
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,632,642 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,227,700 |
اثر احداث سدمخزنی بر نوسانات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی سدمخزنی شهرچای، دشت ارومیه، ایران) | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
مقاله 4، دوره 26، شماره 4، مهر و آبان 1398، صفحه 75-93 اصل مقاله (1.45 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2019.16103.3144 | ||
نویسندگان | ||
اسفندیار عباس نوین پور* 1؛ مهسا محمد حسین زاده2؛ حسین رضایی3 | ||
1عضو هیئت علمی،گروه زمین شناسی دانشگاه ارومیه، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زمین شناسی، دانشگاه ارومیه | ||
3استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق پایین دست خود است که از جمله این تغییرات میتوان به تامین دبی پایه دائمی و تغییر در سطح آبخوان پایین دست اشاره نمود. ارزیابی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی یک مسئله مهم در تجزیه و تحلیل سریهای زمانی هیدروژئولوژیکی آبخوانها بودهاست. با توجه به عملکرد متنوع عوامل موثر در بیلان و هیدروژیولوژیکی در حوضه آبریز دشت شهرچای نیاز به بررسی روندیابی بوده که امری پیچیده است. بررسی تغییرات زمانی و مکانی سطح آب زیرزمینی در برنامهریزی و مدیریت پایدار منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی آبخوان شهرچای قبل و بعد از احداث سد مخزنی با استفاده از روشهای ناپارامتری من کندال، تخمینگر شیب سن، پتی، بویشند و استفاده از نرمافزار MODFLOW میباشد. مواد و روشها: روش شناسی این پژوهش مبتنی بر روشهای کتابخانه ای، میدانی و آماری بود. در این پژوهش جهت بررسی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی از آمار 15 ساله (1396-1381)، 10 پیزومتر در آبخوان شهرچای استفاده شده است. تغییرات سطح آب زیرزمینی در تمامی پیزومترها بصورت سالانه و در ماههای حداقل و حداکثر سطح آب زیرزمینی آبخوان مورد ارزیابی قرار گرفت. مدل آب زیرزمینی آبخوان با استفاده از MODFLOW تهیه شده است. جهت بررسی تغییرات شیب آب زیرزمینی در دراز مدت روش کریجینگ درArc GIS 10.5 مورد استفاده قرار گرفت. یافتهها: تحقیقات نشان میدهد که روند تغییرات تراز آب زیرزمینی در80 درصد پیزومترها منفی بوده و نقطه شکست در سری زمانی در سال 1387-1386 اتفاق افتاده است. در پیزومترهای نزدیک به سد شهرچای معمولاً سال پرش 1386و 1387 میباشد و در پیزومترهای دورتر و در انتهای حوزه آبریز و با فاصله زیاد با رودخانه معمولاً سال پرش بعد از 1387 و89 یا 90 می باشد. از نرم افزار MODFLOW با استفاده از اطلاعات چاههای پیزومتری و سایر مطالعات جهت پیشبینی تراز سطح آبزیرزمینی در شرایط قبل از احداث سد واسنجی و پیشبینی انجام گردید. از دادههای خرداد ماه سال 1381 جهت تهیه مدل در حالت پایدار استفاده شد و برای سالهای 1383تا 1385 سطح آب زیرزمینی با خطای کمتری پیش بینی شد. با ادامه محاسبات، سطح آب زیرزمینی مشاهداتی تا سال 1396کمتر از پیشبینی می باشد. همچنبن بررسی تغییرات خطوط تراز در 15 سال نشان دهنده کاهش شیب کلی حوزه به دلیل عدم تغذیه در اثر احداث سد می باشد. نتیجهگیری: نتایج نشان دهنده اثر کاهش سطح آبزیرزمینی ناشی از احداث سد بوده یکی از دلایل آن ذخیره آب در سد در زمان سیلابی میباشد. نحوه استفاده از آب ذخیره شده در شرایط فصل زراعی بوده که مستقیما مورد استفاده قرار میگیرد در صورتی که قیل از احداث سد سیلاب در آبخوان پخش شده و باعث افزایش سطح ایستابی شده که احداث سد باعث عدم شرایط تغذیه شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
سد؛ تراز آب زیرزمینی؛ روشهای روند یابی؛ MODFLOW | ||
مراجع | ||
1.Abarashi, F., Meftah Halagi, M., and Dehgani, A. 2013. The Process of Changing Groundwater Quality in Zaringol Plain Using Non-parametric Modified Mineralogy and Estimator of Slope. J. Water Soil Cons. Stud.21. 3: 79-100. (In Persian)
2.Abass, G., Geophrey, A., and Dickson, Ad. 2018. Trend analysis and ARIMA modelling of recent groundwater levels in the White Volta River basin of Ghana. Groundwater for Sustainable Development. 6: 150-163.
3.Akbarpour, A., Azizi, M., and Shirazi, M. 2002. Managing groundwater exploitation of Mokhtaran plain using a finite difference mathematical model in GMS6.5 environment. The 9th Hydraulic Conference of Iran. https://www.civilica.com/Paper-IHC09-IHC09_111.html (In Persian)
4.Alizadeh, A. 2006. Applied Hydrology Principles. Imam Reza University Press (AS), Twentieth Edition, Eighth Edition, 807p. (In Persian)
5.Amogne, A., and Belay, S. 2018. Variability and time series trend analysis of rainfall and temperature in northcentral Ethiopia: A case study in Woleka sub-bas. Weather and Climate Extremes. 19: 29-41.
6.Ansarifar, M., Salarijazi, M., Khalil Ghorbani, K., and Abdol-Reza Kaboli, A. 2018. Estimation of Monthly Oscillations of the Groundwater Exchange in Coastal Area. J. Eco Hydrol. 5: 4. 1233-1240.(In Persian)
7.Arvin, A., Halabian, A., and Baharloo, M. 2015. Effect of climatic fluctuations and water withdrawal on changes in groundwater level in plain Damaneh. J. Natur. Environ. 5: 7. 47-67. (In Persian)
8.ASTM. 1996. Standard Guide for Gub-surface Glow and Gransport Godeling. American Society for Testing and Taterials, Designation D, 5880-90.
9.Brewer, K., Fogle, T., Stieve, A., and Barr, C. 2003. Uncertainty analysis with site-specific groundwater models: experiences and observations, US Department of Energy, Oak Ridge, TN.
10.Chitsazan, M., and Movahedian, A. 2015. Evaluation of Artificial Recharge on Groundwater Using MODFLOW Model (Case study: Gotvand Plain-Iran). J. Geosci. Environ. Prot. 3: 122-132.(In Persian)
11.Choobin, B., Malekian, A., and Ghareh Chai, H. 1391. Study on the trend of time variation of surface water level in groundwater in a plain. J. Dry Ecosyst. Engin. 1: 1: 39-50. (In Persian)
12.Fangfang, Z., Zongxue, X., and Junxiong, H. 2007. Long-term trend and abrupt change for major climate variables in the upper Yellow river basin. Acta Meteorologica Sinica.21: 204-214.
13.Fathian, F., Morid, S., and Kahya, E. 2015. Identification of Trends in Hydrological and Climatic Variables in Urmia Lake Basin, Iran. Theoretical and Applied Climatology. 119: 443-464.(In Persian)
14.Hamraz, B., Akbarpour, A., and Pourreza Bilondi, M. 2016. Assessment of parameter uncertainty of MODFLOW model using GLUE method (Case study: Birjand plain). J. Water Soil Cons.22. 6: 61-79. (In Persian)
15.Kendall, M.G. 1975. Rank Correlation Measures. 4th Edition. Charles Griffin, London.
16.Kumar, S., and Jain, K. 2012. Trend analysis of rainfall and temperature data for India. Current Science. 102. 1: 37-49.
17.Lettenmaier, D.P., Wood, E.F., and Wallis, J.R. 1994. Hydroclimatological trends in the continental United States. J. Clim. 7: 4. 586-607.
18.McDonald, M.G., and Harbaugh, A.W. 1988. A modular Three-Dimensional Finite-Difference Ground-Water Flow Model. United States Geological Survey (USGS), Chapter A1.
19.Miller, T.S. 2000. Simulation of Ground-water Flow in an Unconfined Sand and Gravel Aquifer at Marathon, Cortland County, New York. USGS: 1-29.
20.Mirabaisi, R., and Din Pajouh, Y.2010. Analysis discharge of rivers in northwest of Iran in three decades. Water Soil J. 24: 4. 7-8. (In Persian)
21.Mofidi, M., Hamidianpur, M., and Alijani, B. 2013. Determine the start, end, and wind speed of Sistan using the methods of estimating the change point. Geography Magazine and environmental hazard. 8: 87-112. (In Persian)
22.Mohamed, M., Nahed, S., El-Arabi, E., Esam El Deen, Y., Basma, H., and Awad, S. 2017. Management of water resources to control groundwater levels in the southern area of the western Nile delta, Egypt,Water Science. 31: 2. 137-150.
23.Nasri, B., and Dadmehr, R. 2006. Influence of water penetration through irrigation and drainage network of Mahabad on groundwater of Mahabad plain. Master's degree in irrigation. urmia university. 150p. (In Persian)
24.Nourani, V., Nezamdoost, N., Samadi, Daneshvar, M., and Vousoughi, F. 2015. Wavelet-Based Trend Analysis of Hydrological Processes at Diffrent Timescales, J. Water Clim. Change.6: 3. 414-435. (In Persian)
25.Parsa Sadr, H., Mohammadzadeh, H., and Nassery, H. 2017. Numerical simulating of Sabzevar Roudab aquifer and checking of influences of constructing Sabzevar Roudab dam on it. J. Water Soil Cons. 23: 1. 119-135. (In Persian)
26.Qassem, H., Jalut, Nadia L., and Abbas Abdulrahman Mohammad, T. 2018. Management of groundwater resources in the Al-Mansourieh zone in the Diyala River Basin in Eastern Iraq Groundwater for Sustainable Development. 6: 79-86.
27.Sahab Beheshti, A. 2006. Hydrology study of Mline plain and its numerical modeling using Madflo code for optimal management of groundwater resources. Master's thesis, Department of Geology, Faculty of Natural Sciences, Tabriz University. 120p. (In Persian)
28.Sandip, S., and Sathe, Chandan Mahant. 2019. Groundwater flow and arsenic contamination transport modeling for a multi aquifer terrain: Assessment and mitigation strategies. J. Environ. Manage. 231: 166-181.
29.Yue, S., and Wang, C.Y. 2002. Assessment of the Significance of Sample Serial Correlation by the Bootstrap Test. Water Resources Management. 16: 1. 23-35.
30.Zhang, X., Lucie, A., Vincent, L.A., Hogg, W.D., and Niitso, A. 2000. Temperature and Precipitation Trends in Canada during the 20th Century, Atmosphere-Ocean. 38: 3. 395-429. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 627 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 625 |