
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,489 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,605,391 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,198,742 |
ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 5، دوره 27، شماره 3، آذر 1399، صفحه 73-84 اصل مقاله (833.62 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2020.16381.2493 | ||
نویسندگان | ||
حسن حمیدی1؛ سیده ساناز رمضانپور* 2؛ مسعود احمدی3؛ حسن سلطانلو2 | ||
1دانشآموخته دکتری اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
2دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
3دانشیار بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: گیاهان در مراحل مختلف رشد و نمو خود با تنشهای زیستی و غیرزیستی مواجه میشوند. تنش خشکی به عنوان یک تهدید جدی برای تولید موفق محصولات در سراسر جهان از جمله ایران میباشد. یکی از راههای انتخاب ارقام متحمل به خشکی، ارزیابی و تعیین قدرت سازگاری آنها در دو محیط تنش و بدون تنش است و با استفاده شاخصهای گزینش میتوان ژنوتیپهای متحمل را انتخاب کرد. هدف از این تحقیق ارزیابی لاینهای S1 گردهافشان چغندرقند تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی به منظور گزینش لاینهای امید بخش و متحمل به خشکی میباشد. مواد و روشها: این آزمایش به منظور ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی تعداد 30 ژنوتیپ چغندرقند (29 لاین S1 گردهافشان به همراه جمعیت اصلاحی اولیه) و روابط آنها با عملکرد شکر در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاریها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوتهها) به طور معمول انجام شد. آبیاریهای بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلیمتر و در شرایط تنش خشکی پس از 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. در ارزیابی تحمل و حساسیت لاینهای مورد مطالعه به تنش خشکی از شاخصهای YSI (شاخص پایداری عملکرد)، TOL (شاخص تحمل)، MP (میانگین حسابی محصولدهی)، GMP (میانگین هندسی محصولدهی)، SSI (شاخص حساسیت به تنش)، STI (شاخص تحمل به تنش)، DTI (شاخص تحمل به خشکی)، BTI (شاخص تحمل چغندرقند)، HARM (میانگین هارمونیک)، YI (شاخص عملکرد)، YR (کاهش عملکرد) و DI (شاخص مقاومت به خشکی) استفاده شد. برای مطالعة هم زمان متغیرها، ارتباط بین شاخص ها و شناسایی ژنوتیپهای متحمل تجزیه به مؤلفههای اصلی انجام و نمایش ترسیمی بای پلات بر اساس دو مؤلفه اول ترسیم شد. تجزیه واریانس و برآورد همبستگیها با نرم افزار آماری SAS 9.1 و تجزیه به مؤلفههای اصلی و رسم نمودار بای پلات به کمک نرم افزار Minitab18.1 انجام شد. یافتهها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که از نظر عملکرد شکر بین ژنوتیپهای مورد بررسی و رژیمهای مختلف آبیاری تفاوت معنیداری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب در لاینS1-45 (98/8 تن در هکتار) و S1-3 (15/5 تن در هکتار) مشاهده گردید. لاینهایS1-80، S1-95، S1-45، S1-3، S1-13، S1-8 و جمعیت اصلاحی اولیه در در هر دو شرایط آبیاری، عملکرد شکر بالاتر از میانگین داشتند و بر پایه دستورالعمل فرناندز جزو گروه A (عملکرد بالا در شرایط بدون تنش و تنش) قرار گرفتند. مطالعه ضرایب همبستگی بین شاخصهای تحمل و عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی حاکی از برتری شاخصهای MP، GMP، STI، BTI و HARM بود. نتیجهگیری: به طور کلی نتایج نشان داد که لاینهایS1-3، S1-45 و S1-80 را که هم از لحاظ شاخصهای MP، GMP و STI و هم از لحاظ عملکرد شکر تحت شرایط تنش در سطح بالایی قرار داشتند به عنوان متحملترین ژنوتیپها به تنش خشکی شناسایی شدند. | ||
کلیدواژهها | ||
تنش خشکی؛ ژنوتیپ؛ عملکرد شکر | ||
مراجع | ||
1.Abdelmula, A.A., Link, W., Von_Kittliz, E. and Stelling, D. 1999. Heterosis and inheritance of drought tolerance in faba bean, Vicia faba L. J. Plant Breed. 118: 485-490. 2.Abdollahian Noghabi, M., Radaei-al-amoli, Z., Akbari, G.A. and SadatNuri, S.A. 2011. Effect of sever water stress on morphological, quantitative and qualitative characteristics of 20 sugar beet genotypes. J. Crop Sci. 42: 3. 453-464. (In Persian with English Summary)
3.Ahmad, P., Jamsheed, S., Hameed, A., Saima, R., Sharma, S., Azooz, M.M. and Hasanuzzaman, M. 2014. Drought Stress Induced. In: Ahmad, P. (Ed.) Oxidative Damage and Antioxidants in Plants Oxidative Damage to Plants: Antioxidant Networks and Signaling, Drought Stress Induced Oxidative Damage and Antioxidants in Plants. Academic Press, Massachusetts, USA, pp: 345-367.
4.Ahmadi, M. 2012. Study on characteristics related to drought tolerance in improved sugar beet population. PhD Thesis, College of Agriculture, Islamic Azad University of Science and Research of Tehran. (In Persian with English Summary).
5.Ahmadi, M., Majidi Heravan, E., Sadeghian, S.Y., Mesbah, M. and Darvish, F. 2011. Drought Tolerance Variability in S1 Pollinator Lines Developed from a Sugar Beet Open Population. Euphytica. 178: 339-349.
6.Annicchiarico, P. 2002. Genotype × environment interactions. Challenges and opportunities for plant breeding and cultivar recommendations, In: Kang MS (Ed.), Quantitative genetics, genomics and plant breeding, CABI Publishing, Wallingford.
7.Bidinger, F.R., Mahalakshmi, V. and Rao, G.D.P. 1987a. Assessment of drought resistance in pearl millet [Pennisetum americanum (L.) Leeke]. I. Factors affecting yields under stress. Aust. J. Agric. Res. 38: 37-48.
8.Bidinger, F.R., Mahalakshmi, V. and Rao, G.D.P. 1987b. Assessment of drought resistance in pearl millet [Pennisetum americanum (L.) Leeke]. II. Estimation of genotype response to stress. Aust. J. Agric. Res. 38: 49-59.
9.Farshadfar, E., Moradi, Z., Elyasi, P., Jamshidi, B. and Chaghakabodi, R. 2012. Effective selection criteria for screening drought tolerant landraces of bread wheat (Triticum aestivum L.). Ann. Biol. Res.3: 5. 2507-2516.
10.Fernandez, G.C.J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance, In:Kuo CG (Ed.), Adaptation of Food Crops to Temperature and Water-Stress, VRDC, Shanhua, Taiwan. pp. 257-270.
11.Foroozesh, P., Majidi Heravan, E., Bihamta, M.R., Fatollah Taleghani, D. and Habibi, D. 2012. Physiological evaluation of sugar beet genotypes under drought stress. Am. Eurasi. J. Agric. Environ. Sci. 12: 820-826.
12.Gabriel, K.R. 1971. The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika. 58: 453-467.
13.Gavuzzi, P.R., Palumbo, M., Campanile, R.G., Ricciarid, G.L. and Borgh, B. 1997. Evaluation of field and laboratory predictor of drought and heat tolerance in winter cereals. Can. J. Plant Sci.77: 523-531.
14.Ghafari, E., Rajabi, A., Izadi Darbandi, A., Rozbeh, F. and Amiri, R. 2016. Evaluation of new sugar beet monogerm hybrids for drought tolerance. J. Crop Breed. 8: 17. 8-16. (In Persian with English Summary).
15.Hamidi, H., Ahmadi, M., Ramezanpour, S., Masoumi, A. and Khorramian, S. 2018. Estimation of heterosis and heritability of drought stress tolerance in test cross genotypes of sugar beet. J. Environ. Stresses Agric. Sci. 11: 2. 275-288.(In Persian with English Summary)
16.Hekamat Shoar, H. 1992. Plant physiology in difficult situation. Tabriz University Press. (In Persian with English Summary)
17.Kirda, C. 2002. Deficit irrigation scheduling based on plant growth stages showing water stress tolerance. In: Deficit Irrigation Practices. FAO.
18.Oroojnia, S., Habibi, D., Taleghani, D.F., Safari Dolatabadi, S., Pazoki, A., Moaveni, P., Rahmani, M. and Farshidi, M. 2012. Evaluation of yield andyield components of different sugarbeet genotypes under drought stress.J. Agron. Plant Breed. 8: 127-144.(In Persian with English Summary)
19.Parvizi Almani, M., Sadeghian, S.Y., Taleghani, D.F. and Mohammadian, R. 1998. Study of drought tolerance indices for important parameters of sugar beet. Book Abstracts of 5th Iranian Agronomy and Plant Breeding Congress, 205p. (In Persian with English Summary) 20.Rajabi, A., Vahidi, H., Haj Seyed Hadi, M.R. and Fathollah Taleghani, D. 2013. Study on drought tolerance and interrelationships among some agronomic and morphophysiological traits in sugar beet lines. Int. J. Agric. Crop Sci. 5: 761-768.
21.Rosielle, A.A. and Hamblin, J. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environments. Crop Sci. 21: 943-946.
22.Sadeghian, S.Y., Fazli, H., Mohammadian, R., Taleghani, D.E. and Mesbah, M., 2000. Genetic variation for drought stress in sugar beet. J. Sugar Beet Res. 37: 55-77. (In Persian)
23.Sadeghzadeh Hemayati, S. and Fasahat, P. 2016. Evaluation of drought tolerance indices and their correlation in sugar beet lines. J. Sugar Beet. 32: 1. 13-27. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 318 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 203 |