دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها636
تعداد مقالات6,653
تعداد مشاهده مقاله9,072,908
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,556,979
صادق زاده حمایتی, سعید, طالقانی, داریوش, رجبی, اباذر, آقائی زاده, محسن, صارمی راد, علی. (1403). زمان برداشت و تنوع ژنتیکی: راهبردهایی برای گزینش زودهنگام در اصلاح چغندرقند. , 17(4), 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2025.22907.2648
سعید صادق زاده حمایتی; داریوش طالقانی; اباذر رجبی; محسن آقائی زاده; علی صارمی راد. "زمان برداشت و تنوع ژنتیکی: راهبردهایی برای گزینش زودهنگام در اصلاح چغندرقند". , 17, 4, 1403, 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2025.22907.2648
صادق زاده حمایتی, سعید, طالقانی, داریوش, رجبی, اباذر, آقائی زاده, محسن, صارمی راد, علی. (1403). 'زمان برداشت و تنوع ژنتیکی: راهبردهایی برای گزینش زودهنگام در اصلاح چغندرقند', , 17(4), pp. 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2025.22907.2648
صادق زاده حمایتی, سعید, طالقانی, داریوش, رجبی, اباذر, آقائی زاده, محسن, صارمی راد, علی. زمان برداشت و تنوع ژنتیکی: راهبردهایی برای گزینش زودهنگام در اصلاح چغندرقند. , 1403; 17(4): 85-106. doi: 10.22069/ejcp.2025.22907.2648

زمان برداشت و تنوع ژنتیکی: راهبردهایی برای گزینش زودهنگام در اصلاح چغندرقند

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 5، دوره 17، شماره 4، دی 1403، صفحه 85-106    اصل مقاله (2.58 M)
نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.22907.2648
نویسندگان
سعید صادق زاده حمایتی* 1؛ داریوش طالقانی2؛ اباذر رجبی2؛ محسن آقائی زاده2؛ علی صارمی راد3
1مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران،
2مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
3مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
چکیده
سابقه و هدف: این مطالعه به بررسی تأثیر زمان‌های مختلف برداشت بر عملکرد و کیفیت رقم‌های مختلف چغندرقند می‌پردازد. با ارزیابی عملکرد رقم‌های متفاوت در زمان‌های مختلف برداشت، هدف این تحقیق تعیین این بود که آیا ارزیابی‌های کمی و کیفی اولیه می‌توانند نتایج نهایی را به‌دقت پیش‌بینی کنند یا خیر. تأیید این فرضیه می‌تواند به‌طور قابل توجهی به برنامه‌های اصلاحی با انتخاب زودهنگام، در نتیجه سرعت بخشیدن به توسعه رقم‌های چغندرقند با عملکرد و کیفیت بالا کمک کند.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق 13 رقم چغندرقند در پنج تاریخ برداشت (مرداد تا آبان هر 20 روز یک‌بار) به مدت دو سال زراعی در قالب طرح کرت‌های خردشده به‌صورت طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس مرکب با فرض اثر تصادفی برای سال و اثر ثابت برای رقم و تاریخ برداشت انجام شد. میانگین اثرات اصلی و برهمکنش آن‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن مقایسه شد. برای ارزیابی پتانسیل گزینش زودهنگام رقم‌ها از تجزیه رگرسیون استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس نتایج، اثرات اصلی سال، رقم و تاریخ برداشت و نیز برهمکنش‌های بین تاریخ برداشت- سال و تاریخ برداشت- رقم در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بر اساس نتایج، بیش‌ترین میزان عملکرد شکر سفید به برداشت پنجم سال 1401 با میانگین 36/11 تن در هکتار اختصاص یافت؛ کمترین مقدار صفت مذکور متعلق به برداشت اول در سال 1402 با میانگین عملکرد 75/2 تن در هکتار بود. نتایج مربوط به مقایسه میانگین برهمکنش تاریخ برداشت- رقم حاکی از برتری رقم‌های یلدا و حسنا به ترتیب در تاریخ‌های برداشت پنجم و چهارم با میانگین عملکرد 44/12 و 14/12 تن در هکتار بود. پس از آن‌ها، رتبه‌های بعدی بیشترین عملکرد به رقم‌های روبینا و شکوفا برداشت‌شده در تاریخ‌های برداشت چهارم و پنجم اختصاص یافت. تجزیه رگرسیونی مؤید رابطه خطی معنی‌دار بین شرایط محیطی و عملکرد در سطح احتمال یک درصد بود. این رابطه خطی نشان داد که با افزایش شاخص محیطی، در درجه اول به دلیل تأخیر در زمان برداشت افزایش متناظر در عملکرد شکر وجود دارد. این الگو نشان‌دهنده واکنش قابل پیش‌بینی و یکنواخت عملکرد شکر است. برهمکنش رقم- محیط (خطی) در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد که حاکی از آن است که اگرچه عملکرد از روند خطی تبعیت می‌کند، اما شیب خط رگرسیونی رقم‌های آزمایشی در سال‌ها و تاریخ‌های برداشت مختلف با یکدیگر متفاوت است. میانگین مربعات مربوط به انحراف از خط رگرسیونی غیر معنی‌دار بود. غیر معنی‌دار شدن این اثر حاکی از آن است که مقادیر مربوط به عملکرد شکر سفید رقم‌های آزمایشی کاملاً در اطراف خط رگرسیونی قرار دارند و واکنش یک رقم در طول تغییرات خطی سال‌ها و تاریخ‌های برداشت مختلف دارای نوسان نمی‌باشد. در واقع با وجود پیچیدگی‌های ناشی از برهمکنش ژنوتیپ- محیط (خطی)، واکنش رقم‌ها به تغییرات سال‌ها و تاریخ‌های برداشت مختلف نامنظم نیست، بلکه در اطراف خط رگرسیون پایدار است. تجزیه همبستگی اسپیرمن نتایج حاصل از تجزیه رگرسیونی را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که عملکرد کمی و کیفی در مراحل اولیه را نمی‌توان به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده قابل اعتماد عملکرد نهایی در نظر گرفت، مگر اینکه تاریخ برداشت تا اوایل مهرماه به تعویق افتد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که ارزیابی‌های اولیه عملکرد برای انتخاب اولیه قابل اعتماد نیستند. تأخیر در گزینش تا مهرماه اعتبار تصمیمات اصلاحی را افزایش می‌دهد و از انتخاب رقم‌های با پتانسیل ژنتیکی بهینه برای عملکرد بالا اطمینان حاصل می‌کند. این رویکرد به اصلاح‌کنندگان اجازه می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند که در نهایت منجر به توسعه رقم‌های چغندرقند با عملکرد کمی و کیفی بالا شود. با درک تعاملات بین عوامل ژنتیکی و محیطی، اصلاح‌کنندگان می‌توانند اثربخشی راهبرد‌های خود را بهبود بخشند و در نتیجه به شیوه‌های کارآمدتر کشت چغندرقند کمک کنند.
کلیدواژه‌ها
بلوغ؛ پتانسیل ژنتیکی؛ دوره رشد؛ رابطه خطی؛ عملکرد شکر
مراجع
  1. Dohm, J.C., Minoche, A.E., Holtgräwe, D., Capella-Gutiérrez, S., Zakrzewski, F., Tafer, H., Rupp, O., Sörensen, T.R., Stracke, R., & Reinhardt, R. (2014). The genome of the recently domesticated crop plant sugar beet (Beta vulgaris). Nature, 505(7487), 546-549.
  2. Monteiro, F., Frese, L., Castro, S., Duarte, M.C., Paulo, O.S., Loureiro, J., & Romeiras, M.M. (2018). Genetic and genomic tools to asssist sugar beet improvement: the value of the crop wild relatives. Frontiers in Plant Science, 9, 74-89.
  3. Ribeiro, I.C., Pinheiro, C., Ribeiro, C.M., Veloso, M.M., Simoes-Costa, M.C., Evaristo, I., Paulo, O.S., & Ricardo, C.P. (2016). Genetic diversity and physiological performance of Portuguese wild beet (Beta vulgaris maritima) from three contrasting habitats. Frontiers in Plant Science, 7, 193305.
  4. Sadeghzadeh Hemayati, S., Saremirad, A., Hosseinpour, M., Jalilian, A., Ahmadi, M., Azizi, H., Hamidi, H., Hamdi, F., & Matloubi Aghdam, F. (2022). Evaluation of white sugar yield stability of some commercially released sugar beet cultivars in Iran from 2011-2020. Seed and Plant Journal, 38(3), 339-364. (In Persian). https://doi.org/10.22092/spj.2023.362024.1305
  5. Tomaszewska, J., Bieliński, D., Binczarski, M., Berlowska, J., Dziugan, P., Piotrowski, J., Stanishevsky, A., & Witońska, I. (2018). Products of sugar beet processing as raw materials for chemicals and biodegradable polymers. RSC Advances, 8(6), 3161-3177.
  6. Draycott, A.P. (2008). Sugar beet. (Ed.): Draycott, A.P.. Oxford, lackwell Publishing Ltd, UK, PP. 1-8.
  7. Sadeghzadeh Hemayati, S., Hamdi, F., Saremirad, A., & Hamze, H. (2024). Genotype by environment interaction and stability analysis for harvest date in sugar beet cultivars. Scientific Reports, 14(1), 16015.
  8. Marin, F.R., Rattalino Edreira, J.I., Andrade, J.F., & Grassini, P. (2021). Sugarcane yield and yield components as affected by harvest time. Sugar Tech, 23, 819-826.
  9. Nagib, S., El-Azez, A., & Ali, A. (2018). Evaluation of some new sugar beet varieties as affected by different harvest ages under conditions of Minia Governorate. Journal of Plant Production, 9(12), 1175-1180.
  10. Wang, J., Sun, X., Xu, Y., Wang, Q., Tang, H., & Zhou, W. (2021). The effect of harvest date on yield loss of long and short-grain rice cultivars (Oryza sativa) in Northeast China. European Journal of Agronomy, 131, 126382.
  11. Taleghani, , Hosseinpour, M., Nemati, R., & Saremirad, A. (2023). Study of the possibility of winter sowing of sugar beet (Beta vulgaris L.) early cultivars in Moghan region, Iran [Scientific & Research]. Iranian Society of Crops and Plant Breeding Sciences, 24(4), 319-334. (In Persian). http://agrobreedjournal.ir/article-1-1269-fa.html
  12. Hoffmann, C.M., & Kluge-Severin, S. (2011). Growth analysis of autumn and spring sown sugar beet. European Journal of Agronomy, 34(1), 1-9.
  13. Hassani, M., Mahmoudi, S.B., Saremirad, A., & Taleghani, D. (2024). Genotype by environment and genotype by yield*trait interactions in sugar beet: analyzing yield stability and determining key traits association. Scientific Reports, 13(1), 23111. https://doi.org/10.1038/s41598-023-51061-9
  14. Taleghani, D., Rajabi, A., Hemayati, S.S., & Saremirad, A. (2022). Improvement and selection for drought-tolerant sugar beet (Beta vulgaris ) pollinator lines. Results in Engineering, 13, 100367.
  15. Taleghani, D., Rajabi, A., Saremirad, A., & Darabi, S. (2024). Estimation of gene action and genetic parameters of some quantitative and qualitative characteristics of sugar beet (Beta vulgaris) by line × tester analysis. Crop Breeding, 15(48), 201-212. [In Persian]. (In Persian).
  16. Saremirad, A., Hamdi, F., & Taleghani, D. (2023). Evaluation of genetic diversity in sugar beet (Beta vulgaris ) hybrids in terms of yield, qualitative and germination traits. Applied Field Crops Research, 35(3), 87-67. (In Persian). https://doi.org/10.22092 /aj.2023.357194.1580
  17. Rajabi, A., Ahmadi, M., Bazrafshan, M., Hassani, M., & Saremirad, A. (2023). Evaluation of resistance and determination of stability of different sugar beet (Beta vulgaris ) genotypes in rhizomania-infected conditions. Food Science & Nutrition, 11(3), 1403-1414. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/fsn3.3180
  18. Milford, G., Jarvis, P., & Walters, C. (2010). A vernalization-intensity model to predict bolting in sugar beet. The Journal of Agricultural Science, 148(2), 127-137.
  19. Schnepel, K., & Hoffmann, C. (2016). Effect of extending the growing period on yield formation of sugar beet. Journal of Agronomy and Crop Science, 202(6), 530-541.
  20. (2021). Climatic features of Karaj. http://www.alborz-met.ir/Index.aspx?page_=form&lang=1&sub=0&tempname=Default&PageID=7971
  21. Kunz, M., Martin, D., & Puke, H. (2002). Precision of beet analyses in Germany explained for polarization. Zucker Industrie, 127(1), 13-21.
  22. Reinfeld, E., Emmerich, G., Baumgarten, C., Winner, & Beiss, U. (1974). Zur Voraussage des Melassez zuckersaus Ruben analysen Zucker. Chapman & Hall, World Crop Series.
  23. Cook, D., & Scott, R. (1993). The sugar beet crop: science into practice. Champan and Hall Press.
  24. R Core Team. (2018). R: A language and environment for statistical computing. In. Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing.
  25. Grubbs, F.E. (1969). Procedures for detecting outlying observations in samples. Technometrics, 11(1), 1-21.
  26. Bartlett, M.S. (1937). Properties of sufficiency and statistical tests. Proceedings of the Royal Society of London. Series A-Mathematical and Physical Sciences, 160(901), 268-282.
  27. Moore, K.J., & Dixon, P.M. (2015). Analysis of combined experiments revisited. Agronomy Journal, 107(2), 763-771.
  28. Wickham, H. (2016). Elegant graphics for data analysis. Springer. https://doi.org/10-1007-978-3319-24277-4-9
  29. Eberhart, S.T., & Russell, W. (1966). Stability parameters for comparing varieties 1. Crop Science, 6(1), 36-40.
  30. Wissler, C. (1905). The Spearman correlation formula. Science, 22(558), 309-311.
  31. Hamidi, H., Ahmadi, M., & Taleghani, D. (2022). Selection of suitable sugar beet genotypes for winter sowing (Pending) in Torbat-e-Jam region. Iranian Journal of Field Crops Research, 20(3), 335-348. https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.74787.1138. [In Persian].
  32. Taleghani, D., Saremirad, A., Hosseinpour, M., Ahmadi, M., Hamidi, H., & Nemati, R. (2022). Genotype × environment interaction effect on white sugar yield of winter-sown short-season sugar beet (Beta vulgaris ) cultivars. Seed and Plant Journal, 38(1), 53-69. https://doi.org/10.22092/spj.2022,360021,1275. [In Persian].
  33. Märländer, B., Hoffmann, C., Koch, H.J., Ladewig, E., Merkes, R., Petersen, J., & Stockfisch, N. (2003). Environmental situation and yield performance of the sugar beet crop in Germany: heading for sustainable development. Journal of Agronomy and Crop Science, 189(4), 201-226.
  34. Jaggard, K., Koch, H., Sanz, J. A., Cattanach, A., Duval, R., Eigner, H., Legrand, G., Olsson, R., Qi, A., & Thomsen, J. (2012). The yield gap in some sugar beet producing countries. International Sugar Journal, 114(1363), 496-510.
  35. Hanse, B., Tijink, F. G., Maassen, J., & Van Swaaij, N. (2018). Closing the yield gap of sugar beet in the Netherlands—a joint effort. Frontiers in Plant Science, 9, 184-195.
  36. Scott, R., & Jaggard, K. (2000). Impact of weather, agronomy and breeding on yields of sugarbeet grown in the UK since 1970. The Journal of Agricultural Science, 134(4), 341-352.
  37. Zeddies, J. (2006). Die neue EU-Zuckermarktordnung–Beschlüsse, Auswirkungen und Bewertung. German Journal of Agricultural Economics, 55(2), 97-99.
  38. Zimmermann, B., & Zeddies, J. (2000). Productivity development in sugar beet production and economic evaluation of progress in breeding. German Journal of Agricultural Economics/Agrarwirtschaft, 49(5), 195-205.
  39. Jansen, R., & Stibbe, C. (2007). Impact of plant breeding on the profitability of sugar beet production. International Sugar Journal, 109, 227-233.
  40. Javaheri, M.A., Zainaldini, A., & Najafi Nejad, H. (2004). The effect of planting date on sugar beet growth indicators in Arzoiye plain (autumn sowing). Research and Construction, 17(1), 64-69.
  41. Sadeghzadeh Hemayati, S., Shirzadi, M., Aghaeezadeh, M., Taleghani, D., Javaheri, M., & Aliasghari, A. (2012). Evaluation of sowing and harvesting date effects on yield and quality of five sugar beet cultivars in Jiroft region (autumn planting). Journal of Sugar Beet, 28(1), 42-25. [In Persian].
  42. Taleghani, D., Moharamzadeh, M., Hemayati, S.S., Mohammadian, R., & Farahmand, R. (2011). Effect of sowing and harvest time on yield of autumn-sown sugar beet in Moghan region in Iran. Seed and Plant Production Journal, 27(2), 355-371. [In Persian].
  43. Vahidi, H., Mirshekari, B., Sadeghzadeh Hemayati, S., Rajabi, A., & Yarnia, M. (2018). Response of quantitative and qualitative characteristics of sugar beet genotypes to different sowing and harvest dates. Journal of Sugar Beet, 34(1), 1-15. [In Persian].
  44. Javaheri, M.A. (2023). Effect of sowing and harvesting dates on root yield and some quality characteristics of sugar beet. Crop Science Research in Arid Regions, 4(2), 321-331. [In Persian].
  45. Mirzaei, M.R., & Saremirad, A. (2023). Estimation of gene action and genetic parameters of some characteristics related to sugar beet (Beta vulgaris ) seed germination by line× tester analysis. Journal of Crop Production, 16(4), 67-92. [In Persian].
  46. Wahab, A., Abdi, G., Saleem, M.H., Ali, , Ullah, S., Shah, W., Mumtaz, S., Yasin, G., Muresan, C.C., & Marc, R.A. (2022). Plants' physio-biochemical and phyto-hormonal responses to alleviate the adverse effects of drought stress: A comprehensive review. Plants, 11(13), 1-14. https://doi.org/10.390/plants11131620
  47. Jammer, A., Albacete, A., Schulz, B., Koch, W., Weltmeier, F., van der Graaff, E., Pfeifhofer, H. W., & Roitsch, T. G. (2020). Early-stage sugar beet taproot development is characterized by three distinct physiological phases. Plant Direct, 4(7), e00221. https://doi.org /10.1002/pld3.221
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 124
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 109


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب