
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,503 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,660,309 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,261,883 |
مطالعه تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، کیفیت علوفه و میزان روغن ارقام مختلف گلرنگ در منطقه گنبدکاوس | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 7، دوره 28، شماره 3، مهر 1400، صفحه 117-130 اصل مقاله (816.35 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2021.18354.2714 | ||
نویسندگان | ||
امید ابروزن1؛ محمدرضا داداشی* 1؛ ابوالفضل فرجی2؛ آسیه سیاهمرگویی3 | ||
1گروه زراعت، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران | ||
2استاد بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران | ||
3استادیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: بخش عمده روغن مصرفی کشور از منابع خارجی تأمین میگردد. بنابراین توسعه کشت دانههای روغنی اهمیت ویژهای دارد. از بین دانههای روغنی سازگار با شرایط کشور، گلرنگ از جایگاه خاصی برخوردار بوده و این گیاه از نظر بومشناختی با بسیاری از اراضی زراعی کشور سازگاری خوبی دارد. تحقیقات نشان داده است که تاریخ و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زراعی تأثیر بسزایی دارد. طی چند سال گذشته و در مناطق مختلف ایران، ارقامی از گلرنگ تفکیک و معرفی شدهاند که ممکن است واکنش آنها به تاریخ کاشت و تراکم بوته متفاوت باشد. بنابراین این مطالعه به منظور بررسی و تعیین مناسبترین تاریخ کاشت و تراکم بوته ارقام برتر گلرنگ و تأثیر آنها بر عملکرد دانه و علوفه، روغن و اجزای عملکرد در منطقه گنبدکاوس اجرا گردید. مواد و روشها: این مطالعه، به صورت دو آزمایش جداگانه فاکتوریل (آزمایش اول در تاریخ کاشت 9 آذر و آزمایش دوم در تاریخ کاشت 29 آذر) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبدکاوس در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 اجرا گردید. در هر آزمایش دو تراکم بوته 20 و 40 بوته در متر مربع (به ترتیب فاصله روی ردیف 10 و 20 سانتی متر) و چهار رقم برتر و جدید گلرنگ به نامهای گل مهر، صفه، پدیده و گلدشت به صورت فاکتوریل ترکیب شدند. بذور ارقام ذکر شده از مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان تهیه شد. فاصله بین ردیف برای تمام تیمارها ثابت و معادل 25 سانتی متر در نظر گرفته شد. تجزیه و تحلیل دادهها به صورت تجزیه مرکب و با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین دادهها با نرم افزار SPSS و آزمون حداقل اختلاف معنیدار (LSD) انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد که تأثیر تاریخ کاشت بر صفات تعداد شاخه جانبی، عملکرد دانه، درصد روغن، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک علوفه معنیدار شد. تاثیر تراکم نیز بر صفات تعداد شاخه جانبی، وزن صددانه و درصد روغن به صورت معنیدار بود. بین ارقام مورد بررسی نیز از نظر تعداد شاخه جانبی و درصد روغن دانه گلرنگ اختلاف معنیداری مشاهده شد. مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بالاترین تعداد شاخه در بوته، عملکرد دانه، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک علوفه در تاریخ کاشت اول مشاهده شد و تاخیر در کاشت باعث کاهش معنیدار این صفات شد در حالی که درصد روغن دانه گلرنگ افزایش معنیداری را نشان داد. افزایش تراکم کاشت باعث کاهش معنیدار تعداد شاخه در بوته، وزن صددانه و درصد روغن شد. عملکرد علوفه با عملکرد دانه و پروتئین خام همبستگی مثبت و معنیداری داشت. نتیجه گیری: از نظر تاریخ کاشت گلرنگ، مشاهده شد که کاشت اول به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و طول دوره رشد بیشتر، نتایج بهتری را در صفات تعداد شاخه جانبی، تعداد غوزه در بوته و عملکرد دانه، درصد روغن، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک نسبت به تاریخ کاشت دیرتر داشت. با افزایش تراکم بوته، تعداد شاخه در بوته، وزن صد دانه و درصد روغن به میزان قابل توجهی کاهش یافت، بنابراین با توجه به اهمیت محتوای روغن، 20 بوته در متر مربع پیشنهاد میشود. بر اساس نتایج این آزمایش، در تاریخ کاشت زودتر، میتوان از رقم صفه استفاده نمود اما با تأخیر در کاشت بین ارقام تفاوت معنیداری از لحاظ عملکرد دانه وجود نداشت. بنابراین میتوان چهار رقم گل مهر، صفه، پدیده و گلدشت را در شرایط کشت تأخیری مورد کشت قرار داد و توصیه میشود با در نظر گرفتن هدف از کاشت گلرنگ (علوفه، روغن یا تکثیر بذر)، رقم موردنظر انتخاب گردد. | ||
کلیدواژهها | ||
تراکم کاشت؛ دانه روغنی؛ ژنوتیپ؛ عملکرد روغن؛ کیفیت علوفه | ||
مراجع | ||
1.Abdel-Hafiz, M.E., Hesan, A.A., Mansur, A. and Hamude, A. 2019. Morph-physiological traits of safflower as affected by plant densities and nitrogen fertilization. J. Prod. Dev. 24: 1. 1-14.
2.Bahadorkhah, F. and Kazemeini, S. 2014. Effect of salinity and sowing method on yield, yield component and oil content of two cultivars of spring safflower (Carthamus tinctorius L.). Iran. J. Field Crops Res. 12: 2. 264-272. (In Persian)
3.Bakal, H. and Ariglu, H. 2019. The determination of fatty acids and oil quality of some peanut varieties in main and double crop growing seasons in Mediterranean region. Turk. J. Field Crops. 24: 221-229.
4.Caliskan, S. and Caliskan, M.E. 2018. Row and plant spacing effects on the yield components of safflower in a Mediterranean-type environment. Turk. J. Field Crops. 23: 2. 85-92.
5.Dadashi, N. and Khajepour M.R. 2003. The effect of temperature and day length on developmental stages safflower genotypes in Maragheh. J. Sci. Tech. Agric. Nat. Res. 7: 4. 83-102. (In Persian)
6.Erbas, S., Tonguc, M. and Sanli, A. 2016. Variations in the agronomic and quality characteristics of domestic and foreign safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Turk. J. Field Crops. 21: 110-119.
7.Ghanbari-Odivi, A., Hashemzade, H., Bahrampour, B. and Saeidi, M. 2013. Effect of sowing date on yield and its components, oil and protein concentration and some agronomical traits of safflower (Carthamus tinctorius. L.). Tech. J. Engin. Applied Sci. 3: 14. 1405-1410.
8.Hokmalipour, S., Panahyan Kivi, M. and Shiri Janaghard, M. 2018. The effect of seed inoculation with Azotobacter and Azospirillum on yield and some qualitative and quantitative characteristics of safflower at different planting date. J. Water Soil. 32: 5. 931-942. (In Persian) 9.Ivanova, R., Mascenco, N. and Bejinari, M. 2017. Influence of row spacing and bio-regulators application on safflower yield. Scientific Papers Series A. Agro. 23: 281-286.
10.Jafari, A.V., Frolich, A.C. and Walsh, E.K. 2003. A note on estimation of quality in perennial rye grass by near in frared spectroscopy. Irish J. Agric. Food Res. 42: 293-299.
11.Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Nourbakhsh, F. and Nehbandani, A. 2016. The effect of planting pattern and density on yield and yield components of sesame (Sesamum indicum L.).Iran. J. Field Crops Res. 15: 1. 31-45. (In Persian)
12.Kose, A. 2019. Inheritance of oil yield and its components in safflower (Carthamus tinctorius L.). Turk. J. Field Crops. 24: 65-69.
13.Kose, A., Onder, O., Bilir, O. andKosar, F. 2018. Application of multivariate statistical analysis for breeding strategies of spring safflower (Carthamus tinctorius L.). Turk. J. Field Crops. 23: 12-19.
14.Lithourgidis, A.S., Vasilakoglou, I.B., Dhima, K.V., Dordas, C.A. and Yiakoulaki, M.D. 2006. Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crops Res. 99: 106-113.
15.Moshaver, E., Emam, Y., Madani, H., Mohamadi, G.N. and Heidari Sharifabad, H. 2016. Comparison of yield and some forage qualitative characteristics of corn, sorghum and amaranth in response to density and sowing date in Fars province. J. Crop Ecophys. 10: 1. 103-120. (In Persian)
16.Özaşık, I., Demir Kaya, M. and Kulan, E.G. 2019. The optimum plant density for vigorous seed production in safflower. Turk. J. Agric. Food Sci. Tech. 7: 2. 301-305.
17.Ozturk, E., Polat, T. and Sezek, M. 2017. The effect of sowing date and nitrogen fertilizer form on growth, yield and yield components in sunflower. Turk. J. Field Crops. 22. 143-151.
18.Ozturk, F. 2019. Response of sowing time on the seed yield traits, yield and quality of safflower genotypes in southeastern Anatolia of Turkey. Fresenius Environ. Bulletin. 28: 3. 2141-2152.
19.Pasban-Eslam, B. 2018. Effect of planting date on reducing growth period of spring safflower cultivars in Tabriz cold and semi-arid climate. Iran. J. Field Crops Res. 15: 4. 851-860. (In Persian)
20.Raju, T.J., Sultana, R. and Keshavulu, K.P.K. 2019. Study on relationships among seed yield components in F3:4 population in safflower (Carthamus tinctorius L.). J. Pharmaco. and Phytochem. 8: 1. 2205-2207.
21.Saeidi, M., Yaghoub, R.A.E.I., Amini, R., Taghizadeh, A. and Pasban-Eslam, B. 2018. Changes in fatty acid and protein of safflower as response to biofertilizers and cropping system. Turk. J. Field Crops. 23: 117-126.
22.Safara, N., Moradi Telavat, M.R., Siadat, S.A., Koochakzadeh, A. and Mousavi, S.H. 2016. Effect of Sowing Date and Sulfur on Yield, Oil Content and Grain Nitrogen of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in Autumn Cultivation. Iran. J. Field Crops Res.14: 3. 438-448. (In Persian)
23.Sampaio, M.C., Santos, R.F., Oliveira, P.S., Bassegio, D., Moraes Rego, C.A., Silveira, L.D., Costa, B.P., Mattei, E., Herrera, J.L., Lewandoski, C.F. and Tokuro, L.K. 2017. Effect of plant density on oil yield of safflower. Afric. J. Agric. Res. 12: 25. 2147-2152.
24.Sampaio, M.C., Santos, R.F., Oliveira, P.S., Bassegio, D., Moraes Rego, C.A., Silveira, L.D., Costa, B.P., Mattei, E. and Herrera, J.L. 2018. Comparisonof safflower cultivation in two seasons in the south of Brazil. J. Agric. Sci.10: 5. 92-100.
25.Sarkees, N.A. and Tahir, D.S.H. 2016. Seed yield and oil content of safflower as affected by genotypes and sowing dates. The Iraq. J. Agric. Sci. 47: 56-65. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 322 |