
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,489 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,607,013 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,199,459 |
ارزیابی پایداری عملکرد دانه ارقام جو زمستانه (Hordeum vulgare L.) با استفاده از روش اثرات اصلی جمعپذیر و اثرات متقابل ضربپذیر | ||
مجله تولید گیاهان زراعی | ||
مقاله 12، دوره 11، شماره 2، شهریور 1397، صفحه 185-195 اصل مقاله (351.01 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2018.13567.2043 | ||
نویسندگان | ||
علی خماری1؛ خداداد مصطفوی* 2؛ عبداله محمدی3 | ||
1دانشجوی دکتری تخصصی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، کرج، ایران. | ||
2دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج | ||
3گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: مطالعه دقیق ماهیت برهمکنش ژنوتیپ با محیط، امکان شناسایی ژنوتیپهای پایدار و سازگار را برای بهنژادگران فراهم میآورد و همواره یکی از موضوعات مهم در تولید و آزادسازی ارقام جدید پایدار و پر محصول در طرحهای بهنژادی بوده است. وجود برهمکنش ژنوتیپ و محیط ارزش ژنوتیپها را در مکانهای مختلف تحت تأثیر قرار میدهد؛ با توجه به این مسئله پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی واکنش ارقام در هر یک از مناطق مورد بررسی بر اساس مدل اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضربپذیر و درک بهتر از موضوع برهمکنش ژنوتیپ و محیط و تعیین میزان پایداری عمومی و خصوصی ارقام انجام شد. مواد و روشها: تعداد 10 رقم جو زمستانه (گرگان 4، ریحان، کویر، نصرت، نیمروز، والفجر، ماکوئی، زرجو، گرگان و استرین) طی سال زراعی 95-1394 در 5 منطقه شامل کرج، بیرجند، کاشمر، شیراز و سنندج در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد کشت و ارزیابی قرار گرفتند. ابتدا بر روی دادهها آزمون بارتلت انجام شد و بهمنظور تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از آزمایش، از مدل اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضربپذیر (امی) استفاده شد. برای بررسی پایداری ارقام و محیطها از آماره ارزش پایداری امی (ASV) استفاده شد. یافتهها: بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم استرین با 87/602 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد دانه مربوط به ارقام ریحان و زرجو به ترتیب با 73/306 و 33/338 گرم در مترمربع بود. نتایج تجزیه امی نشان داد که اثر اصلی ژنوتیپ، برهمکنش ژنوتیپ در محیط و اولین مؤلفه اصلی برهمکنش در سطح احتمال یک درصد معنیدار بودند و اولین مؤلفه اصلی برهمکنش ژنوتیپ در محیط بهتنهایی حدود 76 درصد از مجموع مربعات برهمکنش را تبیین نمود. اثر متقابل ژنوتیپ و محیط 25 درصد از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج آماره پایداری امی ژنوتیپهای زرجو، نصرت و ماکوئی به ترتیب با 77/0، 48/2 و 74/2 کمترین میزان ASV را به خود اختصاص دادند، ولی در این بین رقم نصرت با داشتن عملکرد بالاتر از میانگین کل بهعنوان رقم پایدار با عملکرد بالا شناخته شد. براساس نتایج ضریب رگرسیون (bi) ارقام نیمروز، ماکوئی و زرجو دارای پایداری قابل قبولی بودند. نتایج آماره ضریب تشخیص ( ) و آماره پایداری هنسون (Di2) نشان نشان داد که ارقام نصرت، ماکوئی، زرجو و گرگان از پایداری بالاتری برخودار میباشند. ژنوتیپهای کویر و نصرت بر اساس نمودار میانگین عملکرد دانه در مقابل اولین مؤلفه اصلی برهمکنش ژنوتیپ و محیط، دارای عملکردی بیشتر از میانگین و از لحاظ اولین مؤلفه برهمکنش کمترین میزان را داشتند در نتیجه پایدارترین ژنوتیپها بودند. بر اساس نمودار بایپلات اولین و دومین مؤلفه اصلی برهمکنش به ترتیب ژنوتیپهای زرجو، ماکوئی و نصرت، پایدارترین ژنوتیپها بودند. بر اساس این نمودار ارقام، کویر، والفجر، گرگان و استرین از پایداری عملکرد کمتری برخوردار بودند. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این مطالعه مؤید وجود تنوع ژنتیکی معنیدار میان ژنوتیپها و برهمکنش ژنوتیپ با محیط بود که بر اساس مدل امی ارقام کویر و نصرت از پایداری عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند. | ||
کلیدواژهها | ||
امی؛ برهمکنش ژنوتیپ و محیط؛ جو؛ سازگاری؛ مؤلفه اصلی | ||
مراجع | ||
1. Abdemishani, S., and Shahnejatboshehri, A.A. 2008. Advance in Plant Breeding. Tehran university press. 248p. (In Persian) 2. Albert, M.J.A. 2004. A comparison of statistical methods to describe genotype×environment interaction and yield stability in multi-location maize trials. M.Sc. Thesis. Department of Plant Sci., the University of the Free State, Bloemfontein. 3. Anandan, A., and Eswaran, R. 2009. Genotype by environment interaction of rice (Oryza sativa L.) hybrids in the east coast saline region of Tamil Nadu. In the Proceeding of 2ⁿᵈ Iteraction Rice Con, Pp: 226-234. 4. Badooei Delfard, R., Mostafavi, K., and Mohammadi, A. 2016. Genotype – Environment Interaction and Yield Stability of Winter Barley Varieties (Hordeum vulgare L.). J. Crop Breed., 20(3): 99-106. 5. Crossa, J. 1990. Statistical analysis of multi location trials. Adv. Agr., 44: 55- 85. 6. Ehdaei, B. 1994. Plant Breeding. Barsava press. Publication of Mashhad. 256p. (In Persian) 7. Farshadfar, A. 1998. Quantitative Genetic in Plant Vreeding. Second volume. Tagh bostan press. 381p. (In Persian) 8. Farshadfar, E., and Sutka, J. 2006. Biplot analysis of genotype-environment interaction in durum wheat using the AMMI model. Acta Agr. Hung.,, 54(4): 459- 467. 9. Gauch, H.G. 1988. Model selection and validation for yield trials with interaction. Biometrics., 44: 705- 715. 10. Gauch, H.G. 1992. Statistical Analysis of Regional Trials, AMMI Analysis of Factorial Designs. Elsevier Pub. Amsterdam, Netherlands. 11. Gauch, H.G., and Zobel, R.W. 1997. Identifying mega-environments and targeting genotypes. Crop Sci., 37: 311- 326. 12. Gollob, H.F. 1968. A statistical model which combines features of factor analytic and analysis of variance techniques. Psycometrika., 33: 367- 376. 13. Miller, P.A., Williams, C.J., Robinson, H.F., and Comstock, R. 1958. Estimates of genotypic and environmental variances and covariance in upland cotton and their implication in selection. Agr., J., 50: 126- 137. 14. Miller, P.A., Williams, J.C., and Robinson, H.F. 1959. Variety×environment interaction in cotton variety tests and their implication on testing methods. Agr. J., 51: 132-134. 15. Mandel, J. 1971. A new analysis of variance model for non-additive data. Technometrics., 13: 1- 18. 16. Nikkhah, H.R., Yousefi, A., Mortazavian, S.M., and Arazmjoo, M. 2007. Analysis of yield stability of barley (Hordeum vulgare L.) genotypes using additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) model. Iran. J. Crop Sci., 9, 1(33): 1-12. (In Persian) 17. Purchase, J.L. 1997. Parametric analysis to describe genotype×environment interaction and yield stability in winter wheat. Ph.D. dissertation, department of agronomy, university of Free State, Bloemfontein, South Africa. 18. Purchase, J.L., Hatting, H., and Van Deventer, C.S. 2000. Genotype ×environment interaction of winter wheat in south Africa: II. Stability analysis of yield performance. South Africa J. Plant Soil., 17(3): 101-107. 19. Raiger, H.L., and Prabhakaran, V.T. 2001. A study on the performance of a few non-parametric stability measures using pearl-millet data. Indian J. Genet, 61: 7- 11. 20. Rharrabti, Y., Garcia del moral, L.F., Villegas, D., and Royo, C. 2003. Durum wheat quality in Mediterranean environments ill: Stability and comparative methods in analyzing G×E interaction. Field Crop Res., 80: 141- 146. 21. Rodriguez, M., Rau, D., and Papa, R. 2007. Genotype by environment interactions in barley (Hordeum vulgare L.): different responses of landraces, recombinant inbred lines and varieties to Mediterranean environment. Euphytica., 163(2): 231-247. 22. Saeid, A., Moghadam M., and Mohammadi, A. 2005. Investigation of yield stability in rics cultivars and lines using AMMI analysis. Abstract article of 8th Iranian Congress in Agronomy and Plant Breeding. Gilan University, Rasht, Pp: 432-441. (In Persian) 23. Xie, M. 1996. Selection of stable cultivars using phenotypic variances. Crop Sci., 36: 572-576. 24. Yan, W., and Hunt, L.A. 2002. Biplot analysis of multi-environment trial data. Quant. Genetics, Genomics Plant Breed. J., 19: 289- 303. 25. Zobel, R.W., Wright, M.J., and Gauch, H.G. 1988. Statistical analysis of yield trial. Agr. J., 80: 388-393. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 448 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 357 |