
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,640,532 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,234,969 |
ارزیابی ژنوتیپهای عدس (Lens culinaris) برای کشت پاییزه در مناطق سرد معتدل در شرایط مزرعه | ||
مجله تولید گیاهان زراعی | ||
مقاله 11، دوره 11، شماره 4، اسفند 1397، صفحه 142-147 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2019.14098.2071 | ||
نویسندگان | ||
نسیم غلامی رضوانی1؛ احمد نظامی2؛ محمد کافی3؛ جعفر نباتی* 4 | ||
1گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی | ||
3استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
4عضو هیات علمی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: در ایران، مناطق کشت عدس عمدتاً در نواحی کوهستانی و مرتفع با زمستانهای سخت واقع شده است که با توجه به حساسیت ارقام مورد کشت به سرما و یخبندان، کشت پاییزه آن مقدور نمیباشد لذا، غالباً کاشت آن در بهار و بهصورت دیم انجام میشود. کشت بهاره عدس در این مناطق بهدلیل کشت بذر در خاک نسبتاً سرد اواخر زمستان تا اوایل بهار با خطر کاهش سبز شدن مواجه است. همچنین قطع بارندگی قبل رسیدن گیاه به مرحله زایشی و نیز پراکنش نامناسب بارندگی سبب تخلیه رطوبتی خاک شده و گیاه در حساسترین مراحل رشد با شرایط نامساعد محیطی مواجه میشود که این عوامل سبب کوتاهی طول دوره رشد گیاه، کاهش زیستتوده و درنهایت کاهش عملکرد گیاه میشود. با جایگزینی کشت پاییزه عدس بهجای کشت بهاره، به دلیل بهرهگیری مؤثر از عوامل محیطی ازجمله نزولات جوی، میتوان به نحو مطلوبی عملکرد دانه را افزایش داد. نتایج یک تحقیق در ایران نشان داد با کاشت پاییزه ژرمپلاسمهای متحمل به سرما میتوان به عملکردی دو تا شش برابری نسبت به کشت بهاره دست یافت (3). مهمترین عامل محدودکننده کشت عدس در پاییزه تنش سرما و یخزدگی است. شناسایی ارقام متحمل به سرما ازجمله راهکارهای مناسب جهت موفقیت در کشت پاییزه عدس بشمار میآید، به همین جهت این آزمایشدر بهمنظور بهگزینی ژنوتیپهای عدس متحمل به سرما در شرایط مزرعه طراحی و اجرا شد. مواد و روشها: در این مطالعه، تحمل به سرمای 253 ژنوتیپ عدس در سال زراعی 94-95 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمون ارزیابی مقدماتی (آگمنت) بررسی شد. کشت در نیمه اول آبان ماه انجام شد و گیاهان در طی دوران رشد رویشی، 40 روز دمای زیر صفر درجه سانتیگراد را تجربه کردند. حداقل درجه حرارت در طی این دوره 9/5- درجه سانتیگراد بود. برای بررسی تحمل به سرمای ژنوتیپها از روش مقیاسبندی بر اساس درصد بقاء استفاده شد. 253 ژنوتیپ مورد مطالعه در چهار گروه به ترتیب بسیار مقاوم به سرما (75-100 درصد)، مقاوم به سرما (50-74 درصد)، متحمل به سرما (25-49 درصد) و حساس به سرما (0-24 درصد) مقیاسبندی شدند. در طول فصل رشد مراحل فنولوژیک گیاهان (شامل روز از کاشت تا گلدهی و رسیدگی) و درصد بقاء تحت تأثیر سرمای زمستانه ثبت شد و در پایان فصل رشد صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد در پنج بوته که بهصورت تصادفی برداشت شدند، اندازهگیری و ثبت شد. یافتهها: ژنوتیپها از نظر تحمل به سرما متنوع بودند و گستره درصد بقاء بین آنها از صفر تا 100 درصد متغیر بود. 23 ژنوتیپ (نه درصد) دارای بقاء بالاتر از 75 درصد بودند و به عنوان ژنوتیپهای بسیار مقاوم به سرما طبقهبندی شدند. بالاترین درصد بقاء (100 درصد) در ژنوتیپ MLC8 دیده شد. بالاترین عملکرد دانه (88 گرم در مترمربع) و عملکرد زیستتوده (535 گرم در مترمربع) در ژنوتیپ MLC415 مشاهده شد. بیشترین ارتفاع بوته در ژنوتیپ MLC291 (41 سانتیمتر) مشاهده شد. بیشترین تعداد غلاف پر (83 غلاف در بوته) در ژنوتیپ MLC218 و بیشترین غلاف پوک (72 غلاف در بوته) در ژنوتیپ MLC72 مشاهده شد. نتیجهگیری: بر اساس نتایج و با توجه به تنوع بین 253 ژنوتیپ عدس از نظر تحمل به سرمای زمستانه، 23 ژنوتیپ متحمل به سرما که دوران رشد رویشی و زایشی آنها بیشترین تحمل به سرما را دارا بودند بهگزینی شد. باوجوداین و به دلیل عدم وقوع سرماهای شدید در زمستان این سال، تداوم آزمایش جهت بهگزینی نمونههای متحملتر به سرما ضروری به نظر میرسد. | ||
کلیدواژهها | ||
آگمنت؛ بقاء؛ عملکرد؛ یخزدگی | ||
مراجع | ||
1. Bagheri, A.R. Nezami, A., and Hojjat, S.S. 2004. Evaluation of cold tolerance in lentil for fall planting in the highlands of Iran.p.187. Final report of research project, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian) 2. Bagheri, A.R., Nezami, A., and Soltani, M. 2000. Breeding for Stress Tolerance in Cool Season Food Legumes. Agricultural Research, Education and Extension Organization Press, 446 p. (Translated in Persian). 3. Bridger, G.M., Falk, D.E., Mckersie, B.D., and Smith, D.L. 1996. Crown freezing tolerance and field winter survival of winter cereals in eastern Canada. Crop. Sci., 36: 150-157. 4. Barrios, A., Aparicio, T., Rodríguez, M.J., de la Vega, M.P., and Caminero, C. 2016. Winter sowing of adapted lines as a potential yield increase strategy in lentil (Lens culinaris Medik.). Span. J. Agric. Res., 14(2): 0702. 5. Elsaleh, Y., Ozcan, M.T., and Erskine, W. 1999. Factors effecting lentil harvest mechanization. 7th International Congress on Agricultural Mechanization and Energy, 26-27 May, Adana, Turkey. 6. Erskine, W., Meyveci, K., and Izg, N. 1981. Screening of world lentil collection for cold tolerance. Lens News., 8: 5-9. 7. Hojjat, S.S., and Galstyan, M.H. 2014. Study of economic-ecological results of cold resistance sort of the Lentil world collection under Highlands of Islamic Republic of Iran. Intl. J. Agri. Crop. Sci., 7(14): 1364-1370. 8. Hojjat, S.A., Bagheri, A.R., and Nezami, A. 2007. Evaluation of lentil germplasm for cold tolerance in order to fall in highlands of Iran. J. Agri. Sci., 1: 19-31. 9. Kantar, F., Hebblethwaite, P.D., and Pilbeam, C.J. 1994. Studies on the establishment of white-flowered faba bean (Vicia faba). J. Agric. Sci., 123(3): 341–348. 10. Keating, J.D.H., Summerfield, R.J., Kusmenoglu, I., and Halila, M.H. 2000. Autumn sowing of lentil in Mediterranean highlands: lessons for chickpea. Linking Research and Marketing Opportunities for Pulses in the 21st Century. Pp. 279-288. 11. Liang, Y., Zhu, J., Li, Z., Chu, G., Ding, Y., Zhang, J., and Sun, W. 2008. Role of silicon in enhancing resistance to freezing stress in two contrasting winter wheat cultivars environ. Exp. Bot., 64: 286–294. 12. Lopez-Bellido, F.J., Lopez-Bellido, R.J., Kasem Khalil, S., and Lopez-Bellido, L. 2008. Effect of planting date on winter kabuli chickpea growth and yield under rainfed Mediterranean conditions. Agron. J., 100(4): 954- 964. 13. Najib Niya, S., Nezami, A., Bagheri, A.R., and Porsa, H. 2009. Study of phonological and morphological characteristics of chickpea (Cicer arietinum L.) cold tolerant genotypes in fall planting. Iranian J. Field Crops Res., 6(1): 183-192. (In Persian) 14. Roy, C.D., Tarafdar, S., Das, M., and Kundagrami, S. 2012. Screening lentil (Lens culinaris Medik.) Germplasms for heat tolerance. Biosci. Trends., 5: 143– 146. 15. Xin, Z., and Browse, J. 2000. Cold comfort farm: The acclimation of plants to freezing temperatures. Plant Cell Environ. 23: 893–902. 16. Yazdi Samadi, B., and Peighambari, S.A. 2000. Effect of sowing dates and seed rate on agronomic characteristics of lentil (Lens culinaris Medik.) in Karaj. Iran. J. Sci., 31(4): 667-675. (In Persian) 17. Yazdi Samadi, B., Majnoon-Hoseyni, N., and Peighambari, S.A. 2004. Evaluation of cold hardiness in lentil genotypes (Lens culinaris Medik.). Seed Plant J., 20(1): 23-37. (In Persian). 18. Zhang, X., Wan, S., Hao, J., Hu, J., Yang, T., and Zong, X. 2016. Largescale evaluation of pea (Pisum sativum L.) germplasm for cold tolerance in the field during winter in Qingdao. Crop. J., 4: 377-383. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,001 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 714 |