دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها654
تعداد مقالات6,830
تعداد مشاهده مقاله9,828,223
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,205,575
کفائی قائینی, امیر, سلطانی, افشبن, دیهیم فرد, رضا, عجم نوروزی, حسین. (1404). مدل‌سازی تاثیر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثر افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه. , 18(2), 19-45. doi: 10.22069/ejcp.2025.23047.2654
امیر کفائی قائینی; افشبن سلطانی; رضا دیهیم فرد; حسین عجم نوروزی. "مدل‌سازی تاثیر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثر افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه". , 18, 2, 1404, 19-45. doi: 10.22069/ejcp.2025.23047.2654
کفائی قائینی, امیر, سلطانی, افشبن, دیهیم فرد, رضا, عجم نوروزی, حسین. (1404). 'مدل‌سازی تاثیر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثر افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه', , 18(2), pp. 19-45. doi: 10.22069/ejcp.2025.23047.2654
کفائی قائینی, امیر, سلطانی, افشبن, دیهیم فرد, رضا, عجم نوروزی, حسین. مدل‌سازی تاثیر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثر افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه. , 1404; 18(2): 19-45. doi: 10.22069/ejcp.2025.23047.2654

مدل‌سازی تاثیر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثر افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 2، دوره 18، شماره 2، تیر 1404، صفحه 19-45    اصل مقاله (2.93 M)
نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.23047.2654
نویسندگان
امیر کفائی قائینی1؛ افشبن سلطانی2؛ رضا دیهیم فرد* 3؛ حسین عجم نوروزی4
1دانشجوی دکتری زراعت، گروه زراعت، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ، ایران
2استاد، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
3دانشیار ، گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
4دانشیار، گروه زراعت، گروه زراعت، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ، ایران
چکیده
سابقه و هدف: تغییر اقلیم در عصر حاضر به عنوان مهمترین تهدید برای توسعه پایدار مطرح است، بخش کشاورزی به سبب تعاملات گسترده و مستقیم با محیط، بیشترین تاثیر را از تغییر اقلیم می‌پذیرد. افزایش دما و تنش گرما ناشی از تغییر اقلیم به عنوان یکی از بزرگترین خطرها و نگرانی ها برای تولید ذرت دانه ای است و بررسی راهکارهای مقابله با کاهش عملکرد ذرت دانه ای در هر منطقه ضروری است.
مواد و روش ها: لذا به منظور شناخت بهتر بهینه سازی تاریخ کاشت در تخفیف اثرات افزایش دما بر عملکرد ذرت دانه ای (Zea mays L.) در شش منطقه اسلام آباد، کنگاور، کرمانشاه، روانسر، سرارود و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه از شبیه سازی و مدل گیاهی استفاده گردید. در این پژوهش اطلاعات اقلیمی مربوط به سال‌های 1980-2009 (به عنوان دوره پایه) از سازمان هواشناسی دریافت شد. تولید اطلاعات هواشناسی در دوره آینده 2040 تا 2069 با استفاده از مدل گردش عمومی HadGEM2-ES صورت گرفت. ریز مقیاس نمایی پارامترهای اقلیمی مولد آب و هوایی با ابزارهای تولید سناریوی اقلیمی در قالب پروژه AgMIP و در نرم افزار R انجام شد. برای شبیه سازی شرایط اقلیمی دوره آینده تحت دو سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 از گزارش ارزیابی پنجم IPCC استفاده شد. پس از شبیه سازی اقلیم آینده و تولید پارامترهای مورد نیاز (دمای کمینه، دمای بیشینه، بارندگی و تشعشع خورشیدی)، شبیه سازی رشد و نمو ذرت با استفاده از مدل زراعی SSM-Maize، در شرایط فعلی و شرایط تغییر اقلیم انجام و نقش تغییر تاریخ کشت به عنوان یک گزینه سازگاری در مواجه با اثرات نامطلوب افزایش دما در شش شهرستان مورد مطالعه با شرایط اقلیمی متفاوت، مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که به طور میانگین کاهش عملکرد ذرت دانه‌ای در تمامی تاریخ کشت‌ها (همه مناطق به غیر از سرپل ذهاب) با افزایش دما در سناریوی اقلیمی RCP4.5 برابر با 3/8- درصد بود در حالی که تحت شرایط سناریوی اقلیمی RCP8.5 عملکرد با افت بیشتری (6/5- درصد) در مقایسه با دوره پایه همراه بود که این کاهش عملکرد به دلیل کوتاه شدن طول دوره رشد محصول و افزایش میانگین دمای هوا در کل فصل رشد است. بر اساس یافته های این پژوهش، کشاورزان در شرایط تغییر اقلیم می توانند با تغییر در تاریخ کشت محصول، شرایط دمایی معتدل تر و طول فصل رشد بیشتری را برای گیاه زراعی مهیا کنند که این راهکار تاثیر بسزایی در کاهش اثرات نامطلوب تغییر اقلیم بر عملکرد گیاه زراعی خواهد داشت. در واقع، با وقوع پدیده تغییر اقلیم، تعجیل در کشت (اولین تاریخ کاشت مورد بررسی) در مقایسه با تاریخ کاشت مرسوم پایه در مناطقی مانند اسلام آباد ، کرمانشاه، روانسر و سرارود که جزو اقلیم سرد هستند به طور میانگین باعث افزایش عملکرد 2/61 و 4/54 درصد به ترتیب در سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 شد، در حالیکه در سرپل ذهاب که جزو اقلیم گرم است، تاخیر در زمان کاشت محصول (تیمار 30 اردیبهشت) به ترتیب باعث افزایش عملکرد 2/11 و 6/29 درصد در سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 شد.
نتیجه گیری: مدیریت مناسب تاریخ کشت برای تعدیل اثرات منفی افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد دانه گیاه ذرت را می توان به عنوان یک راهکار مناسب و موثر در استان کرمانشاه در نظر گرفت تا از کاهش عملکرد به دلیل انتخاب تاریخ کاشت نامناسب جلوگیری نمود.
کلیدواژه‌ها
تغییر اقلیم؛ افزایش دما؛ مدل SSM-Maize؛ سناریوهای اقلیمی و ذرت
مراجع
  1. Li, N., Zhao, Y., Han, J., Yang, Q., Liang, J., Liu, X., & Wang, Y. )2024(. Impacts of future climate change on rice yield based on crop model simulation—A meta-analysis. Science of The Total Environment, 949, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.175038.
  2. Kumar, V., Bellinder, R.R., Gupta, R.K., Malik, R.K., & Brainard, D.C. )2008(. Role of herbicide-resistant rice in promoting resource conservation technologies in rice–wheat cropping systems of India: A review. Crop Protection, 27, 290-301.
  3. Kumar, V., Ladha, J. K., & Gathala, M. K. (2009). Direct drill-seeded rice: A need of the day. Annual Meeting of Agronomy Society of America, Pittsburgh, November 1–5, 2009, http://a-c-s.confex.com/crops/2009am/ webprogram/Paper 53386.
  4. Kumar, V., & Ladha, J.K. (2011). Direct seeding of rice: recent developments and future research needs. Advances in Agronomy, 111, 299-391.
  5. Momeni, A. 2017. An overview on potential of aerobic rice production in water crisis conditions in Iran. Iranian Journal of Crop Sciences, 18(3), 179-195. [In Persian].
  6. Bhushan, L., Ladha, J.K., Gupta, R.K., Singh, S., Tirol-Padre, A., Saharawat, Y.S., Gathala, M., & Pathak, H. (2007). Saving of water and labor in rice-wheat systems with no-tillage and direct seeding technologies. Agronomy Journal, 99, 1288-1296.
  7. Khaliq, A., & Matloob, A. (2011). Weed-crop competition period in three fine rice cultivars under direct-seededrice culture. Pakistan Journal of Weed Science Research, 17(3), 229-243.
  8. Rao, A.N., Johnson, D.E., Sivaprasad, B., Ladha, J.K., & Mortimer, A. (2007). Weed management in direct seeded rice. Advances in Agronomy, 93, 153–255.
  9. Bouman, B. (2009). How much water does rice use?. Rice Today, 8, 28-29.
  10. Bouman, B.A.M., Peng, S., Castaneda, A.R., & Visperas, R.M. (2005). Yield and water use of irrigated tropical aerobic rice systems. Agric. Water Management, 74, 87–105.
  11. Farooq, M., Siddique, K.H., Rehman, H., Aziz, T., Lee, D.J., & Wahid, A. (2011). Rice direct seeding: Experiences, challenges and opportunities. Soil and Tillage Research, 111, 87-98.
  12. Filho, V.R., & Carvalho J. (1981). Weed control in upland rice (Oryza sativa). Planta daninha, 4(1),11-6.
  13. Alagbo, O., Akinyemiju, O.A., & Chauhan, B.S. (2022). Weed Management in Rainfed Upland Rice Fields under Varied Agro-Ecologies in Nigeria. Rice Science, 29 (4), 328-339, https://doi.org/10.1016/j.rsci.2021.11.004.
  14. Johnson,M., Rodenburg, J., Tanaka, A., Senthilkumar, K., Ahouanton, K., Dieng, I., Klotoe, A., Akakpo, C., Segda, Z., Yameogo, L.P., Gbakatchetche, H., Acheampong, G.K., Bam, R.K., Bakare, O.S., Kalisa, A., Gasore, E.R., Ani, S., Ablede, K., & Saito K. (2019). Farmers’ perceptions on mechanical weeders for rice production in sub-Saharan Africa. Experimental Agriculture, 55 (1), 117-131
  15. Sohrabi, S., & Gherekhloo, J. (2015). Investigating the status of invasive weeds of Iran. The 6th Iranian Weed Science Conference, 1–3 September, Birjand, Iran. 294–299.
  16. Jafarnejad Mozirji, S.Sh., Gherekhloo, J., Sohrabi, S., Siahmarguee, A., & Hassanpour-Bourkheili, S. (2025). Weed management and growth characteristics of two rice (Oryza sativa) cultivars under aerobic conditions in Sari township. Journal of Iranian Plant Protection Research, 39(2), [In Persian].https://doi.org/10.22067/JPP.2025.80593.1123
  17. Sohrabi, S., Rashed Mohassel, M.H., Ghanbari, A., & Gherekhloo, J. (2014). Phenological characteristics of the invasive weed Cucumis melo. 26. Deutsche Arbeitsbesprechung über Fragen der Unkrautbiologie und-bekämpfung, 11–13. März 2014 in Braunschweig.
  18. Mahdavi, F., Esmaeili, M.A., Fallah, A., & Pirdashti, H. (2006). Study of morphological characteristics, physiological indices, grain yield and its components in rice (Oryza sativa) landraces and improved cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences, 7 (4), 280-297. (In Persian).
  19. Ala, A., AghaAlikhani, M., Amiri Larijani, B., & Soufizadeh, S. (2014). Xomparison between direct-seeding and transplanting of rice in Mazandaran province: weed competition, yield and yield components. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(3), 463-475. [In Persian].
  20. Namuco, O.S., Cairns, J.E., & Johnson, D.E. (2009). Investigating early vigour in upland rice (Oryza sativa L.): Part I. Seedling growth and grain yield in competition with weeds. Field Crops Research, 113(3), 197-206.
  21. Tu, D., Wu, W., Xi, M., Zhou, Y., Xu, Y., Chen, J., Shao, C., Zhang, Y., & Zhao, Q. (2022). Effect of temperature and radiation on indica rice yield and quality in middle rice cropping system. Plants, 11(20),
  22. Hejazirad, P., Gherekhloo, J., Moumeni, A., Bagherani, N., Zeinali, E., & Soltani, A. (2023). Effect of weed management methods on agronomic traits, yield and yield components of Neda and aerobic rice cultivars under seeding and transplanting methods. Weed Research Journal, 2, 39-54. [In Persian].
  23. Durga, C., & Anitha, S. (2023). Conservation practices for weed management in upland rice- based cropping system. Journal of Tropical Agriculture, 60(2), 1-12.
  24. Aminpanah, H., Sorooshzadeh, A., Zand, E., & Momeni, A. (2012). investigation of light extinction coefficient and canopy structure of more and less competitiveness of rice cultivars (Oryza sativa) against barnyardgrass (Echinochloa crus-galli). Journal of Crop Production, 2(3), 69-84. [In Persian].
  25. Zohrabi, F., Khodarahmpour, Z., & Gilani, A. (2018). Response of yield and yield components of aerobic rices in climate condition of Ahvaz. Journal of Plant Production Research, 8(1), 37-48. [In Persian].
  26. Haefele, S.M., Johnson, D.E., M’Bodj, D., Wopereis, M.C.S., & Miezan, K.M. (2004). Field screening of diverse rice genotypes for weed competitiveness in irrigated lowland ecosystems. Field Crops Research, 88, 39–56.
  27. Zhao, D.L., Atlin, G.N., Bastiaans, L., & Spiertz, J.H.J. (2006). Cultivar weed competitiveness in aerobic rice: Heritability, correlated traits, and the potential for indirect selection in weed-free environments. Crop Science, 46, 372-380.
  28. Singh, S., Bhushan, L., Ladha, J.K., Gupta, R.K., Rao, A.N., & Sivaprasad, B. (2006). Weed management in dry-seeded rice (Oryza sativa) cultivated in the furrow-irrigated raised-bed planting system. Crop Protection, 25(5), 487-495.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 146
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 102


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب