 27: 1. 179-196 p (In Persian).
  47. Bakhshandeh, A., Fard, S. and Naderi, A. 2003. Evaluation of grain and grain yield components and some agronomic traits of spring wheat genotypes under limited irrigation condition in Ahwaz. Pajouh. Sazand. 16: 4. 57-65. (in Persian)
  48. Nourmand, F., Rostami, M.A. and Ghannadha, M.R. 2001. A study of morpho-physiological traits of bread wheat (Triticum aestivum), relationship with grain yield under normal and drought stress conditions. Ir J. Agric Sci. 32:4. 785-794.
  49. Faizabadi, A. and Emamverdian, A. 2011. Evaluation of the effect of intercropping of cultivars on agronomic characteristics and yield of wheat (Triticum aestivum). J Agroecol. 4: 2. 144-150. (In Persian)
  50. Emam, Y. 2004. Cereal cultivation. Shiraz University Press. 192 p (in Persian)
  51. Emam, Y. 2004. Cereal cultivation. Shiraz University Press. 192 p (in Persian)
  52. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S. and Behpoori, A. 2020. The effect of water stress on shoots, roots and yield of durum wheat in intercropping of genotypes. J. Environ stress Agri. Sci. 97-108. (In Persian)
  53. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S., Behpoori, A. and Dastfal, M. 2020. The study of row mixed cropping in durum wheat (Triticum durum) genotypes on yield and Yield components at post-flowering water stress conditions. J. Plant Prod Res. 27: 1. 179-196 p (In Persian).
  54. Attarbashi, M.R., Galeshi, S., Soltani, A. and Zeinali. E. 2002. Relationship of phenologyand physiological traits with grain yield in wheat under rainfed conditions. Ir. Agric. Sci. 33: 1. 21-28. (In Persian)
  55. Jafarzadeh, J. 2008. Checking the compatibility and stability of cultivars grain yield and advanced lines of bread wheat in uniform national tests temperate rainfed. Annual Report. Country Dryland Agricultural Research Institute. (In Persian)
  56. Mirdoraghi, M., Taghizadeh, M.S., Behpoori, A. and Dastfal, M. 2020. The study of row mixed cropping in durum wheat (Triticum durum) genotypes on yield and Yield components at post-flowering water stress conditions. J Plant Prod Res. 27: 1. 179-196 p (In Persian).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 339
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 327


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب