آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 642 |
| تعداد مقالات | 6,712 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,305,062 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,692,546 |
بهینه سازی الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی آرمانی در حالت استفاده از منابع آبی مختلف مطالعه موردی: دشت ورامین | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2025.22688.3752 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد عرب1؛ حمید امیرنژاد* 2 | ||
| 1و کارشناس مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی استان تهران | ||
| 2اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: رشد جمعیت، صنعت و فعالیت‌های کشاورزی منجر به افزایش مصرف آب در بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی شده است که چالش جدیدی را برای برنامه‌ریزی و بهره‌برداری از منابع آب ایجاد کرده است. بنابراین، پروژه‌های آب نیاز به طراحی، اجرا و مدیریت کارآمد دارند. عدم تعادل منابع آب در دشت ورامین، ضرورت استفاده از سیاست‌های کارآمد مدیریت آب را مطرح ساخته است، یکی از راهکار‌های مناسب برای رسیدن به برداشت پایدار از منابع آب، ارائه الگوی مناسب کشت است. در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی بهینه‌سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی در دشت ورامین می‌پردازد. دو هدف اصلی در این مطالعه مدنظر قرار گرفته است، هدف اول ارایه الگوی مناسب کشت برای دستیابی همزمان به سود حداکثر و مصرف حداقل آب با منابع آبی موجود و هدف دوم دستیابی همزمان افزایش سطح کشت و حداکثرسازی سود با منابع آبی جدید می‌باشد. مواد و روش‌ها: رهیافت برنامه‌ریزی آرمانی، روشی مبتنی بر اصول بهینه‌سازی ریاضی است که به‌منظور تجزیه و تحلیل تصمیم‌های نهایی و مطلوب مدیران و مسئولان به شکل نامعادلات خطی ظاهر می‌شود. این مدل به‌دلیل لحاظ‌کردن دستیابی همزمان به چند هدف بر مبنای اولویت مسائل منطقه مورد مطالعه، انعطاف‌پذیری بیشتری در تصمیم‌گیری‌های واقعی مدیران واحدهای اقتصادی دارد. لذا، جهت دستیابی به اهداف مطالعه از مدل‌های برنامه‌ریزی ریاضی خطی و آرمانی در چهار سناریو استفاده گردید. در سناریوی اول هدف حداکثرسازی سود ناخالص، سناریوی دوم هدف حداقل‌سازی مصرف آب با حفظ سود، سناریوی سوم دستیابی همزمان به اهداف حداکثرسازی سود و حداقل‌سازی مصرف آب و سناریوی چهارم دستیابی همزمان به بکارگیری زمین و حداکثرسازی سود با منابع آبی جدید می‌باشد. یافته‌ها: نتایج سناریوی یک با هدف حداکثرسازی سود نشان داد که بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب و سود به‌ترتیب 33/4 و 26/19 و 22/14 درصد افزایش و مصرف آب 23/4 درصد کاهش داشته است. نتایج سناریوی 2 با هدف حداقل‌سازی مصرف آب با حفظ سود، نشان می‌دهد بهره‌وری اقتصادی آب به میزان 4/17 درصد افزایش و مصرف آب 81/14 درصد کاهش داشت. هدف اصلی اول تحقیق در سناریوی 3 بررسی شده و محصولاتی با بیشترین بهره‌وری اقتصادی در الگوی کشت پیشنهاد گردید که سبب رشد سود به میزان 22/14 درصد و کاهش مصرف آب به میزان 96/6 درصد می‌گردد. به‌دنبال هدف اصلی دوم تحقیق در سناریوی 4 مشخص گردید با افزایش 13/24 درصد آب کشاورزی، افزایش سطح کشت به میزان 80 هزار هکتار و سود نیز به‌میزان 16/34 درصد نسبت به وضعیت فعلی افزایش پیدا خواهد کرد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مشخص گردید الگوی کشت در هر چهار سناریو نسبت به وضعیت فعلی بهتر می‌باشد. همچنین، مشخص گردید محصولات جالیزی علاوه بر مصرف بالای آب، بهره‌وری اقتصادی آب پایینی نیز دارد و در هر چهار سناریو از الگو حذف شدند. لذا، توصیه می‌گردد این محصول در دشت ورامین که با پدیده نشست زمین مواجه است، کشت نگردد. همچنین، با توجه به اثر مثبت افزایش عرضه آب سطحی بر سطح زیرکشت، سطح تولید، بهبود تراز سفره‌های زیرزمینی، پیشنهاد گردید دولت با تسریع پروژه فاز 2 انتقال پساب تصفیه تهران شرایط بهبود اقتصاد کشاورزی دشت ورامین را فراهم کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی کشت؛ برنامه‌ریزی آرمانی؛ منابع آب؛ دشت ورامین | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 10 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب