آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 641 |
| تعداد مقالات | 6,678 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,122,144 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,580,576 |
امکان‌سنجی استفاده از بنتونیت در احیای پایداری خاکدانه در خاک کاربری‌های مختلف پس از وقوع آتش | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2025.22866.3766 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب براری شهیدانی1؛ لیلا غلامی* 2؛ عطاالله کاویان3 | ||
| 1دانشگاه ساری | ||
| 2گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| 3دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: پایداری خاک بیانگر مقاومت ساختمان خاک در برابر نیروهای خارجی مانند برخورد قطرات باران و فرسایش پاشمانی است. برخی عوامل انسانی مانند آتش‌سوزی نه تنها باعث کاهش پوشش گیاهی، لخت شدن سطح خاک و آسیب‌پذیری آن می‌شوند، بلکه اثرات مخربی بر پایداری خاکدانه‌های سطحی دارد. آتش‌سوزی با کاهش ماده آلی، کاهش پایداری خاکدانه‌ها و کاهش کیفیت خاک باعث مستعد شدن خاک برای فرسایش می‌شود. با توجه به اینکه استقرار پوشش گیاهی در مناطقی که دچار آتش‌سوزی شده به زمان و هزینه زیادی نیازمند است، کاربرد افزودنی‌های خاک به‌منظور احیا پوشش گیاهی و افزایش پایداری خاکدانه‌ها در مناطقی که دچار آتش‌سوزی شده، گام مهمی در احیای این مناطق است. کاربری اراضی بر تغییرات عامل فرسایش‌پذیری خاک اثرات معنی‌دار داشته و بررسی‌ها نشان داده است که کاربری جنگل در مقایسه با کاربری‌های مرتع و زراعی دارای کم‌‌ترین میزان عامل فرسایش‌پذیری خاک است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پایداری خاکدانه در خاک در قبل و بعد از آتش‌سوزی با استفاده از افزودنی بنتونیت با سطح‌های مختلف در کاربری‌های جنگل، مرتع و کشاورزی انجام شد. مواد و روش‌ها: ابتدا خاک جمع‌آوری شده از هر کاربری در کرت‌ها قرار گرفت و به وزن مخصوص در شرایط طبیعی رسانده شد و تحت شرایط آتش‌سوزی متوسط انجام شد. سپس خاکستر باقی‌مانده از سطح کرت‌های آتش‌سوزی جمع‌آوری گردید و شبیه‌سازی باران با شدت 90 میلی‌متر بر ساعت و مدت زمان 10 دقیقه در تیمارهای شاهد (خاک بدون افزودنی، خاک آتش‌سوزی شده و آتش‌سوزی نشده)، خاک آتش‌سوزی شده و نشده حاوی سطوح مختلف بنتونیت با مقادیر 15، 30 و 45 درصد در سه تکرار انجام شد. شبیه‌ساز باران استفاده شده در پژوهش حاضر روی یک ساختار فلزی به فرم A و با قابلیت تنظیم ارتفاع دو تا 7/2 متر مستقر شده است. برای اندازه گیری پایداری خاکدانه‌های خاک، خاک سطحی با مقدار حدود 50 گرم از سطح فنجان‌های پاشمان جمع‌آوری و با استفاده از روش الک تر، پایداری خاکدانه‌ها محاسبه شد. به‌منظور انجام کلیه تحلیل‌های آماری از نرم‌افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. به‌منظور استخراج مولفه‌های دانه‌بندی خاکدانه شامل میانگین، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی و هم‌چنین کلیه‌ی متغیرهای،10D، 50D، 90D، 10-D90D، 10D/90D، 25D-75D و 25D/75D برحسب میکرومتر در تیمارهای مختلف از ماکروی GRADISTAT تحت نرم‌افزار Excel استفاده شد.. یافته‌ها: تاثیر افزودنی بنتونیت روی خاک کاربری جنگل نشان داد که بنتونیت با سطح 15 درصد نسبت به دوسطح دیگر باعث افزایش پایداری خاکدانه‌ها در ذرات ریزتر و سطح‌های 30 و 45 درصد باعث افزایش پایداری خاکدانه‌ها در ذرات درشت‌تر شد. در کاربری مرتع هر سه سطح افزودنی باعث افزایش پایداری خاکدانه‌های درشت‌تر گردید. در کاربری کشاورزی افزودنی بنتونیت در سطوح 15 و 30 درصد روی پایداری خاکدانه‌های ریزتر تاثیرات بیش‌تری را نشان داد. تاثیر کاربری اراضی