
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,616,808 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,206,572 |
ارزیابی پتانسیل خطر بیابانزایی در منطقه جازموریان با استفاده از معیار فرسایش (آبی- بادی) | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
مقاله 19، دوره 25، شماره 6، بهمن و اسفند 1397، صفحه 303-310 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2018.11346.2571 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی سلیمانی ساردو* 1؛ ابوالفضل رنجبر فردویی2؛ سید حجت موسوی3 | ||
1استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت | ||
2دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان | ||
3دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه جیرفت. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: فرسایش خاک همواره بهعنوان یکی از مهمترین معیارهای دخیل در فرایند بیابانزایی به شمار میرود، که با بررسی و شناخت وضعیت این پدیده میتوان پتانسیل گسترش بیابانزایی را ارزیابی نمود. تنکی پوشش گیاهی، کمی بارندگی و حاکمیت شرایط خشکی، زمینه را برای وقوع فرسایش خاک در منطقه جازموریان، مساعد نموده است که نقش مهمی را در وقوع بیابانزایی در منطقه ایفا مینماید. هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل بیابانزایی در منطقه جازموریان با استفاده از معیارهای فرسایش آبی و بادی و بر اساس روش IMDPA میباشد. مواد و روشها: بهمنظور انجام این پژوهش، ابتدا، نقشه واحدهای کاری به کمک نقشه زمینشناسی، کاربری اراضی و تصاویر ماهوارهای لندست 8 از منطقه مطالعاتی تهیه شد، سپس لایههای اطلاعاتی مربوط به معیار فرسایش آبی در مدل IMDPA، پس از ارزشدهی و امتیازدهی به آنها فراهم گردید. همچنین شدت فرسایش بادی نیز با استفاده از روش IRIFR برآورد گردید و درنهایت، نقشه پتانسیل بیابانزایی با استفاده از تلفیق معیارها بر اساس میانگینگیری هندسی آنها در محیط نرمافزار ArcGIS به دست آمد. یافتهها: نتایج این پژوهش وسعتی حدود 2km5674 از مساحت منطقه را در کلاس شدید پتانسیل بیابانزایی قرار داده است که نشاندهنده تأثیر بالای معیار فرسایش در گسترش پدیده بیابانزایی در منطقه جازموریان میباشد.یافته های تحقیق نشان داد که معیار فرسایش بادی در بیابانزایی منطقه از پتانسیل بالاتری نسبت به معیار فرسایش آبی برخوردار بوده است که از مهمترین دلایل آن وجود اراضی با حساسیت بالا به فرسایش میباشد که به سبب خشکی و کمبود میزان رطوبت خاک در این نواحی، همراه با خشکسالیهای هیدرولوژیکی در سالیان اخیر، تشدید گردیده است. همچنین، نتایج حاصل از برآورد میزان فرسایش نشان داد که واحدهای "اراضی رسی پوشیده از نبکا و ربدوهای تخریبشده"، "اراضی شور و رسی با پوشش مراتع اشنان-ترات، "اراضی شور و رسی" و "ارگ و ماسهزارها" به ترتیب بیشترین امتیاز و پتانسیل را نسبت به فرسایش بادی نشان دادهاند که میبایستی در اولویت طرحهای بیابانزدایی باهدف کنترل این پدیده، مدنظر قرار گیرند. نتیجهگیری: با توجه به نتایج بهدستآمده در این پژوهش، اعم وسعت منطقه موردمطالعه (2/97 درصد) از حیث معیار فرسایش در کلاس شدید بیابانزایی قرارگرفته است. در همین خصوص، لزوم تأکید بیشتر بر نقش عامل فرسایش خاک در تدوین برنامههای مدیریتی بهمنظور کنترل پدیده بیابانزایی در منطقه، از ضرورت بالایی برخوردار است. از همین رو، احیای پوشش گیاهی و حفاظت از آن در برابر تخریب با درنظرگرفتن ملاحظات اکولوژیک با اولویت مناطق حساس به فرسایش، میتواند در کاهش اثرات فرسایش در منطقه و بیابانزایی راهگشا باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
مدل IMDPA؛ روش اریفر؛ پوشش گیاهی؛ فرسایش خاک.جازموریان | ||
مراجع | ||
1.Alipour, H., Hasheminasab, S.N., Hatefi, A.H., Gholamnia, A., and Shahnavaz, Y. 2014. Estimation of the Potential of Wind Erosion and Deposition Using IRIFR Method in Miandasht Esfarayen Region. 1: 2. 77-92. (In Persian)
2.Amadi, H. 2007. Applied Geomorphology, TehranUniversity Press. Wind Erosion, 706p. (In Persian)
3.Bahreini, F., Pahlavanravi, A., Moghaddamnia, A., and Rahi, Gh. 2012. Spatial Prioritization of Land Degradation Using IMDPA Model with Emphasis on Wind Erosion and Climate (Case study: Bordekhun Region of Boushehr). J. Water Soil. 26: 4. 897-907. (In Persian)
4.Bowyer, C., Withana, S., Fenn, I., Bassi, S., Lewis, M., Cooper, T., Benito, P., and Mudgal, Sh. 2009. Land Degradation and Desertification, Policy Department Economic and Scientific Policy, IP/A/ENVI/ST. 102p.
5.Dai, Q., Peng, X., Yang, Zh., and Zhao, L. 2017. Runoff and erosion processes on bare slopes in the Karst rocky desertification area. CATENA. 152: 218-226.
6.Ekhtesasi, M.R., and Zare Chahouki, A. 2016. Wind erosion values of IRIFER Model and comparison with wind erosion meter (Case study: Segzi Plain in EsfahanProvince). Iran. J. Range Des. Res. 23: 2. 255-264. (In Persian)
7.Ildoromi A.R., and Moradi, M. 2017. Assessment of Wind Erosion Intensity by IRIFR.E.A Model (Case study: Qahavand, Hamedan). 21: 60. 43-60. (In Persian)
8.Mansoori Daneshi, M., Nezhad Soleimani, H., and Poorhashemi, S. 2014. Evaluation of soil erosion and sedimentation yield in Toroq Watershed by using PSIAC model and GIS. Applied Geomorpholy of Iran, 2: 3. 94-110. (In Persian) 9.Soleimani Sardo, M. 2016. Assessment of desertification hazard severity and its risk in order to introduce management strategies of desert lands (Case study: west of Jaz-Murian Playa). Ph.D dissertation in natural resources engineering – combating desertification. University of kashan. 177p. (In Persian)
10.Tao, W. 2014. Aeolian desertification and its control in Northern China. International Soil and Water Conservation Research. 2: 4. 34-41.
11.UNCCD. 1994. United Nations convention to combat desertification in those countries experiencing serious drought and/or desertification, particularly in Africa (pp. 1-2). Geneva: United Nations Environment Programme for the Convention to Combat Desertification (CCD).
12.Vanmaercke, M., Poesen, J., Maetens, W., Vente, J.de., and Verstraeten, G. 2011. Sediment yield as a desertification risk indicator. Science of the Total Environment, 409: 9. 1715-1725.
13.Wang, Xu., Hua, T., Lang, L., and Ma, W. 2017. Spatial differences of aeolian desertification responses to climate in arid Asia. Global and Planetary Change. 148: 22-48.
14.Xu, D., and Ding X. 2018. Assessing the impact of desertification dynamics on regional ecosystem service value in North China from 1981 to 2010. Ecosystem Services. Part A, 30: 172-180.
15.Yushanjiang, A., Zhang, F., Yu, H., and Kung, H.te. 2108. Quantifying the spatial correlations between landscape pattern and ecosystem service value: A case study in EbinurLakeBasin, Xinjiang, China. J. Ecol. Engin. 113: 94-104.
16.Zehtabian, Gh., Javadi, M.R., Ahmadi, H., and Azarnivand, H. 2006. investigation on effect of wind erosion on increasing of desertification Intensity and presenting of regional desertification model in Mahan basin. Pajouhesh & Sazandegi. 73: 65-75. (In Persian)
17.Zehtabian, Gh., Khosravi, H., and Masoudi, R. 2014. Models of desertification assessment (criteria and indices). TehranUniversity Press. 268p. (In Persian)
18.Zhang, Ch.L., Li, Q., Shen, Y.P., Zhou, Na., Wang X.S., Li, J., and Jia, W.R. 2018. Monitoring of aeolian desertification on the Qinghai-Tibet Plateau from the 1970s to 2015 using Landsat images. Science of The Total Environment, 619-620: 1648-1659. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 579 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 465 |