
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,640,105 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,234,436 |
جذب و انتقال مجدد نیتروژن در گیاه جو تحت شرایط کم آبیاری در حضور بقایای گیاهی و باکتری آزوسپیریلوم | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 4، دوره 28، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 45-64 اصل مقاله (1016.86 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2020.17071.2566 | ||
نویسندگان | ||
مریم نیازی اردکانی1؛ وحید براتی* 2؛ احسان بیژن زاده3 | ||
1دانشجوی کارشناسیارشد گروه اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران | ||
2استادیار گروه اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران | ||
3دانشیار گروه اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: محتوای نیتروژن دانه در گیاه جو متاثر از مقدار انتقال مجدد نیتروژن ذخیره شده در اندامهای رویشی به دانه در طول دوره پر شدن دانه است. مقدار انتقال مجدد نیتروژن بطور منفی تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی از جمله تنش شدید آبی پس از گلدهی قرار میگیرد. استفاده از باکتری آزوسپیریلوم بهعنوان کود زیستی و افزایش ماده آلی خاک، از روشهای کاهش سطح تنش شدید آبی در مزارع میباشد. بنابراین، این پژوهش به بررسی اثرات کاربرد بقایای گیاه گندم و منابع مختلف نیتروژن (زیستی و شیمیایی) بر انتقال مجدد نیتروژن و محتوای نیتروژن دانه گیاه جو پرداخته است. مواد و روش: این پژوهش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب- دانشگاه شیراز در سال زراعی 97- 1396 بر روی گیاه جو انجام شد. تیمارها در این پژوهش شامل: دو سطح آبیاری بهعنوان عامل اصلی [1- آبیاری مطلوب (بدون تنش آبی): آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و 2- کم آبیاری (تنش آبی): آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحلهی گلدهی (قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی)] بود. همچنین، عاملهای فرعی شامل دو سطح بقایای گیاهی [1- حذف بقایا و 2- برگرداندن 30 درصد بقایای گیاهی (کاه گندم) به خاک] و چهار تیمار کودی [1- صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (شاهد)، 2- کود نیتروژن: کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهصورت اوره (46 درصد نیتروژن) با توجه به آزمون خاک 3- کود تلفیقی: استفاده تلفیقی از باکتری آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و نیتروژن به مقدار نصف نیاز نیتروژنی گیاه (50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت اوره) و 4- کود زیستی: تلقیح بذرها با باکتری آزوسپیریلوم] بود. یافتهها: کاربرد کود نیتروژن و تیمار تلفیقی (باکتری بعلاوه کود نیتروژن) سبب افزایش معنیدار کارایی انتقال مجدد نیتروژن به ترتیب به میزان 36 و 34 درصد نسبت به شاهد نیتروژن در شرایط مطلوب رطوبتی شد. در مقابل، در شرایط تنش آبی، تمامی تیمارهای کودی با منابع نیتروژن سبب کاهش کارایی انتقال مجدد نیتروژن در مقایسه با شاهد شدند. اما، مقدار کاهش در تیمار تلفیقی و زیستی (به ترتیب 10 و 11 درصد) کمتر از کود نیتروژن (21 درصد) بود. روندی مشابه کارایی انتقال مجدد در مورد شاخص برداشت نیتروژن نیز در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی وجود داشت. از اینرو، شاخص برداشت نیتروژن رابطه خطی و مثبت با کارایی انتقال مجدد در هر دو شرایط رطوبتی نشان داد. اما، میزان تغییرات توجیه شدهی شاخص برداشت به وسیلهی کارایی انتقال مجدد در شرایط تنش رطوبتی به مقدار 25 درصد بیشتر از شرایط مطلوب رطوبتی بود (R2 = 0.70 و R2 = 0.45). محتوای نیتروژن دانه نیز در هر دو شرایط رطوبتی با افزایش انتقال مجدد به صورت خطی افزایش یافت. کاربرد بقایا سبب کاهش معنیدار کارایی انتقال مجدد و محتوای نیتروژن دانه در تیمارهای تلفیقی و زیستی نسبت به شرایط عدم کاربرد آن شد. همچنین، در شرایط استفاده از کود نیتروژن، تفاوت معنیداری بین تیمارهای بابقایا و بدون بقایا در کارایی انتقال مجدد و محتوای نیتروژن دانه وجود نداشت. نتیجهگیری: بر اساس یافتهها، تیمار کود تلفیقی با توجه به ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی برای شرایط مطلوب رطوبتی به-منظور دستیابی به حداکثر پروتئین دانه مناسب است. در مقابل، در شرایط قطع آبیاری پس از گلدهی، تیمارهای زیستی سبب کاهش کمتر کارایی انتقال مجدد نسبت به تیمار کود نیتروژن در مقایسه با شاهد شدند. بنابراین، تیمارهای زیستی در مناطق جنوبی ایران که احتمال بروز تنش آبی انتهایی وجود دارد بهمنظور دستیابی به سطح بالای پروتئین دانه، قابل توصیه هستند. همچنین، کاربرد بقایای گندم برای افزودن کارایی انتقال مجدد و نهایتا محتوای نیتروژن دانه، در رژیمهای مختلف کودی و آبی مورد مطالعه توصیه نمیشود. | ||
کلیدواژهها | ||
کود زیستی؛ کارایی انتقال مجدد نیتروژن؛ شاخص برداشت نیتروژن؛ محتوای نیتروژن دانه | ||
مراجع | ||
1.Akbari, F., Dahmardeh, M., Morshdi, A., Ghanbari, A. and Khoramdel, S. 2019. Effects of tillage system and plant residue on nitrogen uptake and use efficiency in corn and bean intercropping systems. J. Crop Improv. 20: 4. 785-799. (In Persian)
2.Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration. Guide lines for computing crop water requirements (Irrigation and Drainage Paper 56) Food and Agriculture Organization, Rome.
3.Bahrani, A. and Tahmasebi Sarvestani,Z. 2007. Effect of rate and times of nitrogen application on accumulation and remobilization efficiency of flag leaf in two wheat cultivars. J. Water Soil Sci.11: 40. 147-155. (In Persian)
4.Barati, V. and Ghadiri, H. 2016. Effects of drought stress and nitrogen fertilizer on yield, yield components and protein content of two barley cultivars. J. Crop Prod. Process. 6: 20. 191-207. (In Persian)
5.Barati, V. and Ghadiri, H. 2017. Assimilate and nitrogen remobilization of six-rowed and two-rowed winter barley under drought stress at different nitrogen fertilization. Arch. Agron. Soil Sci.63: 6. 841-855.
6.Barati, V., Ghadiri, H., Zand-Parsa, S. and Karimian, N. 2015. Nitrogen and water use efficiencies and yield response of barley cultivars under different irrigation and nitrogen regimes in a semi-arid mediterranean climate. Arch. Agron. Soil Sci. 61: 1. 15-32.
7.Ebrahimian, E., Koocheki, A., Nasiri Mahalati, M., Khorramdel, S. and Beheshti, A. 2016. Effects of tillage systems and residue application rate on nitrogen uptake and use efficiency in wheat (Triticum aestivum L.). Cereal Res. 6: 1. 79-88. (In Persian)
8.Emam, Y. 2007.Cereal production. Shiraz Univ. Press, 190p. (In Persian)
9.Ercoli, L., Lulli, L., Mariotti, M., Masoni, A. and Arduini, I. 2008. Post-anthesis dry matter and nitrogen dynamics in durum wheat as affected by nitrogen supply and soil water availability. Eur. J. Agron.28: 2. 138-147.
10.Khamadi, F., Mesgarbashi, M., Hosaibi, P., Enaiat, N. and Farzaneh, M. 2015. The effect of crop residue and nitrogen fertilizer levels on soil biological properties and nitrogen indices and redistribution of dry matter in wheat (Triticum aestivum L.). Appl Field Crop Res. 28: 4. 149-157. (In Persian)
11.Khodshenas, M.A., Ghadbeiklou, J. and Dadivar, M. 2015. The effects of source and rate of nitrogen fertilizer and irrigation on nitrogen uptake of silage corn and residual soil nitrate. J. Water. Soil. 29: 6. 1640-1650. (In Persian)
12.Khosravi, E. 2015. Azotobacter and its role in soil fertility management. Land Manag. J. 2: 2. 79-94. (In Persian)
13.Kiani, S., Siadat, S.A., Moradi Telavat, M.R., Abdali Mashhadi, A.R. and Sare, M. 2014. Effect of nitrogen fertilizer application on forage yield and quality of barley (Hordeum vulgare L.) and fennel (Foeniculum vulgare L.) intercropping. I. J. Crop Sci. 16: 2. 77-90. (In Persian)
14.Muurinen, S., Kleemola, J. and Peltonen-Sainio, P. 2007. Accumulation and translocation of nitrogen in spring cereal cultivars differing in nitrogen use efficiency. Agron. J. 99: 2. 441-449.
15.Niazi-ardakani, M., Barati, V., Bijanzadeh, E. and Behpoori, A. 2020. Effects of different nitrogen fertilizer sources and crop residues on yield and yield components of barley (Hordeum vulgare L.) under late season water stress conditions. Agro. Ecol. 12: 1. 107-126. (In Persian)
16.Rasmussen, P.E. and Rohde, C.R. 1991. Tillage, soil depth, and precipitation effects on wheat response to nitrogen. Soil Sci. Soc. Am. J. 55: 1. 121-124.
17.Rostami, M. and Ahmadi, A. 2014. Investigation the effect of nitrogen forms and split fertilization on grain yield and nitrogen content of twocorn hybrids. Appl Field Crop Res.27: 104. 40-46. (In Persian)
18.Sadeghi, H. 2007. Effects of crop residue and nitrogen rate on morpho-physiological traits, yield and yield components of two dry land wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Ph.D. dissertation, Faculty of Agriculture, University of Shiraz, Iran. (In Persian)
19.Sadeghi, H. and Kazemeini, S.A.R. 2015. Effect of crop residue management and nitrogen fertilizer on grain yield and yield components of two barley cultivars under dryland conditions. Iranian J. Crop Sci. 13: 3. 436-451. (In Persian)
20.Salvagiotti, F., Castellarín, J.M., Miralles, D.J. and Pedrol, H. M. 2009. Sulfur fertilization improves nitrogen use efficiency in wheat by increasing nitrogen uptake. Field Crop Res.113: 2. 170-177.
21.Sarig, S., Blum, A. and Okon, Y. 1988. Improvement of the water status and yield of field-grown grain sorghum (Sorghum bicolor) by inoculation with Azospirillum brasilense. J. Agr. Sci. 110: 2. 271-277.
22.Shahpari, F. and Fateh, E. 2016. Different residue type and management and nitrogen on yield and quality of durum wheat (Triticum durum L.). J Crop Prod. 9: 3. 87-104. (In Persian)
23.Xu, Z.Z., Yu, Z.W. and Wang, D. 2006. Nitrogen translocation in wheat plants under soil water deficit. Plant soil. 280: 1-2. 291-303. 24.Yang, J. and Zhang, J. 2006. Grain filling of cereals under soil drying. New Phytol. 16: 2. 223-236.
25.Zadoks, J.C., Chang, T.T. and Konzak, C.F. 1974. A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Res. 14: 6. 415-421. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 326 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 239 |