بر پایداری خاکدانه‌های خاک نشان داد که کاربری بر 10D، 50D، 90D، 10/D90D، 10D-90D، 25D/75D، 25D-75D، جورشدگی، چولگی و کشیدگی خاکدانه‌های خاک تاثیر معنی‌دار در سطح 99 درصد داشت. تیمار آتش‌سوزی نیز بر 90D، 10/D90D، 10D-90D، جورشدگی و کشیدگی خاکدانه‌های خاک در سطح 99 درصد معنی‌دار و بر 25D-75D در سطح 95 درصد معنی‌دار بود. اثر افزودنی بنتونیت در قبل و بعد از آتش بر 10D، 50D، 90D، 10/D90D، 10D-90D، 25D-75D و چولگی خاکدانه‌های خاک در سطح 99 درصد معنی‌دار بود. اثر متقابل کاربری‌ها و آتش‌سوزی نیز بر 90D، 10/D90D، 10D-90D، جورشدگی و کشیدگی خاکدانه‌های خاک در سطح 99 درصد معنی‌دار بود. هم‌چنین اثر متقابل کاربری‌ها و افزودنی بنتونیت بر 10D، 50D، 90D، 10/D90D، 10D-90D، 25D-75D و چولگی خاکدانه‌های خاک در سطح 99 درصد معنی‌دار و بر جورشدگی و کشیدگی در سطح 95 درصد معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزودنی بنتونیت می‌تواند به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و با ایجاد چسبندگی در سطح خاک، خاکدانه‌ها را در برابر برخورد قطرات باران پایدارتر کرده و فرسایش خاک را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که رس بنتونیت در مدیریت و کاهش فرسایش خاک مؤثر است؛ هر چند جمع‌بندی نهایی منوط به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر در عرصه‌های طبیعی است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزودنی بنتونیت می‌تواند به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و با ایجاد چسبندگی در سطح خاک، خاکدانه‌ها را در برابر برخورد قطرات باران پایدارتر کرده و فرسایش خاک را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که رس بنتونیت در مدیریت و کاهش فرسایش خاک مؤثر است؛ هر چند جمع‌بندی نهایی منوط به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر در عرصه‌های طبیعی است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزودنی بنتونیت می‌تواند به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و با ایجاد چسبندگی در سطح خاک، خاکدانه‌ها را در برابر برخورد قطرات باران پایدارتر کرده و فرسایش خاک را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که رس بنتونیت در مدیریت و کاهش فرسایش خاک مؤثر است؛ هر چند جمع‌بندی نهایی منوط به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر در عرصه‌های طبیعی است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزودنی بنتونیت می‌تواند به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و با ایجاد چسبندگی در سطح خاک، خاکدانه‌ها را در برابر برخورد قطرات باران پایدارتر کرده و فرسایش خاک را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که رس بنتونیت در مدیریت و کاهش فرسایش خاک مؤثر است؛ هر چند جمع‌بندی نهایی منوط به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر در عرصه‌های طبیعی است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزودنی بنتونیت می‌تواند به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و با ایجاد چسبندگی در سطح خاک، خاکدانه‌ها را در برابر برخورد قطرات باران پایدارتر کرده و فرسایش خاک را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که رس بنتونیت در مدیریت و کاهش فرسایش خاک مؤثر است؛ هر چند جمع‌بندی نهایی منوط به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر در عرصه‌های طبیعی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| افزودنی بنتونیت؛ آتش‌سوزی؛ پاشمان خاک؛ پایداری خاکدانه؛ شبیه‌ساز باران | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب