آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 626 |
| تعداد مقالات | 6,517 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,746,955 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,317,538 |
تحلیل رویکرد‌های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی در برآورد محدوده جریان مطلوب زیست‌محیطی رودخانه زاینده‌رود | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آذر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2024.22357.3726 | ||
| نویسندگان | ||
| یوسف رجبی زاده دارزینی1؛ کورش قادری* 2؛ محبوبه حاجی اسماعیلی3؛ محمد مهدی ملک پور شهرکی1 | ||
| 1بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| 2دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
| 3دانشجوی فوق دکتری، گروه علوم محیطی و زیستی، دانشگاه کارلستاد، سوئد | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: تخصیص جریان زیست‌محیطی رودخانه‌ها یک عامل نادیده گرفته شده در مدیریت پایدار منابع آب در ایران و ضرورتی انکارناپذیر برای حفظ اکوسیستم‌های موجود در حوضه‌های آبریز کشور و همچنین جلوگیری از نابودی تالاب‌ها و رودخانه‌های منتهی به دریاچه‌ها می‌باشد. در کشور نیاز به تحقیقات متعدد به منظور استفاده از روش‌های نوین، پیشرو و دقیق در راستای ارزیابی جریان زیست‌محیطی و تعیین میزان اعتبار به‌کارگیری آن برای رودخانه‌های داخل کشور به ویژه برای رودخانه‌های دارای گونه‌های با ارزش بیولوژیکی بالا می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی جریان زیست‌محیطی به روش محدوده تغییرپذیری زاینده‌رود و مقایسه آن با روش‌های هیدرولوژیکی تنانت، آرکانزاس و روش هیدرولیکی محیط خیس شده می‌باشد تا بهترین روش ارزیابی جریان زیست‌محیطی در رودخانه زاینده‌رود مشخص و پیشنهاد گردد. مواد و روش‌ها: در تحقیق حاضر، ارزیابی جریان زیست‌محیطی رودخانه زاینده‌رود با استفاده از روش محدوده تغییرپذیری انجام شد و با روش‌های تنانت، آرکانزاس و محیط خیس شده با الگوریتم شیب منحنی مقایسه گردید. محدوده مطالعاتی حدفاصل سد زاینده‌رود تا تالاب گاوخونی تعیین گردید و در مسیر خود به 3 بازه تقسیم شد که شامل 8 ایستگاه هیدرومتری در طول رودخانه زاینده‌رود می‌باشد. سری آماری جریان مورد استفاده در تحقیق حاضر از ابتدای سال تاسیس ایستگاه‌های هیدرومتری تا آخرین سالی که داده‌ها موجود بودند یعنی سال 1397در نظر گرفته شده است و مقادیر دبی متوسط روزانه برای کلیه ایستگاه‌های هیدرومتری موجود در رودخانه زاینده‌رود از اداره آب منطقه‌ای اصفهان جمع‌آوری شده است. داده‌های جریان در این تحقیق برای هر ایستگاه از سال تاسیس آن تا آخرین سالی که داده‌های جریان موجود بود طبیعی‌سازی شد و در محاسبات لحاظ گردید. یافته‌ها: بر اساس ارزیابی نتایج، جریان زیست‌محیطی برآورد شده به ترتیب در روش محیط خیس شده 70%، آرکانزاس 60%، محدوده تغییرپذیری 49% و تنانت 26% میانگین جریان سالانه رودخانه می‌باشد. روش تنانت عملا درصد کمی از جریان رودخانه را برای نیاز زیست‌محیطی رودخانه در نظر می‌گیرد و قطعا کافی نیست. روش‌های محیط خیس شده و آرکانزاس نیز از نظر تئوری درصدهای مطمئنی برای نیاز زیست‌محیطی رودخانه پیشنهاد می‌دهند اما از نظر اجرایی و با توجه به تخصیص عادلانه آب بین همه ذینفعان تقریبا این دو روش قابل انجام نیستند. روش محدوده تغییرپذیری برنامه بهتری ارائه می‌دهد و درصد جریان نسبتا معقولانه‌تر و قابل اجراتری نسبت به سایر روش‌ها پیشنهاد داده است که باید مدنظر مدیران و کارشناسان جهت تخصیص حقابه زیست‌محیطی قرار گیرد. نتیجه گیری: مقادیر پیشنهادی جریان زیست‌محیطی به روش‌های انجام شده در این تحقیق بخصوص روش محدوده تغییرپذیری، قادر به حفاظت از رژیم طبیعی جریان برای نگهداری از ارزشهای اکولوژیکی رودخانه و استفرار شرایط مطلوب برای زیستن گونه‌های آبزی می‌باشد. بنابراین، روش‌های مذکور با توجه به مزایا و معایبی که دارند و متناسب با شرایط هر پروژه، می‌توانند در امور مدیریتی و برنامه‌های اجرایی مهندسان و متخصصان اکوهیدرولیکی استفاده گردند و به برآورد یک محدوده جریان زیست‌محیطی مطلوب برای رودخانه‌ی زاینده‌رود و مدنظر قرار دادن آن در طرح‌ها و پروژه‌های ساماندهی و احیای رودخانه کمک کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اکوهیدرولیک؛ مطلوبیت زیستگاه؛ رویکرد هیدرولوژیکی؛ رویکرد هیدرولیکی؛ نرم‌افزار IHA | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 68 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب