دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها641
تعداد مقالات6,690
تعداد مشاهده مقاله9,128,906
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,583,485
شریفی, پیمان, عرفانی, عبدالرحمان, محدثی, علی, عباسیان, ابوذر, امین پناه, هاشم, محمد یوسفی, محمد, سعیدی, مهران. (1399). تجزیه پایداری عملکرد دانه برخی از ژنوتیپ‌های برنج با روش‌های پارامتری و ناپارامتری تک‌متغیره. , 13(3), 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2021.17883.2315
پیمان شریفی; عبدالرحمان عرفانی; علی محدثی; ابوذر عباسیان; هاشم امین پناه; محمد محمد یوسفی; مهران سعیدی. "تجزیه پایداری عملکرد دانه برخی از ژنوتیپ‌های برنج با روش‌های پارامتری و ناپارامتری تک‌متغیره". , 13, 3, 1399, 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2021.17883.2315
شریفی, پیمان, عرفانی, عبدالرحمان, محدثی, علی, عباسیان, ابوذر, امین پناه, هاشم, محمد یوسفی, محمد, سعیدی, مهران. (1399). 'تجزیه پایداری عملکرد دانه برخی از ژنوتیپ‌های برنج با روش‌های پارامتری و ناپارامتری تک‌متغیره', , 13(3), pp. 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2021.17883.2315
شریفی, پیمان, عرفانی, عبدالرحمان, محدثی, علی, عباسیان, ابوذر, امین پناه, هاشم, محمد یوسفی, محمد, سعیدی, مهران. تجزیه پایداری عملکرد دانه برخی از ژنوتیپ‌های برنج با روش‌های پارامتری و ناپارامتری تک‌متغیره. , 1399; 13(3): 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2021.17883.2315

تجزیه پایداری عملکرد دانه برخی از ژنوتیپ‌های برنج با روش‌های پارامتری و ناپارامتری تک‌متغیره

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 6، دوره 13، شماره 3، آذر 1399، صفحه 85-106    اصل مقاله (795.49 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2021.17883.2315
نویسندگان
پیمان شریفی* 1؛ عبدالرحمان عرفانی2؛ علی محدثی3؛ ابوذر عباسیان3؛ هاشم امین پناه1؛ محمد محمد یوسفی3؛ مهران سعیدی3
1گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2هیات علمی بخش اصلاح و تهیه بذر، کارشناسی ارشد زراعت/ موسسه تحقیقات برنج کشور- بخش اصلاح و تهیه بذر
3ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن، مؤسسه تحقیقات برنج کشور-معاونت مازندران،سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تنکابن، ایران
چکیده
سابقه و هدف: برنج یکی از مهمترین گیاهان زراعی است و در ایران دومین محصول زراعی پس از گندم به‌شمار می‌رود. عملکرد دانه برنج به‌شدت تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرد و به‌نژادگران اغلب پایداری ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا را در محیط‌ها پیش از معرفی به‌عنوان یک رقم می‌سنجند. وفق‌پذیری‌ ژنوتیپ‌های برنج نسبت به شرایط محیطی برای سازگاری تولید محصول در سال‌ها و مکان‌های مختلف مهم است. هدف از این مطالعه، شناسایی لاین‌های برتر از نظر عملکرد دانه و پایداری عملکرد از بین نه لاین‌ برگزیده برنج از آزمایش مقدماتی عملکرد دانه است.
مواد و روش‌ها: تعداد نه لاین حاصل از تلاقی بین لاین‌های مؤسسه تحقیقات بین‌المللی برنج (IRRI) و ارقام اصلاح شده و بومی ایرانی و منتج از آزمایش مقدماتی عملکرد سال زراعی 88-1387، به‌همراه رقم شاهد شیرودی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سه منطقه تنکابن، آمل و گرگان طی سه سال زراعی 91-1388 ارزیابی شدند. تجزیه پایداری با واریانس محیطی (S2i)، ضریب تغییرات (CVi)، واریانس (2i) و واریانس انحراف (S2) شوکلا، اکووالانس ریک (Wi)، ضریب رگرسیون (bi)، ضریب تشخیص (R2)، تجزیه واریانس ابرهارت-راسل، آماره پایداری عملکرد(YSi) و روش‌های ناپارامتری (1)Si، ((2)Si، TOP و میانگین و انحراف معیار رتبه انجام شد.
یافته‌ها: تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه گویای تفاوت‌های ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها بود. تجزیه واریانس مرکب داده‌های آزمایش، پس از آزمون بارتلت و معنی‌‌دار نشدن آن و اطمینان از یکنواختی خطاهای آزمایشی، انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثرات ژنوتیپ، سال، مکان و اثرات متقابل ژنوتیپ × سال، ژنوتیپ × مکان و ژنوتیپ × سال × مکان معنی‌دار شدند. مقایسه میانگین‌های 10 ژنوتیپ نشان داد که ژنوتیپ‌های 2، 5 و 4 از نظر عملکرد به‌ترتیب با 1/6528، 1/6495 و 1/6450 کیلوگرم در هکتار دانه در یک گروه قرار گرفتند و بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. همچنین تجزیه واریانس صفات زراعی گویای اثر معنی‌‌دار ژنوتیپ بر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد دانه خالی، تعداد دانه پر، طول خوشه و وزن هزار دانه بود. بر اساس روش‌های پارامتری پایداری، ژنوتیپ‌های 5، 3، 10 و 2 پایدار بودند. بر اساس شاخص عملکرد دانه و پایداری (YSi)، ژنوتیپ‌های 2، 3، 4، 5 و 10 دارای پایداری عملکرد دانه بالاتری بودند. همچنین بر اساس شاخص ناپارامتری TOP، ژنوتیپ‌های 4، 10، 1، 2 و 5 و بر اساس دو معیار و ، ژنوتیپ‌های 1 و 5 پایدارترین ژنوتیپ‌ها بودند. همبستگی بین شاخص‌ها نشان داد که استفاده از تعدادی از ‌آن‌ها چندان نیاز نیست و برخی از آنها که همبستگی بالایی با یکدیگر دارند، را می‌توان از تجزیه‌ها حذف کرد.
نتیجه‌گیری: در مجموع، ژنوتیپ 5 [شماره 16 از (8948 A )3-2-153-64669IR ×(4سورینام×دیلمانی)] در تمام روش‌های پایداری و ژنوتیپ‌های 2،‌ 3، 4 و 1 در برخی دیگر از روش‌ها، پایدار بودند. از این‌رو، این ژنوتیپ به‌‌دلیل داشتن عملکرد دانه بیشتر نسبت به همه ژنوتیپ‌ها به جز ژنوتیپ 2، ارتفاع بوته کم، تعداد پنجه، دانه پر و وزن هزار دانه زیاد و همچنین داشتن بوته‌های یکنواخت‌تر و تیپ بهتر دانه‌ها می‌تواند به‌عنوان ژنوتیپ برتر انتخاب و در آزمایش‌‌های به‌زراعی بررسی شود.
کلیدواژه‌ها
برنج؛ تنش؛ سازگاری؛ عملکرد؛ کیفیت
مراجع
  1. Abdulahi, A., Mohammadi, R., and Pourdad, S.S. 2007. Evaluation of safflower (Carthamus spp.) genotypes in multi-environment trials by nonparametric methods. Asian J. Plant Sci. 6: 827-832.
  2. Bates, D., Maechler, M., Bolker, B., Walker, S., Christensen, R.H.B., Singmann, H., Dai, B., Scheipl, F., Grothendieck, G., Green, P., and Fox, J. 2019. Package ‘lme4. https://github.com/lme4/lme4/
  3. Dewi, A.K., Chozin, M.A., Triwidodo, H., and Aswidinnoor, H. 2014. Genotype × environment interaction, and stability analysis in lowland rice promising genotypes. Inter. J. Agron. Agric. Res. 5: 5. 74-84.
