دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها626
تعداد مقالات6,517
تعداد مشاهده مقاله8,746,477
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,317,297
خالدی درویشان, عبدالواحد, هادی قورقی, جبار, کاتبی‌کرد, آزاده, محمدامینی, هیرو, غلامی, لیلا, کرم‌زاده, اسدالله, بهمنی, عارف, سعیدی, فرهنگ. (1396). اثر قرق بر رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت های فرسایش در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان. , 24(6), 243-255. doi: 10.22069/jwsc.2018.11325.2566
عبدالواحد خالدی درویشان; جبار هادی قورقی; آزاده کاتبی‌کرد; هیرو محمدامینی; لیلا غلامی; اسدالله کرم‌زاده; عارف بهمنی; فرهنگ سعیدی. "اثر قرق بر رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت های فرسایش در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان". , 24, 6, 1396, 243-255. doi: 10.22069/jwsc.2018.11325.2566
خالدی درویشان, عبدالواحد, هادی قورقی, جبار, کاتبی‌کرد, آزاده, محمدامینی, هیرو, غلامی, لیلا, کرم‌زاده, اسدالله, بهمنی, عارف, سعیدی, فرهنگ. (1396). 'اثر قرق بر رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت های فرسایش در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان', , 24(6), pp. 243-255. doi: 10.22069/jwsc.2018.11325.2566
خالدی درویشان, عبدالواحد, هادی قورقی, جبار, کاتبی‌کرد, آزاده, محمدامینی, هیرو, غلامی, لیلا, کرم‌زاده, اسدالله, بهمنی, عارف, سعیدی, فرهنگ. اثر قرق بر رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت های فرسایش در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان. , 1396; 24(6): 243-255. doi: 10.22069/jwsc.2018.11325.2566

اثر قرق بر رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت های فرسایش در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان

مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک
مقاله 14، دوره 24، شماره 6، بهمن و اسفند 1396، صفحه 243-255    اصل مقاله (816.91 K)
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2018.11325.2566
نویسندگان
عبدالواحد خالدی درویشان* 1؛ جبار هادی قورقی2؛ آزاده کاتبی‌کرد3؛ هیرو محمدامینی4؛ لیلا غلامی5؛ اسدالله کرم‌زاده6؛ عارف بهمنی7؛ فرهنگ سعیدی7
1استادیار، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
2کارشناس، اداره منابع طبیعی شهرستان دهگلان، دهگلان، ایران
3دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
4دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
5استادیار، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
6کارشناس، اداره منابع طبیعی شهرستان دیواندره، دیواندره، ایران
7کارشناس، اداره کل منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران
چکیده
سابقه و هدف: امروزه انجام طرح‌های مدیریتی آبخیزداری و مرتع‌داری نقش مهمی در مدیریت منابع آب و خاک در سرتاسر جهان ایفا می‌کنند. اگرچه پروژه‌های آبخیزداری و مرتع‌داری به‌عنوان یک رویکرد برای توسعه بخش‌های روستایی و مدیریت منابع طبیعی از اهمیت قابل توجهی برخوردارند، اما بیش‌تر مطالعات به بررسی اثر آن‌ها بر رسوب پرداخته‌اند و اثر آن‌ها بر فرسایش خاک کم‌تر مورد توجه بوده است. این در حالی است که مطالعه اثربخشی همه‌جانبه این طرح‌ها برای تجزیه و تحلیل عمل‌کرد آن‌ها در دست‌یابی به اهداف طرح ضروری می‌باشد . لذا پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر عملیات قرق بر متغیرهای رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت‌های فرسایش و در مقیاس رگبار انجام شد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در زیرحوزه‌های نمونه و شاهد به ترتیب دارای و بدون عملیات قرق با مساحت‌های 54/107 و 15/110 هکتار در جنوب غربی در حوزه معرف خامسان در جنوب استان کردستان در کشور ایران با مساحت 27/4337 هکتار انجام گرفت. به منظور اندازه‌گیری مقادیر رواناب و هدررفت خاک تعداد سه کرت با ابعاد 13/22 در 83/1 متر در هر یک از دامنه‌های غربی، شمالی و شرقی نصب شدند. تیمار قرق در کرت‌های مستقر در زیرحوزه نمونه از سال 1386 اجرا شد. سپس داده‌های حجم و ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک برای 52 رگبار مربوط به سال‌های 1388 تا 1393 در حوزه آبخیز معرف خامسان مورد اندازه‌گیری قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که عملیات قرق بر حجم رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در کرت‌های فرسایش و در مقیاس رگبار اثر کاهنده و معنی‌داری (05/0p≤) داشت. در نهایت کاهش متغیرهای حجم و ضریب رواناب، غلظت رسوب، هدررفت خاک و رسوب‌دهی رگبار پس از اِعمال قرق به‌ترتیب برابر 68/15، 13/6، 67/16، 37/24 و 43/21 درصد مشاهده شد. متغیرهای حجم رواناب، هدررفت خاک و رسوب‌دهی در کرت‌های فرسایش مستقر در دو زیرحوزه نمونه (قرق) و شاهد (غیر قرق) دارای اختلاف معنی‌دار (p ≤ 05/0) بودند. متغیر غلظت رسوب نیز مقدار آماره P برابر با 058/0 داشت و لذا تغییرات آن نیز در اثر قرق در سطح اعتماد نزدیک به 95 درصد معنی‌دار ارزیابی گردید. به عبارت دیگر مقادیر مربوط به متغیرهای مذکور در حوزه نمونه که تحت شرایط قرق بوده و پوشش گیاهی آن غنی‌تر بود به‌طور معنی‌داری کم‌تر بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست آمده می‌توان بیان نمود که تیمار قرق با افزایش تراکم پوشش گیاهی موجب افزایش نفوذ و کاهش رواناب، غظت رسوب و هدررفت خاک در مقیاس کرت گردید.
