آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 626 |
| تعداد مقالات | 6,517 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,746,477 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,317,297 |
ارزیابی پیامد‌های گسترش کانال‌های آبرسانی از دیدگاه کشاورزان: مورد مطالعه حوزه پایاب سد درودزن فارس | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقاله 5، دوره 24، شماره 2، خرداد 1396، صفحه 87-106 اصل مقاله (794.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwfst.2017.11208.2559 | ||
| نویسندگان | ||
| شیوا زارع1؛ داریوش حیاتی* 2 | ||
| 1دانش آموخته مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی- بخش ترویج و آموزش کشاورزی -دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز | ||
| 2استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی -دانشکده کشاورزی-دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: توجه به ساخت و توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی به خصوص در حوزه پایاب سدها، از اهمیت زیادی برخوردار است و اجرای این گونه پروژهها قادر است که در کارآیی مصرف آب در بخش کشاورزی، تأثیر زیادی داشته باشد. البته نمیتوان آثار ناخواستهی اجتماعی و احتمالاً تخریبی آن‌ها را از نظر دور داشت، به طوری که بعضی از سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های توسعه به هدف‌های مورد انتظار خود دست نمی یابند و در عوض آثار مخرب زیست محیطی به‌جا گذاشته و به نا‌رضایتی اجتماعی دامن می-زنند. با توجه به خشکسالی موجود، کمبود آب و پایین بودن راندمان استفاده از آبهای سطحی در دشت کربال که از دشتهای حوزهی پایاب سد درودزن در استان فارس می‌باشد، سازمان آب منطقهای فارس، توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی در این دشت را در دستور کار خود قرار داده است. از آنجایی که در پی اجرای هر پروژه عمرانی در بستر طبیعت، ارزیابی اقدامات و بررسی پیامد‌های آن به منظور رفع نقایص و بهتر نمودن کار‌های آتی ضروری می‌باشد، هدف این مطالعه، ارزیابی پیامد‌های گسترش کانال‌های آبرسانی از دیدگاه کشاورزان: مورد مطالعه حوزه پایاب سد درودزن بوده است. مواد و روش‌ها: روش این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی، کنترل متغیر‌ها غیر آزمایشی، هدف کاربردی و جمع‌آوری داده‌ها با فن پیمایش بوده است. تعداد جامعه‌ی آماری مورد نظر، 1029 نفر بهره‌بردار برآورد گردید که تعداد نمونه از فرمول کوکران 269 بهره‌بردار در نظر گرفته شد. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری دو مرحله‌ای تصادفی استفاده گردید. به این ترتیب که در طبقه‌ی اول چهار بند در نظر گرفته شد (بند امیر، بند فیض‌آباد، بند تیلکان و بند موان). پس از آن در طبقه‌ی دوم، فاز‌های اجرایی در هر بند مشخص گردید که عبارت از فاز مطالعات اجتماعی و مشارکتی، فاز اجرایی و فاز در حال ساخت بودند به دنبال آن تمامی روستا‌ها و مزارع هر فاز مشخص گردید و به تناسب، تعداد بهره‌برداران در هر روستا به تصادف انتخاب شدند. ابزار سنجش پرسشنامه بوده و روایی صوری پرسشنامه توسط یک پانل از متخصصان مربوطه و پایایی آن با انجام مطالعه راهنما تأیید شد. ضریب آلفای کرونباخ این مطالعه بین 54/0- تا 91/0برآورد گردید. یافته‌ها:در خصوص ارزیابی پیامد‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی طرح گسترش کانال‌های آبرسانی حوزه پایاب سد درودزن، بیشتر بهره‌برداران منطقه‌ی مورد مطالعه این اثرات را در حد متوسط و مطلوب ارزیابی نمودند. ارزیابی کلی بهره‌برداران از اجرای طرح نیز در حد مطلوب و بسیار مطلوب برآورد گردید. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که برخی از متغیر‌های میانجی پژوهش تأثیر قابل توجهی را بر ارزیابی اثرات طرح داشته و بر اساس مدل علّی پیشنهادی پژوهش، چهار متغیر نگرشی مورد سنجش در این مطالعه، اثرات مستقیم و غیر مستقیمی را بر متغیر وابسته‌ی ارزیابی اثرات کل شبکه‌های مدرن آبیاری و زهکشی منطقه‌ی مورد مطالعه، داشته‌اند. نتایج حاصل از واکاوی علّی متغیر‌ها نشان داد که در میان این چهار متغیر نگرشی، نگرش نسبت به ساخت کانال و زهکش، نگرش نسبت به آینده‌ی کشاورزی و نگرش نسبت به میزان آب‌بها به ترتیب بیشترین اثر علّی مستقیم را بر متغیر وابسته‌ی ارزیابی اثرات کل داشته‌اند. مشارکت اجتماعی نیز بیشترین تأثیر مستقیم را در بین متغیر‌های پژوهش بر ارزیابی اثرات کلی طرح داشته است. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد، آن دسته از بهره‌بردارانی که مشارکت اجتماعی بیشتری داشته‌اند و در تصمیم‌گیری‌ها و امور عمرانی مربوط به روستایشان همکاری بیشتری را با نهاد‌های محلی داشته‌اند،افراد مسنتر و همچنین افرادی که سطح زیر کشت بیشتری داشته‌اند، اثرات کلی طرح را مطلوب‌تر ارزیابی نموده‌اند. همچنین افرادی که نگرش مثبت‌تری نسبت به ساخت کانال، نگرش مثبت‌تری نسبت به آینده‌ی کشاورزی و نگرش مثبت‌تری نسبت به میزان آب‌بها داشته‌اند نیز اثرات طرح را مطلوب‌تر ارزیابی نموده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی کشاورزان؛ گسترش کانال‌های آبرسانی؛ مشارکت اجتماعی؛ سد درودزن؛ فارس | ||
| مراجع | ||
|
1.Ahmadvand, M., Karami, E., and Iman, M. 2011. Modeling the determinants of the social impacts of agricultural development projects. Environmental Impact Assessment Review. 31: 2. 8-16. 2.Ahmadvand, A., Karami, E., Zamani, H., and Vanclay, F. 2009. Evaluating the use of Social Impact Assessment in the context of agricultural development projects in Iran. Environmental Impact Assessment Review. 29: 6. 399-407. 3.Backer, H., and Vancly, F. 2008. International guide for social impact assessment,: Shahrdari Tehran, Tehran press, 404p. 4.Backer, H.R. 2001. Social impact assessment. Europ. J. Oper. Res. 128: 2. 311-321. 5.Barrow, C.J. 2010. How is environmental conflict addressed by SIA? Environmental Impact assessment Review. 30: 3. 90-114. 6.Bijani, M., and Hayati, D. 2015. Farmers’ Perspective toward Agricultural Water Conflict: The Case of Doroodzan Dam Irrigation Network, Iran. JAST. 17: 561-575. 7.Dougherty, T.C., Hall. A.W., and Wallingford., H.R. 1995. Environmental Impact Assessment of Irrigation and Drainage Projects, FAO Irrigation and Drainage, 53p. 8.Economic Development Research Group. 1997. Measuring Economic Impacts of Projects and Programs. Available at: <http://www.edrgroup.com/pdf/ econ-impact-primer.pdf>. 9.Fazeli, M. 2010. Social Impact Assessment. Jame- shenasan, Tehran press, 59p. (In Persian) 10.Glynn, T. 2004. Environmental Impact Assessment (EIA): A Guide for Reviewers Available at: . 11.Hossein Abadi, R. 2004. Economic evaluation of livestock cooperatives in Markazi Province. J. Co-Oper. Agric. 15: 70-75. (In Persian) 12.Iranian Newsletter Committee on Irrigation and Drainage. 2011. Available at: . 13.Hildebrandt, L., and Sandham, L.A. 2014. Social Impact Assessment: The lesser sibling in the South African EIA process? Environmental Impact Review. 48: 20-26. 14.Karami, E., and Keshavarz, M. 2015. Natural Resources Conservation: The Human Dimensions. Iran. Agric. Ext. Edu. J. 11: 2. 120-101. (In Persian) 15.Lari, A., Stouk, L., Gitse, H., and Mariyam, K. 2011. Skills of conflict resolution and negotiation for integrated water management. Vezarate niroo, Technical report, Tehran. 16.Nozaki, S., Meza, J., and Marquet, P.A. 2017. Can environmental impact assessments alone conservation freshwater fish biota? Review Chilean experience. Environmental Impact Review. 63: 87-94. 17.Salehi, S., and Rezaei Moghadam, K. 2010. Structural equation comparing the feasibility of the use of variable rate irrigation techniques in the provinces of Fars and Khuzestan. J. Agric. Econ. Dev. 23: 2. 21-35. (In Persian) 18.Shahrodi, A., Chizari, M., and Pezeshki Rad, Gh. 2008. Effect of cooperative farmers' water user on attitudes towards agricultural water management: A case study of Khorasan Razavi province. J. Agric. Econ. Dev. 22: 2. 71-85. (In Persian) 19.Tilt, B., Braun, Y., and He, D. 2008. Social impact of large dam project: A comparison of international case studies and implications for best practice. J. Environ. Manage. 90: 3. 249-257. 20.Valizadeh, N., and Bijani, M. 2017. Application of Maslow's Needs Theory to Analyze Environmental Aesthetics Attitude of Rural People in Miandoab Township. Iran. Agric. Ext. Edu. J. 11: 2.73-87. (In Persian) 21.Vanclay, F. 2006. Principles for social impact assessment: A critical comparison between the international and US documents. Environmental Impact assessment Review. 26: 1. 3-14. 22.Vanclay, F. 2004. The triple bottom and impact assessment: how do TBL, EIA, SIA, SEA and EMS Relate to each other, J. Environ. Pol. Manage. 6: 3. 265-288. 23.Vanclay, F. 2005. Engaging communities with social impact assessment: SIA as a social assurance process. International conference on engaging communities, 14-17 August 2005. 24.Yazdani, M., Jalalian, H., and Pari-Zanganeh, A. 2009. Social-economic and environmental impact assessment of watershed plans (Case study: management plan of the Zanjanrood). J. Geograph. Plan. 7: 20-21. 81-95. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 786 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 775 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب