آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 654 |
| تعداد مقالات | 6,815 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,747,383 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,141,484 |
تعیین حریم کیفی رودخانه با استفاده از تلفیق روش USDA و آسیبپذیری کیفی (مطالعه موردی: رودخانه آب شیرین) | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقاله 6، دوره 25، شماره 4، مهر و آبان 1397، صفحه 113-132 اصل مقاله (2.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2018.13873.2861 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید کاردان مقدم1؛ سامان جوادی* 2؛ رضا روزبهانی3؛ مهدی محمدی قلعه نی4 | ||
| 1کارشناس پژوهشی موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو | ||
| 2گروه آموزشی آبیار ی و زهکشی پردیس ابوریحان | ||
| 3عضوء هیئت علمی موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو | ||
| 4دانش‌آموخته دکتری منابع آب دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: تعیین حریم کیفی منابع آب سطحی با توجه به حساسیت و آسیبپذیری بالای آن به آلودگی نسبت به منابع آب زیرزمینی در ارجحیت قرار دارد. از طرف دیگر در تعیین حریم کیفی رودخانه‌ها براساس نوع هدف مورد نظر و میزان اهمیت رودخانه در منطقه، می‌توان مقادیر متفاوتی از اطراف بستر رودخانه را در نظر گرفت. از مهمترین اهداف مورد نظر در تعیین حریم کیفی می‌توان به کنترل و کاهش آلودگی آب، کنترل فرسایش و یا ایجاد پناهگاه‌های حیات وحش اشاره نمود. مواد و روشها: سازمان کشاورزی ایالات متحده (USDA ) عوامل مختلف فیزیوگرافی رودخانه از جمله توپوگرافی، ظرفیت نگهداشت خاک و پوشش گیاهی را در تعیین حریم کیفی رودخانه موثر دانستند. از اینرو در تعیین حریم کیفی به روش USDA بر مبنای سه فاکتور و از طرف دیگر از آنجا که در روش USDA تنها عوامل فیزیکی منطقه در نظر گرفته شده است، از اینرو در این مطالعه جهت لحاظ نمودن تاثیر کیفیت رودخانه در تعیین حریم آن از تلفیق روش USDA با آسیب-پذیری کیفی برای نخستین بار استفاده شده است. این مطالعه روی یکی از رودخانه‌های اصلی در استان کهگیلویه و بویراحمد بنام رودخانه آب‌شیرین انجام گرفته که سرشاخه‌های آن بطور کامل مورد تجزیه و تحلیل کیفی قرار گرفته است. در این راستا به منظور تعیین آسیبپذیری کیفی رودخانه جهت تعیین حریم کیفی، نمونه برداری از رودخانه در 9 ایستگاه در اسفندماه سال 1394 صورت پذیرفت. یافته‌ها: در این مطالعه، روشی جدید جهت تعیین حریم کیفی رودخانه با درنظر گرفتن روش ارائه شده از سوی USDA و تلفیق آن با آسیبپذیری کیفی مبتنی بر نمونه‌برداری ارایه می‌گردد. روش USDA با تلفیق لایه‌های شیب، نوع خاک و پوشش گیاهی اطراف رودخانه میزان حریم اولیه رودخانه را تعیین می‌کند. در مرحله بعد به منظور تعیین آسیبپذیری کیفی رودخانه آب‌شیرین، نمونه‌برداری در مسیر جریان رودخانه انجام گردید. تحلیل نتایج نمونه‌برداری نشان داد از بین کلیه پارامترهای کیفی، غلظت نیترات، BOD و Ec نسبت به سایر پارامترهای کیفی بخصوص در برخی از بازه‌های رودخانه به ویژه در محل تلاقی سرشاخه‌های آن بالاتر می‌باشد. از طرف دیگر در زمینه کاهش غلظت این پارامترهای کیفی در اطراف بستر رودخانه، تحقیقاتی توسط محققین صورت گرفته که ضروری است جهت کاهش غلظت این پارامترها عرض پیشنهادی به حریم کیفی رودخانه اضافه شود. به عبارت دیگر چنانچه حریم کیفی رودخانه در بازه‌هایی که میزان غلظت آن بالاتر از حد مجاز است، افزایش یابد سبب کاهش و یا حذف آلاینده‌ی انتقالی به رودخانه خواهد گردید. تلفیق حریم کیفی بدین صورت انجام می‌گیرد که در یک بازه مورد نظر از رودخانه چنانچه میزان غلظت بالاتر از حد مجاز باشد، با توجه به نتایج محققین، میزان عرض حریم جهت کاهش غلظت به عرض به دست آمده از روش USDA اضافه می‌شود. به عنوان نمونه در یک بازه رودخانه با حریم محاسبه شده به روش USDA، چنانچه شیب کم، پوشش گیاهی متراکم و نفوذپذیری خاک نیز کم باشد، حریم در نظر گرفته شده در مرحله اول (با روش USDA) 21 متر می‌باشد، که با توجه به وضعیت غلظت پارامترهای کیفی، حریم کیفی26 متر پیشنهاد شده است. به عبارت دیگر با افزایش حریم به میزان 5 متر، مطابق پژوهش دیگر محققین، غلظت پارامترهای کیفی به دلیل افزایش مسافت و زمان انتقال تعدیل خواهد شد. نتیجه‌گیری: نتایج طبقه‌بندی حریم کیفی رودخانه آب‌شیرین نشان داد که بیشترین تغییرات ناشی از آسیبپذیری در سرشاخه منشعب شده از محدوده‌ی مطالعاتی دهدشت و در محل تقاطع رودخانه‌ها در محدوده تیله کوه است. همچنین حریم کیفی رودخانه یاسوج از حدود 10 متر تا 55 متر متغیر بوده و پارامترهای Ec، نیترات و BOD بیشترین تأثیر را در افزایش حریم داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حریم کیفی؛ آسیبپذیری؛ رودخانه آب شیرین؛ USDA؛ نیترات | ||
| مراجع | ||
|
1.Agouridis, C.T., Wightman, S.J., Barton, C.D., and Gumbert, A.A. 2010. Planting a Riparian Buffer. University of KentuckyCollege of Agriculture, Lexington, KY, 40: 8.
2.Akay, A.E. 2010 .Mapping and analysis of riparian forests: case study of Baskonus research and application forest in Kahramanmaras, Turkey. Technology journal. 13: 4. 251-260.
3.Allan, J.D. 2004. Landscapes and riverscapes: the influence of land use on stream ecosystems. Annual Review of Ecology, Evolution and Systematics. 35: 257-284.
4.Dow, C.L., Arscott, D.B., and Newbold, J.D. 2006. Relating major ions and nutrients to watershed conditions across a mixed-use, watersupply watershed. J. N. Am. Benthol. Soc. 25: 887-911.
5.Forman, R.T., and Godron, M. 1986. Landscape ecology. Jhon Wiley & Sons, New York, 619p.
6.Johnson, C.W., and Buffler, S. 2008. Riparian buffer design guidelines for water quality and wildlife habitat functions on agricultural landscapes in the Intermountain West. United States Department of AgricultureForest Service, 63p.
7.Ministry of Power. 2005. Instructions for determination riparian buffer zones, 9p. (In Persian)
8.Nava-López, M.Z., Diemont, S.A., Hall, M., and Ávila-Akerberg, V. 2016. Riparian buffer zone and whole watershed influences on river water Quality: implications for ecosystem services near megacities. Environmental Processes. 3: 2. 277-305.
9.Palone, R.S., and Todd, A.H. 1998. Chesapeake Bay riparian handbook: a guide for establishing and maintaining riparian forest buffers. USDAForestService, USA, 44p.
10.Sener, S., Davraz, A., and Karagu¨zel, R. 2013. Evaluating the anthropogenic and geologic impacts on water quality of the Eg˘irdir Lake, Turkey. Environ. Earth Sci. 70: 2527-2544.
11.Tudesque, L., Tisseuil, C., and Lek, S. 2014. Scale-dependent effects of land cover on water physico-chemistry and diatom-based metrics in a major river system, the Adour-Garonne basin (South Western France). Sci. Total Environ. 466: 47-55.
12.USDA Natural Resources Conservation Service. 1997. Riparian Forest Buffer Conservation Practice Standard, Code 392. USDA, Iowa NRCS, Des Moines.
13.United States Fish and Wildlife Service. 1997. A system for mapping riparian areas in the western United States. U.S. Fish and Wildlife Service, Reston, Virginia.
14.Wilson, R.E. 1970. Succession in stands of Populus del-toides along the Missouri River in southeastern South Dakota. Amer. Midl. Nat. 83: 330-42.
15.Yamada, T., Logsdon, S.D., Tomer, M.D., and Burkart, M.R. 2007. Groundwater nitrate following installation of a vegetated riparian buffer. Science of the Total Environment. 385: 1. 297-309. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,061 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 970 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب