
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,645,772 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,244,384 |
تغییرات غلظت، تجمع و تخصیص فسفر در چند گونه زراعی و علفهرز خانواده گندمیان در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 4، دوره 26، شماره 1، خرداد 1398، صفحه 45-59 اصل مقاله (320.33 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2019.14088.2264 | ||
نویسندگان | ||
آرزو عبیدی* 1؛ ابراهیم زینلی2؛ افشین سلطانی3؛ عبدالرضا قرنجیکی4 | ||
1دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، ایران | ||
2عضو هیات علمی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
3دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
4عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: فسفر بعد از نیتروژن مهمترین عنصر غذایی محدودکنندۀ عملکرد گیاهان زراعی بهویژه در خاکهای اسیدی و قلیایی است. مطالعات گسترده حاکی از وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه از نظر کارآیی جذب و استفاده از فسفر در گیاهان میباشد که با غلظت، تجمع و تخصیص فسفر به بخشهای مختلف بوته مرتبط است. استفاده از این تنوع برای بهبود و عملکرد گیاهان زراعی و همچنین کاهش نیاز به مصرف کودهای فسفره بهویژه در خاکهای کمفسفر توجه محققان را در سالهای اخیر جلب کرده است. از اینرو، مطالعۀ حاضر بهمنظور بررسی تغییرات غلظت، تجمع و تخصیص فسفر به بخشهای مختلف بوته در تعدادی از گونههای مهم زراعی و هرز خانواده گندمیان انجام شد. مواد و روشها: این آزمایش در سال زراعی 95-1394 در قالب طرح کاملاً تصادفی بهصورت فاکتوریل با سه تکرار در پردیس جدید دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در خاکی با مقدار فسفر قابل استفاده بسیار کم (85/4 میلیگرم در کیلوگرم) اجرا شد. در این مطالعه گلدانی، شش گونه زراعی و هرز از خانواده گندمیان شامل گندم دوروم، جو معمولی، جو لخت، چاودم، یولاف وحشی و علفخونی در دو شرایط عدم مصرف و مصرف کودهای شیمیایی به مقدار توصیه شده مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحلۀ رسیدگی فیزیولوژیک غلظت فسفر بهتفکیک اندام (ریشه، ساقه (شامل ساقه، غلاف برگها و گلآذین بهغیر از دانه)، برگ و دانه) اندازهگیری و تجمع و ضرایب تخصیص فسفر با استفاده از دادههای غلظت فسفر و وزن خشک اندامها محاسبه شد. یافتهها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک اثر ژنوتیپ، کوددهی و اثر متقابل آنها بر مقدار فسفر تجمعیافته در تمام بخشهای بوته شامل ریشه، برگ، ساقه، دانه، بخش هوایی و کل بوته معنیدار بود. میانگین مقدار فسفر کل بوته در گونهها در شرایط کوددهی افزایش 2/4 برابری نسبت به شرایط عدم مصرف کود داشت. در شرایط کوددهی اختلافات زیادی بین گونههای مورد بررسی از نظر مقدار فسفر تجمع یافته در بخشهای مختلف و کل بوته وجود داشت در حالی که در شرایط عدم کوددهی بین گونههای مورد بررسی از نظر مقدار فسفر تجمع یافته در هیچیک از بخشهای بوته و کل بوته اختلاف معنیداری مشاهده نشد. تغییرات مقدار فسفر در گونههای مورد بررسی ناشی از تغییرات اجزای تعیینکنندۀ آن یعنی مقدار مادۀ خشک و غلظت فسفر بوده است. اگر چه مقدار مادۀ خشک و غلظت فسفر در تمام بخشهای گیاه بهطور معنیداری (p=0.01) تحت تأثیر فاکتورهای آزمایش و در بیشتر موارد تحت تأثیر متقابل این فاکتورها قرار گرفت، اما میزان تغییرات مقدار مادۀ خشک و در نتیجه سهم آن از تغییرات مقدار فسفر بیشتر از غلظت فسفر بود. از کل فسفر جذب شده، در شرایط عدم مصرف کود 6/59 درصد و در شرایط مصرف کود 0/49 درصد به دانه اختصاص یافت. میانیگین تخصیص فسفر به دانه در کل گونهها 3/54 درصد، در گونههای زراعی 1/64 و در دو گونۀ هرز 7/34 بود. بر اساس این نتایج، میانگین تخصیص فسفر جذب شده به بخش رویشی گیاه در کل گونهها 7/45 درصد بوده است. نتیجهگیری: یافتههای این مطالعه نشان داد که تجمع فسفر و بهدنبال آن غلظت و ضرایب تخصیص فسفر به بخشهای مختلف بوته در مرحلۀ رسیدگی فیزیولوژیک بهشدت تحت تأثیر کوددهی و ژنوتیپ و اثرات متقابل این دو فاکتور قرار گرفتند. تغییرات بیشتر تجمع فسفر را میتوان به وابستگی آن به تغییرات مقدار ماده خشک و غلظت فسفر نسبت داد. نتایج بهدست آمده حاکی از تنوع بسیار کم گونههای مورد مطالعه به لحاظ تجمع فسفر در شرایط محیطی فقیر از نظر فسفر قابل استفاده خاک در مقایسه با شرایط کوددهی بود که نشانهای از تشابه این گونهها از نظر تحمل کمبود فسفر و از سوی دیگر نشانۀ پاسخگویی متفاوت گونهها به مصرف کود فسفره است. | ||
کلیدواژهها | ||
اندامهای گیاه؛ ضرایب توزیع؛ گندمیان؛ علف هرز | ||
مراجع | ||
1.Akbari, F., Dahmardeh, M., Morshdi, A., Ghanbari, A. and Khoramdel, S. 2019. Effects of tillage system and plant residue on nitrogen uptake and use efficiency in corn and bean intercropping systems. J. Crop Improv. 20: 4. 785-799. (In Persian)
2.Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration. Guide lines for computing crop water requirements (Irrigation and Drainage Paper 56) Food and Agriculture Organization, Rome.
3.Bahrani, A. and Tahmasebi Sarvestani,Z. 2007. Effect of rate and times of nitrogen application on accumulation and remobilization efficiency of flag leaf in two wheat cultivars. J. Water Soil Sci.11: 40. 147-155. (In Persian)
4.Barati, V. and Ghadiri, H. 2016. Effects of drought stress and nitrogen fertilizer on yield, yield components and protein content of two barley cultivars. J. Crop Prod. Process. 6: 20. 191-207. (In Persian)
5.Barati, V. and Ghadiri, H. 2017. Assimilate and nitrogen remobilization of six-rowed and two-rowed winter barley under drought stress at different nitrogen fertilization. Arch. Agron. Soil Sci.63: 6. 841-855.
6.Barati, V., Ghadiri, H., Zand-Parsa, S. and Karimian, N. 2015. Nitrogen and water use efficiencies and yield response of barley cultivars under different irrigation and nitrogen regimes in a semi-arid mediterranean climate. Arch. Agron. Soil Sci. 61: 1. 15-32.
7.Ebrahimian, E., Koocheki, A., Nasiri Mahalati, M., Khorramdel, S. and Beheshti, A. 2016. Effects of tillage systems and residue application rate on nitrogen uptake and use efficiency in wheat (Triticum aestivum L.). Cereal Res. 6: 1. 79-88. (In Persian)
8.Emam, Y. 2007.Cereal production. Shiraz Univ. Press, 190p. (In Persian)
9.Ercoli, L., Lulli, L., Mariotti, M., Masoni, A. and Arduini, I. 2008. Post-anthesis dry matter and nitrogen dynamics in durum wheat as affected by nitrogen supply and soil water availability. Eur. J. Agron.28: 2. 138-147.
10.Khamadi, F., Mesgarbashi, M., Hosaibi, P., Enaiat, N. and Farzaneh, M. 2015. The effect of crop residue and nitrogen fertilizer levels on soil biological properties and nitrogen indices and redistribution of dry matter in wheat (Triticum aestivum L.). Appl Field Crop Res. 28: 4. 149-157. (In Persian)
11.Khodshenas, M.A., Ghadbeiklou, J. and Dadivar, M. 2015. The effects of source and rate of nitrogen fertilizer and irrigation on nitrogen uptake of silage corn and residual soil nitrate. J. Water. Soil. 29: 6. 1640-1650. (In Persian)
12.Khosravi, E. 2015. Azotobacter and its role in soil fertility management. Land Manag. J. 2: 2. 79-94. (In Persian)
13.Kiani, S., Siadat, S.A., Moradi Telavat, M.R., Abdali Mashhadi, A.R. and Sare, M. 2014. Effect of nitrogen fertilizer application on forage yield and quality of barley (Hordeum vulgare L.) and fennel (Foeniculum vulgare L.) intercropping. I. J. Crop Sci. 16: 2. 77-90. (In Persian)
14.Muurinen, S., Kleemola, J. and Peltonen-Sainio, P. 2007. Accumulation and translocation of nitrogen in spring cereal cultivars differing in nitrogen use efficiency. Agron. J. 99: 2. 441-449.
15.Niazi-ardakani, M., Barati, V., Bijanzadeh, E. and Behpoori, A. 2020. Effects of different nitrogen fertilizer sources and crop residues on yield and yield components of barley (Hordeum vulgare L.) under late season water stress conditions. Agro. Ecol. 12: 1. 107-126. (In Persian)
16.Rasmussen, P.E. and Rohde, C.R. 1991. Tillage, soil depth, and precipitation effects on wheat response to nitrogen. Soil Sci. Soc. Am. J. 55: 1. 121-124.
17.Rostami, M. and Ahmadi, A. 2014. Investigation the effect of nitrogen forms and split fertilization on grain yield and nitrogen content of twocorn hybrids. Appl Field Crop Res.27: 104. 40-46. (In Persian)
18.Sadeghi, H. 2007. Effects of crop residue and nitrogen rate on morpho-physiological traits, yield and yield components of two dry land wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Ph.D. dissertation, Faculty of Agriculture, University of Shiraz, Iran. (In Persian)
19.Sadeghi, H. and Kazemeini, S.A.R. 2015. Effect of crop residue management and nitrogen fertilizer on grain yield and yield components of two barley cultivars under dryland conditions. Iranian J. Crop Sci. 13: 3. 436-451. (In Persian)
20.Salvagiotti, F., Castellarín, J.M., Miralles, D.J. and Pedrol, H. M. 2009. Sulfur fertilization improves nitrogen use efficiency in wheat by increasing nitrogen uptake. Field Crop Res.113: 2. 170-177.
21.Sarig, S., Blum, A. and Okon, Y. 1988. Improvement of the water status and yield of field-grown grain sorghum (Sorghum bicolor) by inoculation with Azospirillum brasilense. J. Agr. Sci. 110: 2. 271-277.
22.Shahpari, F. and Fateh, E. 2016. Different residue type and management and nitrogen on yield and quality of durum wheat (Triticum durum L.). J Crop Prod. 9: 3. 87-104. (In Persian)
23.Xu, Z.Z., Yu, Z.W. and Wang, D. 2006. Nitrogen translocation in wheat plants under soil water deficit. Plant soil. 280: 1-2. 291-303. 24.Yang, J. and Zhang, J. 2006. Grain filling of cereals under soil drying. New Phytol. 16: 2. 223-236.
25.Zadoks, J.C., Chang, T.T. and Konzak, C.F. 1974. A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Res. 14: 6. 415-421. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 486 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352 |