  4. Eberhart, S.A., and Russel, W.A. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Sci. 6: 1. 36-40.
  5. FAO, 2017. Rice production. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC
  6. Finlay, K.W., and Wilkinson, G.N. 1963. The analysis of adaptation in plant-breeding programs. Australian J. Agric. Res. 14: 6. 742-754.
  7. Fox, P.N., Skovmand, B., Thompson, B.K., Braun, H.J., and Cormier, R. 1990. Yield and adaptation of hexaploid spring triticale. Euphytica 47: 1. 57-64.
  8. Francis, T.R., and Kannenberg, L.W. 1978. Yield stability studies in short-season maize. 1. A descriptive method for grouping genotypes. Canadian J. Plant Sci. 58: 4. 1029-1034.
  9. Gauch, H.G., and Zobel, R.W. 1996. AMMI analysis of yield trials. Pp: 85-122. In: M. S. Kang and H. G. GauchJr (eds), Genotype by environment interaction, CRC Press, Boca Raton, New York.
  10. Greenfield, S.M., Fisher, K.S., and Dowling, N.G. 1998. Sustainability of rice in the global food system. 1st International Rice Reseach Institute. Los Banos.
  11. Honarnejad, R., Dorosti, H., and Mohamad Salehi, S. 1998. Estimation of stability and adaptability of rice cultivars in different environmental conditions. Seed Plant. 13: 4. 32-38. (In Persian)
  12. Hosseini, M., Honarnejad, R., and Torang, A.R. 2005. Estimation of gene effects and combining ability for some of quantitative traits in rice by diallel method. Iranian J. Agric. Sci. 36: 1. 21-32. (In Persian)
  13. Huhn, M. 1990. Nonparametric measures of phenotypic stability: II. Applications. Euphytica 47: 3. 195-201.
  14. Jamshidi Mogaddam, M., and Pourdad, S.S. 2013. Evaluation of seed yield adptability of spring safflower genotypes using nonparametric parameters and GGE biplot method in rain-fed conditions. Seed Plant Improv. J. 29: 1. 45-63. (In Persian)
  15. Kang, M.S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability: Consequences for growers. Agron. J. 85: 3. 754-757.
  16. Kang, M.S. 1988 A rank-sum method for selecting high yielding stable corn genotypes. Cereal Res. Comm., 16: 1-2. 113-115.
  17. Kang, M.S., and Mangari, R. 1995. Stable: A basic program for calculating stability and yield-stability statistics. Agron. J. 87: 2. 276-277.
  18. Karimizadeh, R., Safikhani Nasimi, M., Mohamadi, M., Seyyedi, F., Mahmodi, A., and Rostami, B. 2009. Determination of rank and stability of lentil genotypes in rain-fed by use of nonparametric statistics. Agric. Nat. Res. Sci. Tech. 12: 43. 93-102. (In Persian)
  19. Kaya, Y., and Taner, S. 2003. Estimating genotypic ranks by nonparametric stability analysis in bread wheat (Triticum aestivum ). J. Central Europ. Agric. 4: 1. 47-53.
  20. Kebriaee, A., Yazdan Sepas, A., Keshavarz, S., Bihamta, M.R., and Najafi Mirak, T. 2007. Stability of grain yield in promising winter and facultative wheat (Triticum aestivum ) lines. Iranian J. Crop Sci. 9: 3. 225-236. (In Persian)
  21. Khan, M.A.U., Mohammad, F., Khan, F.U., Ahmad, S., Raza, M.A., and Kamal. T. 2020. Comparison among different stability models for yield in bread wheat. Sarhad J. Agric. 36: 1. 282-290.
  22. Khatun, H., Islam, R., Anisuzzaman, M., Ahmed, H.U., and Haque, M. 2015. GGE biplot analysis of genotype x environment interaction in rice (Oryza sativa) genotypes in Bangladesh. Sci. Agric. 12: 1. 34-39.
  23. Khorasany, E., Fahmideh, L., Babaeian, N.A., and Ranjbar, G. 2019. Studying some of agronomy traits and yield stability of rice genotypes. J. Crop Breed. 11: 31. 208-196. (In Persian)
  24. Maji, A.T., Bashir, M., Odoba, A., Gbanguba, A.U., and Audu, S.D. 2015. Genotype × environment interaction and stability estimate for grain yield of upland rice genotypes in Nigeria. Rice Res. 3: 2. 1-5.
  25. F. 2019. Agricolae tutorial. http://tarwi.lamolina.edu.pe/~fmendiburu.
  26. Moghadam, A. 2003. Simultaneous selection for yield and stability and it's comparison with stability different statistics. Seed Plant J. 19: 1. 1-13. (In Persian)
  27. Moghaddaszadeh, , Asghari Zakaria, R., Hassanpanah, D., and Zare, N. 2019. Non-parametric stability analysis of tuber yield in potato (Solanum tuberosum L.) genotypes. J. Crop Breed. 10: 28. 50-63. (In Persian).
  28. Mohaddesi, A., Bakhshipour, S., Abbasian, A., Sattari, M., and Mohammad Salehi, M. 2013. Study on adaptability, quality and quantity characters of rice genotypes in Mazandaran. J. Plant Prod. 20: 2. 19-36. (In Persian)
  29. Mohammadi, , Karimizadeh, R., Hosseinpour, T., Ghojogh, H., Shahbazi, K., and Sharifi, P. 2017. Use of parametric and non-parametric methods for genotype × environment interaction analysis in bread wheat genotypes. Plant Gen. Res. 4: 2. 75-88. (In Persian)
  30. Momenyzadeh, T., Najafi Zarrini, H., Norouzi, M., and Nabipour, A. 2015. Study of genotype×environment interaction in some pure lines of rice in Mazandaran province. J. Crop Breed. 7: 16. 168-175. (In Persian)
  31. Mosavi, A.A., Babaiean Jelodar, N., and Kazemitabar, K. 2013. Environmental responses and stability analysis for grain yield of some rice genotypes. World Appl. Sci. J. 21: 1. 105-108.
  32. Moumeni, A., Mohaddesi, A., Amo-oughli-Tabari, M., Tavassoli-Larijani, F., and Khosravi, V. 2019. Stability analysis and genotype × environment interaction for grain yield of rice (Oryza sativa ) promising breeding lines. Iranian J. Crop Sci. 20: 4. 329-343. (In Persian)
  33. Nahvi,, Allahgholipour, M., and Mohammadsalehi, M. 2002. Study of adaptability and stability in rice in different regions of Guilan. Plant Seed J. 1: 18. 1-13. (In Persian)
  34. Nassar, R., and Huehn, M. 1987. Studies on estimation of phenotypic stability: Tests of significance for nonparametric measures of phenotypic stability. Biomet. 43: 1. 45-53.
  35. Nomani, M, Rashidi, V., Abdollahi, S., and Rahim-e-Soroush, H. 2011. Evaluation of yield stability promising lines of rice (Oryza sativa). Crop Weed Ecophys. 4: 16. 109-120. (In Persian)
  36. Pinthus, M.J. 1973. Estimate of genotypic value: A proposed method. Euphytica 22: 1. 121-123.
  37. Rahim Soroush, H., Rabiei, B., Nahvie, M., and Ghodsi, M. 2007. Study of some agronomic and qualitative traits and yield stability of rice genotypes. Paj. Saz. 20: 2. 25-32. (In Persian)
  38. Rahim-Soroush, H., Eshraghi, A., Mohaddesi, A., and Sharafi, N. 2008. Study on morphologicl traits, cooking quality and yield stability analysis in some rice genotypes. Seed Plant Improv. J. 23: 4. 515-529. (In Persian)
  39. Ramazani, A. 2012. The study of yield stability of rice genotypes in Isfahan province. Cereal Res. 2: 3. 181-192. (In Persian)
  40. Roemer, J. 1917. Sinde die ertagdreichen Sorten ertagissicherer? DLG-Mit. 32: 1. 87-89.
  41. Sabaghpour, S.H. 2007. Stability analysis of grain yield for promising lentil lines in autumn planting under dryland conditions. Iranian Crop Sci. 8: 4. 312-322. (In Persian)
  42. 2013. Standard Evaluation System for Rice, 5th Edition. International Rice Research Institute. Los Banos, Philippines. 65 p.
  43. Sharifi, P. 2013. Statistical Design in agricultural research: principles, procedures and analysis by SAS, SPSS and Minitab. Islamic Azad University, Rasht Branch Press, 567 p. (In Persian)
  44. Sharifi, P., and Aminpanah, 2016. Evaluation of genotype × environment interactions, stability and a number of genetic parameters in rice genotypes. Plant Gen. Res. 3: 2. 25-42. (In Persian)
  45. Sharifi P., Aminpanah, H., Erfani, R., Mohaddesi, A., Abbasian, A. 2017. Evaluation of genotype × environment interaction in rice based on AMMI model in Iran. Rice sci. 24: 3. 173-180.
  46. Sharifi, P. 2020. Evolution, domesicatin, breeding methods and the latest breeding findings in rice. Agricultural and Natural Resources Engineering Organization of IRAN, 254 p. (In Persian)
  47. Sharma, J.R. 1995. Statistical and biometrical techniques in plant breeding. New Dlhi. 432 p.
  48. Shukla, G.K. 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype-environmental components of variability. Heredity. 29: 2. 237-245.
  49. Singh, R.K., and Chaudhary, B.D. 2004. Biometrical methods in quantitative genetic analysis. New Delhi: Kalyani.
  50. Somsana, P., Wattana, P., Suriharn, B., and Sanitchon, J. 2013. Stability and genotype by environment interactions for grain anthocyanin content of Thai black clutinons upland rice (Oryza sativa). SABRAO J. Breed. Gen. 45: 3. 523-532.
  51. Soughi, H., Babaeian Jelodar, N.A., Ranjbar, G.A., and Pahlevani, M.H. 2016. Simultaneous selection based on yield and yield stability in bread wheat genotypes. J. Crop Breed. 8: 18. 119-125. (In Persian)
  52. Tarang, A., Hossieni Chaleshtary, M., Tolghilani, A., and Esfahani, M. 2013. Evaluation of grain yield stability of pure lines of rice in Guilan province. Iranian J. Crop Sci. 15: 1. 24-34. (In Persian)
  53. Tarang, A.R., and Bakhshipour, S. 2016. Evaluation of agronomic characteristics and grain yield stability of promising lines of rice in Guilan province. J. Crop Prod. Proc. 5: 18. 139-150. (In Persian)
  54. Temesgen, T., Keneni, G., Sefera, T., and Jarso, M. 2015. Yield stability and relationships among stability parameters in faba bean (Vicia faba ) genotypes. Crop J. 3: 3. 258-268.
  55. Torres, R.O., and Henry, A. 2018. Yield stability of selected rice breeding lines and donors across conditions of mild to moderately severe drought stress. Field Crops Res. 220: 1. 37-45.
  56. Truberg, B., and Hühn, M. 2000. Contributions to the analysis of genotype x environment interactions: Comparison of different parametric and nonparametric tests for interactions with emphasis on crossover interactions. J. Agron. Crop Sci. 185: 4. 267-274.
  57. Wrick, G. 1962. Über eine methode zür erfassung der okologischen streubreite in feldresuchen. Z. Pfl. 47: 1. 92-96.
  58. Yaghotipoor, A., and Farshadfar, E. 2009. Non- Parametric Estimation of Phenotypic Stability in Chickpea (Cicer arietinum ). Paj. Saz. 21: 3. 159-169. (In Persian)
  59. Yan, W., Hunt, L.A., Sheny, Q., and Szlavnics, Z. 2000. Cultivar evaluation and mega-environment investigation based on the GGE biplot. Crop Sci. 40: 3. 597- 605.
  60. Yaseen,, Eskridge, K.M., Murtaza, G. 2018. Package ‘stability’. https://github.com/myaseen208/stability.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,533
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,264


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب