دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها636
تعداد مقالات6,653
تعداد مشاهده مقاله9,072,903
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,556,978
دهقانی, فرهاد, رضایی, حامد. (1399). مدیریت کود نیتروژن تحت تاثیر تنش گرما در دوره گرده‌افشانی کینوا. , 13(3), 159-178. doi: 10.22069/ejcp.2021.18055.2335
فرهاد دهقانی; حامد رضایی. "مدیریت کود نیتروژن تحت تاثیر تنش گرما در دوره گرده‌افشانی کینوا". , 13, 3, 1399, 159-178. doi: 10.22069/ejcp.2021.18055.2335
دهقانی, فرهاد, رضایی, حامد. (1399). 'مدیریت کود نیتروژن تحت تاثیر تنش گرما در دوره گرده‌افشانی کینوا', , 13(3), pp. 159-178. doi: 10.22069/ejcp.2021.18055.2335
دهقانی, فرهاد, رضایی, حامد. مدیریت کود نیتروژن تحت تاثیر تنش گرما در دوره گرده‌افشانی کینوا. , 1399; 13(3): 159-178. doi: 10.22069/ejcp.2021.18055.2335

مدیریت کود نیتروژن تحت تاثیر تنش گرما در دوره گرده‌افشانی کینوا

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 10، دوره 13، شماره 3، آذر 1399، صفحه 159-178    اصل مقاله (2.47 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2021.18055.2335
نویسندگان
فرهاد دهقانی* 1؛ حامد رضایی2
1استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی- یزد- ایران
2موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
سابقه و هدف: کینوا (Chenopodium quinoa) گیاه هالوفیت اختیاری می‌باشد که برای کشت در اراضی شور نیز مورد توجه قرارگرفته است. اگر چه بیشتری مطالعات نیاز غذایی کینوا بر مدیریت مصرف نیتروژن متمرکز است ولی شرایط اقلیمی و تولید ارگانیک این گیاه در کشورهای مبداء مانند بولیوی و پرو، باعث شده گیاه از بقایای کود محصول قبلی استفاده کرده مدیریت مصرف کود اوره و سایر عناصر پرمصرف و کم مصرف کمتر مورد بررسی قرار گیرد (19). در این شرایط مصرف بهینه کود خصوصاً کودهای نیتروژنی به منظور جلوگیری از ورس، امکان برداشت مکانیزه و افزایش عملکرد اهمیت زیادی دارد. شرایط اقلیمی تاثیر بسیار زیادی در عملکرد کینوا دارد. مهمترین تنش در فلات مرکزی علاوه بر شوری، تنش گرما در دوره گرده‌افشانی و پرشدن دانه است که موجب کاهش شدید عملکرد می-شود (21). هدف از این آزمایش مدیریت بهینه کود نیتروژن در شرایط متغییر محیطی است.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تعیین نیاز کودی کینوا در شرایط نرمال و تنش گرما در دوره گرده‌افشانی آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق یزد انجام شد. ترکیبات تیماری شامل 9 تیمار با مقادیر مختلف نیتروژن ( 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم اوره در هکتار) و تقسیط (دو تقسیط هنگام کشت و اوایل غنچه دهی و سه تقسیط هنگام کاشت، اوایل غنچه دهی و اوایل گلدهی) بعلاوه یک تیمار شاهد بدون مصرف کود در سه تکرار بود. کشت کینوا رقم تیتیکاکا در تاریخ 11 شهریور 1396 و 16 مرداد 1397 انجام گردید. شوری آب آبیاری بعد از کشت dS/m 8 و سپس هر دو هفته یکبار با آب شوری dS/m 14 آبیاری شد. بعد از برداشت عملکرد و اجزای عملکرد و درصد نیتروژن دانه اندازه‌گیری شد. میزان کارایی مصرف نیتروژن، سودمندی جزئی، بازیافت نیتروژن مصرفی و میزان درجه روز رشد مورد نیاز هر مرحله رشدی محاسبه گردید. تجزیه داده‌ها در هر سال به دلیل معنی‌دار بودن آزمون بارتلت بطور جداگانه با نرام افزار SAS v9.1 انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که سطح کاربرد تیمار کودی بر عملکرد و زیست توده تولیدی تاثیر معنی‌دار داشت. در سال اول بیشترین عملکرد دانه در سطح کود 200 کیلوگرم در هکتار با عملکرد 2 تن در هکتار بدست آمد. در سطوح پایان کودی کارایی جذب و میزان بازیافت نیتروژن مصرفی بیشتر بود و تیمارهای سه تقسیط بهتر از دو تقسیط بود. در سطوح بالای کود تاثیر تقسیط کمتر از سطوح پایین‌تر کود بود. میزان برداشت نیتروژن در دسترس در تیمار شاهد 8/2 و در تیمار 200 کیلوگرم در هکتار 3/6 گرم در متر مربع بود. بیشترین کارایی بازیافت در تیمار 50 کیلوگرم و 3 تقسیط مشاهده شد. درصد نیتروژن دانه در شاهد بطورمعنی‌داری کمتر از تیمارهای کودی بود و بین تیمارهای کودی اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد که نشان دهنده توانایی گیاه در کارایی بازیافت نیتروژن به دانه و حفظ درصد پروتئین در سیستم‌های کم نهاده تحت تنش شوری است. در سال دوم تنش گرما در دوره گرده‌افشانی موجب شد عملکرد دانه و میزان برداشت نیتروژن به ترتیب 62 و 59 درصد کاهش یابد. تاثیر تنش گرمایی در دوره گرده‌افشانی کینوا موجب کاهش کارایی استفاده از کود و کاهش شدید عملکرد شد ولی بر درصد نیتروژن دانه و وزن هزار دانه تاثیری نداشت.
نتیجه‌گیری: نیاز کودی، کارایی استفاده از کود و بازیافت نیتروژن دانه کینوا تحت تاثیر شرایط اقلیمی مختلف تغییر کرد، گرچه درصد نیتروژن تجمع یافته در دانه تغییر معنی‌داری نداشت، بنابراین نیاز است جهت رسیدن به نتیجه مطلوب مدیریت کودی در شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت تعیین شود.
کلیدواژه‌ها
کود اوره؛ تقسیط؛ تنش؛ Chenopodium quinoa
مراجع
  1. Abugoch James, L.E. 2009. Chapter 1 Quinoa (Chenopodium quinoa): Composition, Chemistry, Nutritional, and Functional Properties. Vol. Volume 58: pp. 1-31. In L. T. Steve (eds), Advances in food and nutrition research. Elsevier Inc.
  2. Adolf, V. , Jacobsen, S. E., and Shabala, S. 2012. Salt tolerance mechanisms in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Env. Exp. Bot. 92: 43-54.
  3. Adolf, V.I., Shabala, S., Andersen, M.N., Razzaghi, F., and Jacobsen, S.E. 2012. Varietal differences of quinoa’s tolerance to saline conditions. Plant and Soil. 357: 1-13.
  4. Alandia, G., Jacobsen, S.E., Kyvsgaard, N.C., Condori, B., and Liu, F. 2016. Nitrogen sustains seed yield of quinoa under intermediate drought. J. Agron. Crop 202: 4. 281-291.
  5. Alvar-Beltrán, J., Dao, A., Dalla Marta, A., Saturnin, C., Casini, P., Sanou, J., and Orlandini, S. 2019. Effect of drought, nitrogen fertilization, temperature and photoperiodicity on quinoa plant growth and development in the Agron. 9: 10. 1-16.
  6. Bastidas, E., Roura, R., Rizzolo, D., Massanés, T., and Gomis, R. 2016. Quinoa (Chenopodium quinoa Willd), from nutritional value to potential health benefits: an integrative review. J. Nutr. Food Sci. 6: 3. 2-10.
  7. Bazile, D., Bertero, H.D., and Nieto, C. 2015. State of the art report on quinoa around the world in 2013: FAO. 605 p.
  8. Cole, D.L., Woolley, R.K., Tyler, A., Buck, R.L., and Hopkins, B.G. 2020. Mineral nutrient deficiencies in quinoa grown in hydroponics with single nutrient salt/acid/chelate sources. J. Plant Nut. 43: 11. 1661-1673.
  9. Fawy, H.A., Attia, M.F., and Hagab, R.H. 2017. Effect of nitrogen fertilization and organic acids on grains productivity and biochemical contents of quinoa plant grown under soil conditions of ras sader-sinai. Egyptian. J. Desert Res. 67: 1. 171-185.
  10. Garcia, M., Condori, B., and Castillo, C.D. 2015. Agroecological and agronomic cultural practices of quinoa in South America. (pp. 25-46). In Murphy, K., and Matanguihan, J. (eds). Quinoa: Improvement and Sustainable Production: Wiley Online Library.
  11. Gomaa, E.F. 2013. Effect of Nitrogen, Phosphorus and Biofertilizers on Quinoa Plant (Chenopodium quinoa). J. Appl. Sci. Res. 9: 8. 5210-5222.
  12. Hinojosa, L., Matanguihan, J.B., and Murphy, K.M. 2019. Effect of high temperature on pollen morphology, plant growth and seed yield in quinoa (Chenopodium quinoa). J. Agron. Crop Sci. 205: 1. 33-45.
  13. Jacobsen, S.E., and Christiansen, J. 2016. Some agronomic strategies for organic quinoa (Chenopodium quinoa ). J. Agron. Crop Sci. 202: 454-463.
  14. Kakabouki, I.P., Hela, D., Roussis, I., Papastylianou, P., Sestras, A.F., and Bilalis, D.J. 2018. Influence of fertilization and soil tillage on nitrogen uptake and utilization efficiency of quinoa crop (Chenopodium quinoa). J. Soil Sci. Plant Nutr. 18: 1. 220-235.
  15. Kansomjet, P., Thobunluepop, P., Lertmongkol, S., Sarobol, E., Kaewsuwan, P., Junhaeng, P., and Ivan, M. 2017. Response of physiological characteristics, seed yield and seed quality of quinoa under difference of nitrogen fertilizer management. Am. J. Plant Physiol. 12: 20-27.
  16. Erley, S.A.G., Kaul, H.P., Kruse, M., and Aufhammer, W. 2005. Yield and nitrogen utilization efficiency of the pseudocereals amaranth, quinoa, and buckwheat under differing nitrogen fertilization. Eur. J. Agron. 22: 1. 95-100.
  17. Koyro, H.W., Lieth, H., and Eisa, S.S. 2008. Salt tolerance of Chenopodium quinoa, grains of the andes: Influence of salinity on biomass production, yield, composition of reserves in the seeds, water and solute relations. pp: 133-145. In: Lieth, H et al. (eds.), Mangroves and Halophytes: Restoration and Utilisation.
  18. Mahmoud, A.H., and Sallam, S. 2017. Response of quinoa (Chenopodium quinoa Willd) plant to nitrogen fertilization and irrigation by saline water. Alex. Sci. Exch. J. 38: 2. 326-334.
  19. Murphy, K.S., and Matanguihan, J. 2015. Quinoa: Improvement and sustainable production: John Wiley Sons. 258 p.
  20. Razzaghi, F., Plauborg, F., Jacobsen, S.E., Jensen, C.R., and Andersen, M.N. 2012. Effect of nitrogen and water availability of three soil types on yield, radiation use efficiency and evapotranspiration in field-grown quinoa. Agric. Water Manag. 109: 20-29.
  21. Salehi, M., Soltani, V., and Dehghani, F. 2019. Effect of sowing date on phenologic stages and yield of Quinoa (Chenopodium quinoa) under saline condition. Env. Stresses in Crop Sci. 12: 3. 923-932. (In Persian)
  22. Sanchez, L.A.H. 2018. Effect of heat and drought stress in quinoa (Chenopodium quinoa): Ph.D thesis, Washington State University.
  23. Soltani, A.Sinclair, T.R. 2011. A simple model for chickpea development, growth and yield. Field Crops Res. 124:252-260.
  24. Shams, A. 2012. Response of quinoa to nitrogen fertilizer rates under sandy soil conditions. Paper presented at the Proc. 13th International Conf. Agron., Fac. of Agric., Benha Univ., Egypt.
  25. Shoman, A. 2018. Effect of sowing dates and nitrogen on productivity of quinoa (Chenopodium quinoa) at desert areas. J. Plant Prod. 9: 4. 327-332.
  26. Tovar, J.C., Quillatupa, C., Callen, S.T., Castillo, S.E., Pearson, P., Shamin, A., Gehan, M.A. 2020. Heating quinoa shoots results in yield loss by inhibiting fruit production and delaying maturity. The Plant J. 102: 5. 1058-1073.
  27. Wang, N., Wang, F., Shock, C.C., Meng, C., and Qiao, L. 2020. Effects of management practices on quinoa growth, seed yield, and quality. Agron. 10: 3. 445-460.
 

  1. Wieme, R.A., Carpenter-Boggs, L.A., Crowder, D.W., Murphy, K.M., and Reganold, J.P. 2020. Agronomic and economic performance of organic forage, quinoa, and grain crop rotations in the Palouse region of the Pacific Northwest, USA. Agric Syst. 177: 102709.
  2. Wieme, R.A., Reganold, J.P., Crowder, D.W., Murphy, K.M., and Carpenter-Boggs, L.A. 2020. Productivity and soil quality of organic forage, quinoa, and grain cropping systems in the dryland Pacific Northwest, USA. Agric. Ecosyst. Environ. 293: 106838.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 539
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 477


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب