
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,646,021 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,246,099 |
اثر عمق غرقابی بر تلفات تبخیر از سطوح شالیزاری | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
مقاله 13، دوره 24، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 221-235 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwfst.2017.12237.2674 | ||
نویسندگان | ||
محمد موسوی بایگی* 1؛ ابراهیم اسعدی اسکویی2؛ محمدرضا یزدانی3؛ امین علیزاده4 | ||
1دانشکده کشاورزی-دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشجوی رشته هواشناسی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
3استادیار پژوهشی - موسسه تحقیقات برنج کشور | ||
4دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: در روش آبیاری غرقآبی در اراضی شالیزاری، تبخیر آب از سطح خاک یکی از اجزای تلفات آب محسوب میگردد. مقدار تبخیر در این اراضی تابع عوامل دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، سطح پوشش گیاهی، عمق غرقآبی، عمق ایستابی در زیر سطح خاک و عوامل متعدد دیگر میباشد. در مدیریتهای مبتنی بر آبیاری تناوبی، شالیزارها از حالت غرقآب دایم خارج گردیدهاند و در هر نوبت آبیاری سطح آب در آنها از حد فاصل غرقآب تا ظهور ترک مویین تغییر میکند. این تحقیق با هدف اندازه گیری مقدار تبخیر در دوره رشد برنج در عمقهای مختلف غرقآبی در شرایط اراضی شالیزاری استان گیلان در محل مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور در مجاورت ایستگاه تحقیقات هواشناسی رشت در سال 1392 انجام شد. مواد و روشها: پنج تیمار مختلف سطح ثابت آب نسبت به سطح خاک شالیزار (5، 5/2، 0، 5- و 10- سانتیمتر) در سه تکرار و با استفاده از مینیلایسیمتر نصب شده در وسط کرتهای بزرگ شالیزاری با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی اعمال گردید و تبخیر روزانه در آنها اندازهگیری شد. یافتهها: نتایج نشان داد که تلفات تبخیر در عمقهای مختلف غرقابی در سطح 5% در برخی موارد با یکدیگر تفاوت معنیدار دارند. بیشترین مقدار تبخیر مربوط به تیمار صفر سانتیمتر و کمترین مقدار مربوط به تیمار 10- سانتیمتر، به ترتیب معادل8/120 و 94 میلیمتر بود. در همه تیمارها با گذشت زمان از ابتدای دوره، تبخیر در شالیزار به نصف کاهش مییابد. وقوع بارندگی نیز تبخیر را تا 75% کاهش میدهد. بدون در نظرگرفتن روزهای بارندگی نیز تفاوت تبخیر در سطوح مختلف غرقابی در شالیزار دارای تفاوت معنیدار میباشند. مقایسه میانگینها نشان داد که بالابودن ارتفاع سطح غرقآب در شالیزار موجب افزایش میزان تلفات تبخیر میگردد. با کاهش سطح غرقآب و نازک شدن لایه آب روی خاک، خصوصاً در دوره رشد رویشی، تبخیر کاهش مییابد. اگر ارتفاع این لایه خیلی کم شود وبه صفر برسد و یا خاک در حالت نیمه اشباع قرار بگیرد، تبخیر مجدداً افزایش مییابد. پس از آن در شرایطی که سطح آب در خاک پایینتر از شرایط نیمه اشباع است (10- سانتیمتر) تبخیر بطور معنیداری کاهش مییابد. نتیجهگیری: نتایج اندازهگیریهای تبخیر و نوسانات آن تشابه چشمگیری با نوسانات دمای اندازه گیری شده در هر تیمار (در عمق 5 و 10 سانتیمتری زیر سطح خاک) و همچنین دمای آب دارد و تیمارهایی که دارای تلفات تبخیر بیشتر هستند، تیمارهایی هستند که در بازه های روزانه دماهای بیشتری در محیط آب و خاک آنها ثبت شده است. در شرایط وجود آب کافی وجود لایه نه چندان ضخیم غرقآب باعث جلوگیری از بالارفتن تبخیر آب میگردد، اما در صورت نبود آب لازم برای حفظ حالت غرقآب، برای کاهش تلفات تبخیر، استقرار آب در بیش از 5 سانتیمتر پایینتر از سطح خاک در اولویت قرار دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تبخیر؛ شالیزار؛ عمق غرقاب؛ مرحله رویشی؛ مینی لایسمتر | ||
مراجع | ||
-1.Agam, N., Evett, S.R., Tolk, J.A., Kustas, W.P., Colaizzi, P.D., Alfieri, J.G., Mckee, L.G., Copeland, K.S., Howell, T.A., and Chavez, J.L. 2012. Evaporative loss from irrigatedinter rows in a highly advective semi-arid agricultural area. Adv. Water Res. 50: 20-30. 2.Alizadeh, A. 2004. Soil, Water, Plant relationship. Astan Quds Razavi, press, 470p. 3.Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., and Smith, M. 1998. Crop Evapotranspiration: Guidelines for Computing Crop Requirements. FAO irrigation and drainage paper no. 56. Food and Agricultural Organisation of the United Nations, Rome, Italy. 4.Ashktorab, H., Pruitt, W., and Paw, U.K. 1994. Partitioning of Evapotranspiration Using Lysimeter and Micro-Bowen-Ratio System. J. Irrig. Drain. Eng. 120: 450-464. 5.Balwinder, S., Eberbach, P.L., Humphreys, E., and Kukal, S.S. 2011. The effect of ricestraw mulch on evapotranspiration, transpiration and soil evaporation of irrigated wheat in Punjab. India. Agric. Water Manage. 98: 1847-1855. 6.Borhan, A. 1990. Plant water requirement and irrigation planning. Interior ministry. (In Persian) 7.Ding, R., Kang, S., Zhang, Y., Xinmei, H., Tong, L., and Du, T. 2013. Partitioning evapotranspiration into soil evaporation and transpiration using a modified dual crop coefficient model in irrigated maize field with ground-mulching. Elsevier. 127: 85-96. 8.Ehleringer, J.R., Roden, J.R., and Dawson, T.E. 2000. Assessing ecosystem-level water relations through stable isotoperation analyses. P 181-198, In: O.E. Sala, R. Jackson, H.A. Mooney and R. Howarth (Eds.), Methods in Ecosystem Science. SpringerVerlag, New York, USA. 9.FAO. Crop Evapotranspiration (Guidelines for Computing Crop Water Requirements), FAO Irrigation and Drainage Paper No.56. 10.Ferretti, D.F., Pendall, E., Morgan, J.A., Nelson, J.A., LeCain, D., and Mosier, A.R. 2003. Partitioning evapotranspiration fluxes from a Colorado grassland using stable isotopes: seasonal variations and ecosystem implications of elevated atmospheric CO2. Plant and Soil J. 254: 291-303. 11.Ham, J.M., Heilman, J.L., and Lascano, R.J. 1990. Determination of soil water evaporation and transpiration from energy balance and stem flow measurement. Agricultural and Forest Meteorology. 52: 287-301. 12.Harrold, L.L., Peters, D.B., Driebelbis, F.R., and Mc-Guiness, J.L. 1959. Transpiration evaluation of corn grown on a plastic-cove red lysimeter. Soil Sci. Soc. Of Am. Proc. 23: 174-178. 13.Jara, J., Stockle, C.O., and Kjelgard, J. 1998. Measurement of evapotranspiration and its components in a corn (Zea Mays L.) field. Agric. For. Meteorol. 92: 131-145. 14.Kool, D., Agam, N., Lazarovitch, N., Heitman, J.L., Sauer, T.J., and Ben-gal, A. 2014. A review of approaches for evapotranspiration partioning. Agric. For. Meteorol. 184: 56-70. 15.Kustas, W.P., and Agam, N. 2014. Soil Evaporation. Encyclopedia of Natural Resources. DOI: 10.1081/E-ENRL-120049129. 16.Kustas, W.P., and Norman, J.M. 1999a. Evaluation of soil and vegetation heat flux predictions using a simple two-source model with radiometric temperatures for partial canopy cover. Agric. For. Meteorol. 94: 13-29. 17.Kustas, W.P., and Norman, J.M. 1999b. Reply to comments about the basic equations of dual-source vegetation-atmosphere transfer models. Agric. For. Meteorol. 94: 275-278. 18.Lauenroth, W.K., and Bradford, J.B. 2006. Ecohydrology and the Partitioning AET between Transpiration and Evaporation in a Semiarid Steppe. Ecosystems. 9: 756-767. 19.Lawrence, D.M., Thornton, P.E., Oleson, K.W., and Bonan, G.B. 2007. The Partitioning of Evapotranspiration into Transpiration, Soil Evaporation and Canopy Evaporation in a GCM: Impacts on Land–Atmosphere Interaction. J. Hydrometeor. 8: 862-880. 20.Modabberi, H. 2010. Determining evapotranspiration and crop coefficient of rice varieties in swamp plain (Guilan). Irrigation and Drainage Master's Thesis. Agricultural Faculty, Tarbiat Modarres University. (In Persian) 21.Peters, D.B., and Russell, M.B. 1959. Relative water losses by evaporation andtranspiration in field corn. Soil Sci. Soc. Am. J. 23: 170-173. 22.Sakuratani, T. 1987. Studies on evapotranspiration from crops. (2) Separate estimation of transpiration and evaporation from a soybean field without water shortage. J. Agric. Meteorol. 42: 309-317. 23.Shaw, R.H. 1959. Water use from plastic covered and uncovers corn plots. Agron. J. 51: 172-173. 24.Shawcroft, R.W., and Gardner, H.R. 1983. Direct evaporation from soil under a row crop canopy. Agric. Meteorol. 28: 229-238. 25.Sutanto, S.J., Wenninger, J., Coenders-Gerrits, A.M.J., and Uhlenbrook, S. 2012. Partitioning of evaporation into transpiration, soil evaporation and interception: a comparison between isotope measurements and a HYDRUS-1D model, Hydrol. Earth Syst. Sci. 16: 2605-2616. 26.Tolk, J.A., Howell, T.A., Steiner, J.L., Krieg, D.R., and Schneider, A.D. 1995. Role of transpi-ration suppression by evaporation of intercepted water in improving irrigation efficiency. Irrig. Sci. 16: 89-95. 27.Yazdani, M.R., Sharifi, M.M., Razavi poor, T., and Sharafi, N. 2002. Comparison of several water management methods in rice fields Of Guilan province. 11th National Committee Conference on Irrigation and Drainage. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 897 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 826 |