کلیدواژه‌ها
مدیریت پوشش گیاهی؛ حفاظت خاک؛ حوزه آبخیز خامسان؛ مدیریت حوزه آبخیز
مراجع
1.Akbarzadeh, M. 1996. The Study of Vegitation Changes, Condition and Trend in Polor
Roodshoor Enclousures. Research Insituite of Forest and Rengelands press, 55p. (In Persian)
2.Alidoost, M., Sobeh Zahedi, Sh., and Poornasrollah, M.R. 2006. The vegitation effect on
reducing runoff and soil loss in Polrood watershed. 2th Soil and water Resources
Management and Watershed Management National Conference, 19-23 Feb. Kerman, Iran,
Pp: 1-7. (In Persian)
3.Andreasen, J.K., O’Neill, R.V., Noss, R., and Slosser, N.C. 2001. Considerations for the
development of a terrestrial index of ecological integrity. Ecological Indicators. 1: 21-35.
4.Ariapour, A., Ghermezcheshmeh, B., Nasaji, M., and Piroozi, N. 2014. Effect prediction of
rangeland condition changes on runoff by HEC-HMS model in Sarab-Sefid basin of
Borujerd. RS and GIS for Natural Resources. 4: 4. 61-78. (In Persian)
5.Busby, R.E., and Gifford, G.E. 1981. Effects of livestock grazing on infilteration and
erosion rates measured on chained and unchained pinygon-junipersites in Southeastern Utah.
J. Range Mange. 34: 400-405.
6.Eskandari, M., Dastorani, M.T., Fatahi, A., and Nasri, M. 2014. The assesment of watershed
management practices effect on flow discharge in Zaiandehrood watershed: Case of study:
Mandarjan sub-watershed. The 3th Integrated Water Resource Management, 10 and 11
September 2014, University of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari.
(In Persian)
7.Gharehdaghi, H. 1997. The Overgrazing Effcet on Vegitation Combination in Roodshore
Region. Rengland M.Sc. Thesis, Tarbiat modares Univ. 100p. (In Persian)
8.Ghoddousi, J., Tavakoli, M., Khalkhali, S.A., and Soltani, M.J. 2006. Assessing effect of
rangeland exclusion on control and reduction of soil erosion rate and sediment yield.
Pajouhesh and Sazandegi. 73: 136-142. (In Persian)
9.Goff, K.M., and Gentry, R.W. 2006. The Influence of watershed and development
characteristics on the cumulative impacts of stormwater detention ponds. J. Water Resour.
Manage. 20: 829-860.
10.Gholami, S.A. 1995. The effect of cover management (Jungle and Rengeland) on
Hydrograph Shape (reducing flood risks). Renge. Jungle J. 14: 71-85. (In Persian)
11.Gholami, L., Sadeghi, S.H.R., and Homaii, M. 2014. The effect of raice straw mulch on time
to runoff and runoff coefficient from rainfall. J. Iran Water Res. 8: 15. 33-40. (In Persian)
12.Haidarian, M., Aghakhani, A., Naghipour Borj, A., and Nasri, M. 2011. The effects of
exclosure on vegetation and soil chemical properties in Sisab rangelands, Bojnord, Iran.
J. Ren. Natur. Resour. Res. 1: 2. 14-27. (In Persian)
13.Hematzadeh, Y., Barani, H., and Kabir, A. 2009. The role of vegetation management on
surface runoff (Case study: Kechik catchment in north-east of Golestan province). J. Water
Soil Cons. 16: 2. 19-33. (In Persian)
14.Hayashi, S., Murakami, S., Xu, K., and Watanabe, M. 2008. Effect of the Three Gorges
Dam Project on flood control in Dongting lake area. China, in a 1998-type flood. J.
Hydro-Environ. Res. 2: 148-163.
15.Hoffman, G.R., and Stanley, L.D. 1978. Effect of cattle grazing on shorre vegetation of
fluctuation water level reservoirs. J. Range Manage. 31: 412-416.
16.Javadi, S.J., Baneh, Kh., Arzani, H., and Saedi, K. 2016. Effects of long-term exclosure on
soil in rangeland ecosystem using the LFA method Case study: Saral rangelands of
Kurdistan province. Iran. J. Range Des. Res. 22: 4. 821-829. (In Persian)
17.Kraaij, S., and Milton, J. 2006. Vegetation changes (1995-2004) in semiarid Karoo
shurbland, South African. J. Arid Environ. 64: 174-192.
18.Khaledi Darvishan, A., Sadeghi, S.H.R., Homaee, M., and Arabkhedri, M. 2014.
Measuring sheet erosion using synthetic color-contrast aggregates. Hydrological Processes.
28: 15. 4463-4471.
19.Kerr, J., and Chung, K. 2002. Evaluating watershed management projects. J. Water Policy.
3: 6. 537-554.
20.Kohnke, H. 1968. Soil Physics. McGraw-Hill publications in the agricultural sciences
New York, USA, 224p.
21.Lang, R. 1962. Range Seeding and Pitting Study in the Teton National Forest, Wyoming
Agric. EXPT. Sta. Mimeo. Cir, 173p.
22.Mekuria, W., Veldkamp, E., Mitiku, H., Nyssena, J., Muysd, B., and Gebrehiwota, K. 2007.
Effectiveness of exclosures to restore degraded soils as a result of overgrazing in Tigray,
Ethiopia. J. Arid Environ. 69: 270-284.
23.Mohammadpoor, K., Sadeghi, S.H.R., and Dianati Tilaki, Gh.A. 2000. The comparison of
infiltration amounts, runoff and micro topography in small plots in two rengeland treatments
of free grazing and enclosure. Soil and Water J. (Agricultural Industrial and Sciences).
24: 6. 1109-1118. (In Persian)
24.Radwan, A. 1999. Flood analysis and mitigation for an area. J. Water Resour. Manage.
5: 3. 170-177.
25.Rahmati, M., Arabkhedri, M., Jafari Ardakani, E., and Khalkhali, S.E. 2004. The effect
of grazing rate and slope on runoff and soil loss. Pajouhesh and Sazandegi. 62: 32-37.
(In Persian)
26.Sadeghi, S.H.R. 1996. The effect study of effectivness factors on flood and asesment of
control factors. Range. For. J. 43: 108-114. (In Persian)
27.Sadeghi, S.H.R., Sharifi F., Forootan, E., and Rezaee, M. 2004. Quantitative performance
evaluation of watershed management measures (Case study: Keshar Sub-Watershed).
Pajouhesh and Sazandegi. 65: 96-102. (In Persian)
28.Salarian, F., Ghorbani, J., and Safaeian, N.A. 2013. Vegetation changes under exclosure and
livestock grazing in Chahar Bagh rangelands in Golestan province. Iran. J. Range Des. Res.
20: 1. 115-129. (In Persian)
29.Shahid, M., Gabriel, H.F., Nabi, A., Haider, S., Ali Khan, A., and Ali Shah, S.M. 2014.
Evaluation of development and land use change effects on rainfall-runoff and runoffsediment relations of catchment area of Simly lake Pakistan. Life Sci. J. 11: 3. 10-15.
30.Shahrivar, A., and Molaii, A. 2006. The study of biological and mechanical methods in
reducing sediment and runoff for rengeland (Kohgilolieh and Boirahmad). J. Water. Manage.
Soil Cons. Ins. 2: 2. 63-70. (In Persian)
31.Slayback, R.D., and Cable, D.R. 1970. Larger pits aid reseeding of semi –desert rangeland.
J. Range Manage. 23: 5. 333-335.
32.Shifang, P., Hua, F., and Changgui, W. 2008. Changes in properties and vegetation following
exclosure and grazing in degraded Alxa desert steppe of Inner Mongolia, China. Agriculture,
Ecosystems and Environment. 124: 33-39.
33.Tavakoli, M., and Ghodoosi, J. 2001. The effect of protection management and revival in
part of “Sade Raeesali Delavari” watershed, Boosher province. Proceeding of Rangelands
and Deserts Congress of Iran, 20p. (In Persian)
34.Vallentine, J.F. 1971. Range Development and Improvements. Brigham Young University
Press, Provo, UT, 516p.
35.Vahabi, M.R. 1989. The study and comparison of vegitation changes, vegitation
combination, vegitation production and infiltration velocity in enclosure and grazing
conditions for Feridon Esfahan region. Rengelan M.Sc. Thesis Esfahan Industrial University,
100p. (In Persian)
36.Wischmeier, W.H., and Smith, D.D. 1978. Predicting Rainfall Erosion Losses- A Guied to
Conservation Planning. Agriculture Handbook No.537, US Dept. of Agric., Washington,
D.C. 537p.
37.Wood, M., and Blackburn, E.H. 1981. Grazing systems: Their influence on infiltration in the
Rolling Plains of Texas. J. Range Manage. 34: 331-335.
38.Yong-Zhong, S., Yu-Lin, L., Jian-Yuan, C., and Wen-Zhi, Z. 2005. Influences of continuous
grazing and livestock exclusion on soil properties in a degraded sandy grassland, Inner
Mongolia, northern China. Catena. 59: 267-278.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 671
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 471


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب