
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,643,579 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,239,322 |
تجزیه ژنتیکی و تحلیل گرافیکی تلاقی های دای آلل گندم با استفاده از بای پلات | ||
مجله تولید گیاهان زراعی | ||
دوره 15، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 163-186 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2022.19427.2447 | ||
نویسندگان | ||
کاوه صادقی1؛ محمدهادی پهلوانی* 2؛ محسن اسماعیل زاده مقدم3؛ خلیل زینلی نژاد4 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران، | ||
2دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران، | ||
3استاد، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران، | ||
4استادیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران، | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: کسب اطلاعات ژنتیکی از نحوه کنترل صفات و آگاهی یافتن از پتانسیل ژنتیکی جوامع اصلاحی مهمترین پیشنیاز موفقیت در پروژههای بهبود ارقام در گونههای زراعی است. تحلیل گرافیکی دادههای حاصل از طرح تلاقی دایآلل با روش بای-پلات (GGE biplot) به اصلاحگر امکان دستیابی به حجم بیشتری از اطلاعات ژنتیکی با وضوح بیشتر را نسبت به روش مرسوم تجزیه در این طرح تلاقی فراهم آورده است. این مطالعه با هدف دستیابی به اطلاعات ژنتیکی و ایجاد مواد اصلاحی متنوع با پتانسیل بالا از نظر عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان انجام گرفت. مواد و روشها: این مطالعه با شناسایی و گردآوری 10 رقم گندم نان با ویژگیهای متنوع و مکمل از نظر عملکرد دانه و سایر صفات مرتبط و مهم اقتصادی و زراعتی شروع گردید. تلاقی ارقام والدی و ارزیابی نتاج تلاقیهای دایآلل به ترتیب در سالهای 1397 و 1398 اجراء شد. نتاج و والدین طرح دایآلل کامل 10×10 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت و از لحاظ صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن سنبله مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها: بر اساس نتایج تجزیه واریانس، میانگین مربعات ژنوتیپها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود که نشاندهنده وجود تنوع کافی در میان ژنوتیپهای مورد مطالعه بود. اثرات ترکیبپذیری عمومی والدین برای ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اثر ترکیبپذیری خصوصی تلاقیها برای ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه معنیدار بود. همچنین تفاوت تلاقیهای متقابل برای ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه معنیدار بود. نتایج تجزیه بایپلات نشان داد که والد احسان بیشترین ترکیبپذیری عمومی را در بین والدین برای صفت عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله داشت. بر همین اساس بالاترین ترکیبپذیری خصوصی برای عملکرد دانه بین رقم احسان با دو رقم گنبد و شوش مشاهده گردید. همچنین قابلیت ترکیبپذیری خصوصی تلاقی رقم احسان با ژنوتیپهای کلاته، برات، شوش، سیروان و گنبد دارای بیشترین مقدار برای صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله و وزن سنبله نسبت به سایر تلاقیها بود. بالاترین میزان وراثتپذیری خصوصی برای طول سنبله مشاهده گردید و برای ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، وزن صد دانه و مساحت برگ پرچم میزان وراثتپذیری پایین بود. نتیجهگیری: به طور کلی ارقام احسان و گنبد توانایی انتقال اغلب ویژگیها را به نتاج تلاقیها داشتند، لذا از آنها میتوان در برنامههای اصلاحی برای بهبود عملکرد دانه و اجزای عملکرد در گندم نان استفاده کرد. با توجه به اهمیت بیشتر جزء غالبیت در کنترل عملکرد دانه و اجزای آن، میتوان جهت تعیین والدین مناسب برای تلاقیها و تولید واریتههای جدید، استفاده نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
بایپلات؛ ترکیبپذیری عمومی؛ ترکیبپذیری خصوصی؛ دایآلل؛ گندم نان | ||
مراجع | ||
1.Hemdane, S., Jacobs, P., Dornez, E., Verspreet, J., Delcour, J. and Courtin, C. 2015. Wheat (Triticum aestivum L.) bran in bread making: A critical review. Com reviews in food sci and food safety. 15: 1. 28-42.
2.Salami, H. and Mohtashami, T. 2014. The projection model of Iran’s crop production in 2025. Iran J. Agric Ecol and Dev Res. 45: 4. 585-599. (In Persian)
3.Verma, O.P., Santoshi, U.S. and Srivastava, H.K. 2002. Heterosis and inbreeding depression in genetic hybridization involving diverse ecotypes of rice (Oryza sativa L.). J Gen Breed. 56: 3. 205-212.
4.Griffing, B. 1956a. A generalized treatment of the use of dialleel crosses in quantitative inheritance. Heredity. 10: 31-50.
5.Hayman, B.I. 1954a. The theory and analysis of diallel crosses. Genetics. 39: 1. 789-809.
6.Hayman, B.I. 1954b. The analysis of variance of diallel tables. Biometrics. 10: 2. 235-244.
7.Jinks, J.L. and Hayman, B.I. 1953. The analysis of diallel crosses. Maize Genet. Coop. Newslet. 27: 1. 48-54.
8.Kearsey, M.J. and Pooni, H.S. 1996. Genetical analysis of quantitative traits. Chapman and Hall Press.
9.Pahlavani, M.H., Faraji, A. and Neamati, M. 2011.Quantitative genetics and biometrical techniques in plant breeding. Nadarajan, Iran, 415 p. (Translated in Persian)
10.Dehghani, H., Feyzian, E., Jalali, M., Rezai, A. and Dane, F. 2012. Use of GGE biplot methodology for genetic analysis of yield and related traits in melon (Cucumis melo L.). Can J. Plant Sci. 92: 1. 77-85.
11.Yan, W. and Hunt, L. 2002. Biplot analysis of diallel data. Crop Sci. 42: 1. 21-30.
12.Soughi, H. and Khodarahmi, M. 2021. Estimation of denetically parameters and combining ability of yield and yield components in bread wheat by diallel method. JCB. 13: 37. 205-212. (In Persian)
13.Biriyay, G.H., Mostafavi, K.H. and Khodarahmi, M. 2017. Investigation of diallel results in bread wheat under drought stress conditions using GGE-biplot method. Env. Str. Crop Sci. 9: 4. 363-374. (In Persian)
14.Mokhtarifar, M., Abdolshahi, R. and Yazdizadeh, M. 2017. Evaluation genetic of early vigor of bread wheat (Triticum aestivum L.) using diallel crosses. JCB. 8: 19. 37-44. (In Persian)
15.Rahmati, R., Ahmadi, A. and Hosseinpour, H. 2018. Study of genetic variability, heritability and relationship between grain yield and yield-related traits on bread wheat genotypes under dry land conditions. JCB. 10: 25. 167-175. (In Persian)
17.Motamedi, M. and safari, P. 2018. Biplot analysis of diallel data for water deficit stress tolerance in wheat. Plant Genet Res. 4: 2. 61-74. (In Persian)
18.Rahmati, M. 2020. Assessment of relationships among traits and selection of superior bread wheat genotypes using genotype by yield × trait biplot method. Cereal Res. 10: 1. 61-72. (In Persian)
19.Mohammadi, R., Armion, M., Zadhassan, E. and Eskandari, M. 2014. Analysis of genotype × environment interaction for grain yield in rainfed durum wheat. Iran J. Dryland Agric. 4: 1. 1-15. (In Persian)
20.Najafi Mirak, T., Dastfal, M., Andarzian, B., Farzadi, H., Bahari, M. and Zali, H. 2019. Evaluation of durum wheat cultivars and promising lines for yield and yield stability in warm and dry areas using AMMI model and GGE biplot. JCB. 10: 28. 1-12. (In Persian)
21.Zhang, Y., Kang. M.S. and Lamkey. K.R. 2005. DIALLEL-SAS05: A comprehensive program for griffing’s and gardner–eberhart analyses. Agron J. 97: 4. 1097-1106.
22.Teklewold, A. and Becker, H.C. 2005. Heterosis and combining ability in a diallel cross of ethiopian mustard inbred lines. Crop Sci. 45: 6. 2629-2635.
23.Baker, RJ. 1978. Issues in diallel analysis. Crop Sci. 18: 533-536.
24.Yan, W. and Kang, M.S. 2003. GGE biplot analysis: A graphical tool for geneticists, breeders, and agronomists. CRC Press, Boca Raton, Florida, U.S.A. 286 p.
25.Gholizadeh, A., Dehghani, H. and Khodadadi, M. 2019. Analysis of compatibility for essential oil yield in coriander under different irrigation regimes using GGE biplot method. Iran J. Field Crop Sci. 50: 4.189-199. (In Persian)
26.Chalish, L. and Houshmand, S. 2011. Estimate of heritability and relationship of some durum wheat characters using recombinant inbred lines. Electron J. Crop Pro. 4: 2. 223-238. (In Persian)
27.Golparvar, A.R. and Ghasemi Pirbalouti, A. 2011. Combining ability of physiological traits in bread wheat under drought stress. Agro J. App Field Crops Res. 24: 1. 18-26. (In Persian)
28.Fellahi, Z.E.A., Hannachi, A. and Bouzerzour, H. 2015. Partial diallel analysis of genetic behavior for several polygenic traits in bread wheat (Triticum aestivum L.). Int J. Plant Biol Res. 3: 3. 1042-1049.
29.Mohammadi, S.H. and Khodambashi Emami, M. 2008. Graphical analysis for grain yield of wheat and its components using diallel crosses. J Seed Plant. 24: 3. 375-386. (In Persian)
30.Yan, W., Hant, L.A., Sheng. Q. And Szlavnics. Z. 2000. Cultivar evaluation and mega- environment investigation based on the GGE biplot. Crop Sci. 40: 3. 597-605. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 356 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |